DOI Artikel:
Papageōrgiu, Petros N.: Ergatōn sēmata kai onomata epi tōn marmarōn tou theatrou tēs Thessalonikēs
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0181
Εργατών σήματα και ονόματα έν τώ ϋ·εάτρω της Θεσσαλονίκης" νπο Π. Παπαγεωργίον. 171
πύλης) μεταξύ τών προβόλων πλευρά 8, έν τη τε-
τάρτη 5 καΐ 6, έν τη πέμπτη 3 (είκ. 2), 3 δε
καί έν τη έβδομη, τη όγδοη και τη ενάτη (έκ της
δεκάτης πλευράς άρχεται νεώτατος τοίχος έν τω
τόπω του πάλαι καθαιρεθέντος τείχους, δεδηλωμέ-
νος έν τη είκόνι 1 δια των στιγμών, έκ του τοίχου
δ'άρχονται της δημαρχίας οικήματα, είκ. 1 γ γ) .
Ή δημαρχία προ ετών πολλών ήνωσε δια τοίχων,
δεδηλωμένων έν τη είκόνι δια στιγμών, τάς άκρας
τών ποοβόλων τών έκατέοωθεν των πλευρών πρώ-
της, δευτέρας, τρίτης» τετάρτη:, έκτης και όγοόης,
κατεσκεύασε δ'ουτως έξ ΰποστέγους άποθήκας άχυ-
ρων, άσβέστου καϊ πετρελαίου 2. 1 οθηκών
έκαύθησαν πρό τίνος χρόνου ή πρώτη και ή τε-
τάρτη (έστερημέναι νυν στέγης), όθεν καί τών έν
ταύταις μαρμάρων το χρώμα είναι νυν μέλαν, σφό-
α τών γραμμάτων την άνίχνευσιν και άνάγνωσιν
δυσχεραϊνον, κατερρίφθη δ' εφέτος ή ογδόη. Τών
λοιπών αποθηκών άδειαν λαβών έςήτασα μόνην
την δευτέραν, προς έξέτασιν δ' υπολείπονται έν
μέλλοντί τινι χρόνω αί άποθήκαι τρίτη καί έκτη.
Δεύτερος μετά τον ϋυοίΐθδηβ τών μαρμάρων
μνείαν έποιήσατο ό Α. 01ιοΪ8γ Εβν. ατβΐιβοΐ. 1876
ρ. 355 κέ., β στις καί συνεϊδεν ό'τι οί λίθοι είναι
θεάτρου έδώλια καί βαθμίδες καί έξέδωκεν 28 εδω-
λίων (19 μεν της Χρυσής πύλης, 9 δέ τής Κασ-
σανδρεωτικής) γράμματα (ένια τά αύτά) καί ονό-
ματα, 21 τά σύμπαντα, τάδε: 1) η, 2) λ, 3) ο,
4)φ·5)πτ,6)λ· 7) ϋ . 8) λ ΙαΙ ·9)ελ,10)κ6
καί 11) Κ6ί, 12) λβ καί 13) βλ· 14) <||, 15)
111X11· 16) φ ΚΓ · 17) ληδιο, 18) ΛΙΙΙΙΙΙΦΥΛΊ9)
ηλοου, 20) θλ606ργ, 21) θλ606ρπιιιιιου.
Εύστόχως δ ό Ο1ιοίδγ, παραβαλών καί Γαλλικών
μνημείων του ιγ αιώνος γράμματα, καθώρισεν οτι
και τά γράμματα του έν θεσσαλονίκη θεάτρου
ήσαν τών λιθογλύφων σήματα καί ονόματα (19
"Ηλσον (;), 20 καί 21 Θλέσ{ον) έργ[άτ)ον), έγγε-
γλυμμένα ύπ αύτών χάριν της τοΟ μισθού καταβο-
λής.Όμοίαςδ'άναγραφάς(α,υυ. © .θεοδώρου
κ.ά.), πάσας ταύτας δι' έρυθρας βαφής πεποιημέ-
νας, έδωλίων του έν θάσω θεάτρου έξέδωκεν ό Ε.
1 Έν ~ΐι αϋλη των οικημάτων σώζεται πλατεία του τεί/ους άψίς
άνεωγμένη (μεταξύ τών στιγμών).
2"Ισως αύ'τη είναι ή αφορμή της ανακρίβειας, περί η; ό λόγος έν
σελ. 170 σημ.. 1.
Ηΐοΐϊδ ^κνη. οί ΗβΙΙ. 81. VIII, 1887, ρ. 420 κέ.
Εκδίδω νυν εγώ 42 έδωλίων άλλας 39 διαφε-
ρούσας άναγραφάς (τάς έν άριθ. 6 καί 7 καί 8-10
τάς αύτάς), τάς 37-42 έρυθροβαφεϊς, καί δή έκ
μεν τών περί την Κασσανδρεωτικήν πύλην τειχών
17, τάσδε: 1, 18, 21, 22, 24-27 καί 32-4θ"έκ
δέ του τείχους του μεταξύ τής Χρυσής πύλης καί
τής Ληταίας 25, τάσδε: 2-17, 19, 20, 23, 28-
31, 41 καί 42 (τής άναγραφής 5 καί τής 9 δύο
εύρον τά παραδείγματα).
Καί τά μεν μάρμαρα τοΟ δευτέρου τείχους σώ-
ζονται, ώς εικός, καί νυν τά πλείστα, καί δή έν ώ
τόπω εκαστον αύτών έθηκαν οί Χριστιανοί οικοδό-
μοι, μόνον δ' ολίγα τινά ήρξαντο άρτι κατά τήν
καθαίρεσιν του τείχους κατακοπτόμενα ή άλλα-
χόσε μετακινούμενα" συνέλεξα δέ τάς άναγραφάς
αύτών μηνί Φεβρουαρίω τοΟ 1911 καί τοις έξής
μησί μέχρι τοΟ Ιουνίου.Τά δέ μάρμαρα του πρώ-
του τείχους άπώλοντο πάντα πλην τών εχόντων
τάς άναγραφάς 18 (έκ τούτου τοΟ μαρμάρου καί
άλλων πολλών ομοίων άνεπιγράφων συνε^ροτήθη
πρό τίνων έτών τοιχίσκος τις πλησίον τοΟ άνατο-
λικοΟ παραθαλασσίου δημοσίου κήπου) καί 32-34
(τά τρία ταΟτα μάρμαρα μετ' άλλων όμοιων άνε-
πιγράφων κείνται καί νυν έν άναπεπταμένω τόπω
πλησίον τής θέσεως τής Κασσανδρεωτικής πύλης,
δεξιά καί αριστερά τώ έξελθάντι)- συνέλεξα δέ τάς
άναγραφάς τάς μεν 18, 21, 24-27, 35-37 καί
39 τώ 1888 ετει, τάς δέ 30 καί 40 τώ 1894, τάς
δέ 1, 22 καί 32-34 τώ 1908 (τά μάρμαρα 1 καί
22 και πολλά άλλα ό'μοια άνεπίγραφα κατετέθησαν
τώ 1879 έν τοις θεμελίοις τής τότε άνεγειρομένης
Ελληνικής αστικής σχολής, ού μακράν τοΟ ναού
τοΟ άγιου Χαραλάμπου, μεταβληθέντος δέ τοΟ σχε-
δίου τής σχολής άνεσκάφησαν τά θεμέλια τώ
1908). Π άντα τά λοιπά μάρμαρα, καί αύτά τά
ένεπίγραφα τοΟ 01ιοΪ8γ, άπώλοντο ποικιλοτρόπως,
ή κατακοπέντα ύπό έργατών ή μετακοπέντα Οπό
μαρμαρογλύφων, οΐς έπωλήθησαν, ή μεταλαξευ-
θέντα χάριν τής έν ετει 1888 γενομένης έπισκευής
του Χορτάτς-τζιαμίου (του ναού του Παντοκρά-
τορος). Τινά δέ κατετέθησαν έν τοις θεμελίοις τών
οικιών τοΟ παρά τήν γραμμήν τοΟ τείχους Βοια-
1βν3Γά.
Ό λίθος τών έδωλίων καί τών βαθμίδων είναι
πύλης) μεταξύ τών προβόλων πλευρά 8, έν τη τε-
τάρτη 5 καΐ 6, έν τη πέμπτη 3 (είκ. 2), 3 δε
καί έν τη έβδομη, τη όγδοη και τη ενάτη (έκ της
δεκάτης πλευράς άρχεται νεώτατος τοίχος έν τω
τόπω του πάλαι καθαιρεθέντος τείχους, δεδηλωμέ-
νος έν τη είκόνι 1 δια των στιγμών, έκ του τοίχου
δ'άρχονται της δημαρχίας οικήματα, είκ. 1 γ γ) .
Ή δημαρχία προ ετών πολλών ήνωσε δια τοίχων,
δεδηλωμένων έν τη είκόνι δια στιγμών, τάς άκρας
τών ποοβόλων τών έκατέοωθεν των πλευρών πρώ-
της, δευτέρας, τρίτης» τετάρτη:, έκτης και όγοόης,
κατεσκεύασε δ'ουτως έξ ΰποστέγους άποθήκας άχυ-
ρων, άσβέστου καϊ πετρελαίου 2. 1 οθηκών
έκαύθησαν πρό τίνος χρόνου ή πρώτη και ή τε-
τάρτη (έστερημέναι νυν στέγης), όθεν καί τών έν
ταύταις μαρμάρων το χρώμα είναι νυν μέλαν, σφό-
α τών γραμμάτων την άνίχνευσιν και άνάγνωσιν
δυσχεραϊνον, κατερρίφθη δ' εφέτος ή ογδόη. Τών
λοιπών αποθηκών άδειαν λαβών έςήτασα μόνην
την δευτέραν, προς έξέτασιν δ' υπολείπονται έν
μέλλοντί τινι χρόνω αί άποθήκαι τρίτη καί έκτη.
Δεύτερος μετά τον ϋυοίΐθδηβ τών μαρμάρων
μνείαν έποιήσατο ό Α. 01ιοΪ8γ Εβν. ατβΐιβοΐ. 1876
ρ. 355 κέ., β στις καί συνεϊδεν ό'τι οί λίθοι είναι
θεάτρου έδώλια καί βαθμίδες καί έξέδωκεν 28 εδω-
λίων (19 μεν της Χρυσής πύλης, 9 δέ τής Κασ-
σανδρεωτικής) γράμματα (ένια τά αύτά) καί ονό-
ματα, 21 τά σύμπαντα, τάδε: 1) η, 2) λ, 3) ο,
4)φ·5)πτ,6)λ· 7) ϋ . 8) λ ΙαΙ ·9)ελ,10)κ6
καί 11) Κ6ί, 12) λβ καί 13) βλ· 14) <||, 15)
111X11· 16) φ ΚΓ · 17) ληδιο, 18) ΛΙΙΙΙΙΙΦΥΛΊ9)
ηλοου, 20) θλ606ργ, 21) θλ606ρπιιιιιου.
Εύστόχως δ ό Ο1ιοίδγ, παραβαλών καί Γαλλικών
μνημείων του ιγ αιώνος γράμματα, καθώρισεν οτι
και τά γράμματα του έν θεσσαλονίκη θεάτρου
ήσαν τών λιθογλύφων σήματα καί ονόματα (19
"Ηλσον (;), 20 καί 21 Θλέσ{ον) έργ[άτ)ον), έγγε-
γλυμμένα ύπ αύτών χάριν της τοΟ μισθού καταβο-
λής.Όμοίαςδ'άναγραφάς(α,υυ. © .θεοδώρου
κ.ά.), πάσας ταύτας δι' έρυθρας βαφής πεποιημέ-
νας, έδωλίων του έν θάσω θεάτρου έξέδωκεν ό Ε.
1 Έν ~ΐι αϋλη των οικημάτων σώζεται πλατεία του τεί/ους άψίς
άνεωγμένη (μεταξύ τών στιγμών).
2"Ισως αύ'τη είναι ή αφορμή της ανακρίβειας, περί η; ό λόγος έν
σελ. 170 σημ.. 1.
Ηΐοΐϊδ ^κνη. οί ΗβΙΙ. 81. VIII, 1887, ρ. 420 κέ.
Εκδίδω νυν εγώ 42 έδωλίων άλλας 39 διαφε-
ρούσας άναγραφάς (τάς έν άριθ. 6 καί 7 καί 8-10
τάς αύτάς), τάς 37-42 έρυθροβαφεϊς, καί δή έκ
μεν τών περί την Κασσανδρεωτικήν πύλην τειχών
17, τάσδε: 1, 18, 21, 22, 24-27 καί 32-4θ"έκ
δέ του τείχους του μεταξύ τής Χρυσής πύλης καί
τής Ληταίας 25, τάσδε: 2-17, 19, 20, 23, 28-
31, 41 καί 42 (τής άναγραφής 5 καί τής 9 δύο
εύρον τά παραδείγματα).
Καί τά μεν μάρμαρα τοΟ δευτέρου τείχους σώ-
ζονται, ώς εικός, καί νυν τά πλείστα, καί δή έν ώ
τόπω εκαστον αύτών έθηκαν οί Χριστιανοί οικοδό-
μοι, μόνον δ' ολίγα τινά ήρξαντο άρτι κατά τήν
καθαίρεσιν του τείχους κατακοπτόμενα ή άλλα-
χόσε μετακινούμενα" συνέλεξα δέ τάς άναγραφάς
αύτών μηνί Φεβρουαρίω τοΟ 1911 καί τοις έξής
μησί μέχρι τοΟ Ιουνίου.Τά δέ μάρμαρα του πρώ-
του τείχους άπώλοντο πάντα πλην τών εχόντων
τάς άναγραφάς 18 (έκ τούτου τοΟ μαρμάρου καί
άλλων πολλών ομοίων άνεπιγράφων συνε^ροτήθη
πρό τίνων έτών τοιχίσκος τις πλησίον τοΟ άνατο-
λικοΟ παραθαλασσίου δημοσίου κήπου) καί 32-34
(τά τρία ταΟτα μάρμαρα μετ' άλλων όμοιων άνε-
πιγράφων κείνται καί νυν έν άναπεπταμένω τόπω
πλησίον τής θέσεως τής Κασσανδρεωτικής πύλης,
δεξιά καί αριστερά τώ έξελθάντι)- συνέλεξα δέ τάς
άναγραφάς τάς μεν 18, 21, 24-27, 35-37 καί
39 τώ 1888 ετει, τάς δέ 30 καί 40 τώ 1894, τάς
δέ 1, 22 καί 32-34 τώ 1908 (τά μάρμαρα 1 καί
22 και πολλά άλλα ό'μοια άνεπίγραφα κατετέθησαν
τώ 1879 έν τοις θεμελίοις τής τότε άνεγειρομένης
Ελληνικής αστικής σχολής, ού μακράν τοΟ ναού
τοΟ άγιου Χαραλάμπου, μεταβληθέντος δέ τοΟ σχε-
δίου τής σχολής άνεσκάφησαν τά θεμέλια τώ
1908). Π άντα τά λοιπά μάρμαρα, καί αύτά τά
ένεπίγραφα τοΟ 01ιοΪ8γ, άπώλοντο ποικιλοτρόπως,
ή κατακοπέντα ύπό έργατών ή μετακοπέντα Οπό
μαρμαρογλύφων, οΐς έπωλήθησαν, ή μεταλαξευ-
θέντα χάριν τής έν ετει 1888 γενομένης έπισκευής
του Χορτάτς-τζιαμίου (του ναού του Παντοκρά-
τορος). Τινά δέ κατετέθησαν έν τοις θεμελίοις τών
οικιών τοΟ παρά τήν γραμμήν τοΟ τείχους Βοια-
1βν3Γά.
Ό λίθος τών έδωλίων καί τών βαθμίδων είναι