Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (19.2008)

Piotr Pawlak

Wprost? o polskiej figuracji
lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych1

Obraz polskiej sztuki w połowie lat sześćdziesiątych w dużym
Uproszczeniu można by przedstawić następująco: obok faworyzowanego
Przez czynniki oficjalne malarstwa przedstawiającego, liczne były próby
wyjścia poza obraz, eksperymentowania z formą, poszukiwania coraz to
innych możliwości aranżacji dzieła. Ówczesne malarstwo figuratywne,
w którym istotne miejsce zajmował nurt metaforyczny, hołdowało raczej
Hei „pięknego obrazu”, przejawiając inklinację do estetyzowania i wyra-
finowanej symboliki. Z kolei coraz częstsze manifestacje artystyczne
awangardy zorientowane były na eksploatowanie zagadnień języka
sztuki i związanej z nim problematyki formy, przestrzeni, czasu. Cha-
rakterystyczne dla lat 1963-1970 wielkie imprezy plenerowe, skupiające
artystów i naukowców rozmaitych dziedzin, odbywały się pod takimi
hasłami jak Eksperyment w sztuce, albo Sztuka w zmieniającym się świę-
cie. Problemy, jakie na nich poruszano, np. „spór między traktowaniem
sztuki nadal jako konkretu przedmiotowego, a wyjściem (...) poza rejon
Plastyki i operowanie przede wszystkim pojęciem”2, choć być może wią-
zały się - jak pisze Bożena Kowalska - z „maksymalną mobilizacją sił
'Wyobraźni i wysiłku działań ich uczestników”3, to jednak sens i wartość
lej mobilizacji pozostawiają wiele wątpliwości. „Młodzi wówczas artyści
~~ pisze Ryszard Przybylski - dążyli do przezwyciężenia swej anonimowej
obecności w sztuce. Poszukiwali dróg wyjścia z sytuacji, która dawała im

1 Artykuł ten jest skróconą wersją mojej pracy magisterskiej pod tym samym tytu-
km, napisanej w 2005 roku pod kierunkiem prof. dr hab. Piotra Piotrowskiego,
2 Tak Bożena Kowalska określa przedmiot dyskusji zorganizowanej podczas pleneru
w Osiekach w 1970 roku; zob. B. Kowalska, Polska awangarda malarska 1945-1980.
Szanse i mity, Warszawa 1988, s. 167.
3 Ibidem, s. 164.