DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.51685#0102
III.
c
E
108. NICOLAUS DE LYRA: POST1LLA SUPER QUATTUOR EVANGELIA
Rps 1472
Postilla Nicolai de Lyra, fol. 5 v. — 153 v.
Textus Evangeliorum, fol. 153 v. — 190 v.
Łac. Czechy. Około połowy XIV w.
Pergamin, 352x260 mm. Kart 190.
Pisane w dwóch kolumnach 54 wierszowych, prostopadłą minuskułą
gotycką typu północnego.
Oprawa: skóra, na deskach, bardzo zniszczona.
Proweniencja niewiadoma.
8 inicjałów figuralnych.
Fol. 5 r.
Inicjał Q(uattuor facies) niebiesko-karminowy na zło-
tym tle. Cauda litery przechodzi w winietę na lewym
marginesie. Towarzyszy jej złoty ornament geome-
tryczny, linie i romby, z których wyrastają listki zielone
i karminowe. Wewnątrz litery okrągły, zielony medalion.
W medalionie popiersie anioła o typie wybitnie włoskim,
z rozpostartymi karminowymi skrzydłami, w szacie zie-
lonej, płaszczu cynobrowym. Anioł trzyma zwój perga-
minu w obu rękach Fig. 129.
Fol. 56 r.
Inicjał P(ostilla) karminowo-niebieski na tle złotym.
Wewnątrz w okrągłym medalionie nieudolnie naryso-
wany mały lew św. Marka, podobny do psa, jasno-
brunatny z czerwonymi skrzydłami.
Fol. 68 r.
Inicjał F(acies bovis) ciemnokarminowy i niebieski na
tle z czerwonego filigranu. Wewnątrz na tle złotym wół
skrzydlaty, symbol św. Łukasza.
Fol. 95 r.
Inicjał F(acies aąuilae), jak poprzednio. Wewnątrz
okrągły, zielony medalion. W nim na złotym tle orzeł
o stalowych piórach, z nimbem, zwrócony w prawo. Na
lewym i górnym marginesie winieta jak na fol. 5 r.
Fol. 153 r.
W karminowo-różowo-niebieskim inicjale M(a-
thaeus) na błyszczącym złotym tle różowy, okrągły
medalion. W nim popiersie jasnowłosego anioła w płasz-
czu cynobrowym, trzymającego rozwinięty rotulus.
Fol. 163 v.
Na złotym tle niebiesko-różowo-karminowy inicjał
M(arcus). Wewnątrz medalion ze skrzydlatym lwem,
stojącym na rozwiniętym zwoju pergaminowym. Fig. 130.
Fol. 170 r.
Mały inicjał Q(uoniam). Wewnątrz skrzydlaty wół
św. Łukasza.
Fol. 182 r.
Karminowo-różowo-niebieski inicjał H uncjalne. We-
wnątrz w medalionie okrągłym orzeł św. Jana, stojący
na pergaminowym zwoju.
Wartość artystyczna rękopisu jest drugorzędna. Pismo
wskazuje na powstanie z tej strony Alp, a miniatury
figuralne noszą piętno wybitnie włoskie. Mógł on po-
wstać tylko w Czechach około połowy XIV wieku,
gdzie za czasów mecenatu arcybiskupa Ernesta z Par-
dubic wpływy włoskie były bardzo silne. Aniołowie
w inicjałach na fol. 5 r. i 153 r. są wzorowani zapewne
na typach bizantynizujących w rękopisach, może pa-
dewskiego pochodzenia tego kierunku, który reprezen-
tował Giovanni da Gaibana w latach 1270—1290 (Por.
rps w Admont, reprod.: Beschreibendes Verzeichnis
der illuminierten Handschriften in Osterreich. Bd 4.
Paul Buberl: Die illum. Handschr. in Steiermark. Teil 1.
Bibliothek des Benediktinerstiftes Admont. Leipzig 1911
tabl. 17.— Jan Kvet: Italske vlivy na pozdne roman-
skou knizni malbou v Cechach. Praha 1927).
109. MISSALE
Rps 1462
Łac. Czechy. Około połowy XIV w.
Pergamin, 270 x 204 mm, marginesy mocno obcięte przy oprawie
w XVI w. Kart 234+ 4 puste.
Pisane w dwóch kolumnach przeważnie 30 wierszowych, gotycką
minuskułą; tytuły rubrykowane; w tekście dużo nieozdobnych drob-
nych inicjałów, czerwonych i niebieskich.
Oprawa: z 1587 r., skóra, na deskach, z wyciskami (cnoty chrześci-
jańskie w prostokątach, bordiury). W środkowym polu obu okładek
superekslibrysy opata Jana Ponętowskiego z napisem: loannes Po-
nethowski D. G. Abbas Gradicensis s. sedis apostolicae pronotharius.
Proweniencja: Zapis Jana Ponętowskiego dla Biblioteki Jagiel-
lońskiej.
Bibliografia: Z. Ameisenowa: Dwa nieznane polskie znaki książ-
kowe z XVI w. Kraków 1947 s. 17—22 [O Ponętowskim i jego da-
rowiźnie].
8 inicjałów ornamentalnych i winietek marginesowych.
Fol. 4 v. — 10 v.
Inicjał A (d te levavi) na kwadratowym polu, pokrytym
błękitnym, czerwonym i żółtym filigranem. Na szczycie
litery złota plecionka, z której wybiega kwitnąca ga-
łązka. Na lewym i dolnym marginesie winieta z pomie-
szanych motywów francuskich (liście ostrokończyste
88
c
E
108. NICOLAUS DE LYRA: POST1LLA SUPER QUATTUOR EVANGELIA
Rps 1472
Postilla Nicolai de Lyra, fol. 5 v. — 153 v.
Textus Evangeliorum, fol. 153 v. — 190 v.
Łac. Czechy. Około połowy XIV w.
Pergamin, 352x260 mm. Kart 190.
Pisane w dwóch kolumnach 54 wierszowych, prostopadłą minuskułą
gotycką typu północnego.
Oprawa: skóra, na deskach, bardzo zniszczona.
Proweniencja niewiadoma.
8 inicjałów figuralnych.
Fol. 5 r.
Inicjał Q(uattuor facies) niebiesko-karminowy na zło-
tym tle. Cauda litery przechodzi w winietę na lewym
marginesie. Towarzyszy jej złoty ornament geome-
tryczny, linie i romby, z których wyrastają listki zielone
i karminowe. Wewnątrz litery okrągły, zielony medalion.
W medalionie popiersie anioła o typie wybitnie włoskim,
z rozpostartymi karminowymi skrzydłami, w szacie zie-
lonej, płaszczu cynobrowym. Anioł trzyma zwój perga-
minu w obu rękach Fig. 129.
Fol. 56 r.
Inicjał P(ostilla) karminowo-niebieski na tle złotym.
Wewnątrz w okrągłym medalionie nieudolnie naryso-
wany mały lew św. Marka, podobny do psa, jasno-
brunatny z czerwonymi skrzydłami.
Fol. 68 r.
Inicjał F(acies bovis) ciemnokarminowy i niebieski na
tle z czerwonego filigranu. Wewnątrz na tle złotym wół
skrzydlaty, symbol św. Łukasza.
Fol. 95 r.
Inicjał F(acies aąuilae), jak poprzednio. Wewnątrz
okrągły, zielony medalion. W nim na złotym tle orzeł
o stalowych piórach, z nimbem, zwrócony w prawo. Na
lewym i górnym marginesie winieta jak na fol. 5 r.
Fol. 153 r.
W karminowo-różowo-niebieskim inicjale M(a-
thaeus) na błyszczącym złotym tle różowy, okrągły
medalion. W nim popiersie jasnowłosego anioła w płasz-
czu cynobrowym, trzymającego rozwinięty rotulus.
Fol. 163 v.
Na złotym tle niebiesko-różowo-karminowy inicjał
M(arcus). Wewnątrz medalion ze skrzydlatym lwem,
stojącym na rozwiniętym zwoju pergaminowym. Fig. 130.
Fol. 170 r.
Mały inicjał Q(uoniam). Wewnątrz skrzydlaty wół
św. Łukasza.
Fol. 182 r.
Karminowo-różowo-niebieski inicjał H uncjalne. We-
wnątrz w medalionie okrągłym orzeł św. Jana, stojący
na pergaminowym zwoju.
Wartość artystyczna rękopisu jest drugorzędna. Pismo
wskazuje na powstanie z tej strony Alp, a miniatury
figuralne noszą piętno wybitnie włoskie. Mógł on po-
wstać tylko w Czechach około połowy XIV wieku,
gdzie za czasów mecenatu arcybiskupa Ernesta z Par-
dubic wpływy włoskie były bardzo silne. Aniołowie
w inicjałach na fol. 5 r. i 153 r. są wzorowani zapewne
na typach bizantynizujących w rękopisach, może pa-
dewskiego pochodzenia tego kierunku, który reprezen-
tował Giovanni da Gaibana w latach 1270—1290 (Por.
rps w Admont, reprod.: Beschreibendes Verzeichnis
der illuminierten Handschriften in Osterreich. Bd 4.
Paul Buberl: Die illum. Handschr. in Steiermark. Teil 1.
Bibliothek des Benediktinerstiftes Admont. Leipzig 1911
tabl. 17.— Jan Kvet: Italske vlivy na pozdne roman-
skou knizni malbou v Cechach. Praha 1927).
109. MISSALE
Rps 1462
Łac. Czechy. Około połowy XIV w.
Pergamin, 270 x 204 mm, marginesy mocno obcięte przy oprawie
w XVI w. Kart 234+ 4 puste.
Pisane w dwóch kolumnach przeważnie 30 wierszowych, gotycką
minuskułą; tytuły rubrykowane; w tekście dużo nieozdobnych drob-
nych inicjałów, czerwonych i niebieskich.
Oprawa: z 1587 r., skóra, na deskach, z wyciskami (cnoty chrześci-
jańskie w prostokątach, bordiury). W środkowym polu obu okładek
superekslibrysy opata Jana Ponętowskiego z napisem: loannes Po-
nethowski D. G. Abbas Gradicensis s. sedis apostolicae pronotharius.
Proweniencja: Zapis Jana Ponętowskiego dla Biblioteki Jagiel-
lońskiej.
Bibliografia: Z. Ameisenowa: Dwa nieznane polskie znaki książ-
kowe z XVI w. Kraków 1947 s. 17—22 [O Ponętowskim i jego da-
rowiźnie].
8 inicjałów ornamentalnych i winietek marginesowych.
Fol. 4 v. — 10 v.
Inicjał A (d te levavi) na kwadratowym polu, pokrytym
błękitnym, czerwonym i żółtym filigranem. Na szczycie
litery złota plecionka, z której wybiega kwitnąca ga-
łązka. Na lewym i dolnym marginesie winieta z pomie-
szanych motywów francuskich (liście ostrokończyste
88