DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Jankowska-Andrzejewska, Maria: Malarstwo materii w Polsce - na marginesach odwilżowej "nowoczesności"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.42381#0213
MALARSTWO MATERII W POLSCE - NA MARGINESACH ODWILŻOWEJ „NOWOCZESNOŚCI”
211
na oryginalnej technice stearynowej, podejmowane w odniesieniu do
płaszczyzny, umożliwia wywiedzenie ich specyfiki z nich samych i posze-
rzenie dotychczasowych odczytań.
*
Zdarzenie62 to jedna z prac Maziarskiej, w której ugruntowana już
technika stearynowa służy stworzeniu obrazu o cechach bliskich reliefo-
wi. Dzieło zwraca uwagę półprzestrzennym charakterem składających się
na nie form. Równocześnie odbiega jednak od budowanych ze znacznie
występujących przed płaszczyznę brył, znanych z późniejszych kompozy-
cji artystki63. Nie daje się ponadto jednoznacznie wpisać w kategorie wy-
tyczane przez dotychczasowe sposoby interpretacji. Nawet jeśli jest obra-
zem struktury znanej z przyrody (prezentowanej w wersji mikro- bądź
makroskopowej), trudno wskazać jej ewentualny pierwowzór.
Kompozycja utrzymana jest w gamie czerni, zgaszonych bieli i czer-
wieni. Z ciemnego podłoża niemal na całym polu obrazowym wyłaniają
się nieregularne, jasne formy o różnym stopniu wypukłości, uzyskane
przez nawarstwianie mas wosku w odcieniu zgaszonej bieli, z akcentami
karminów.
Najciemniejsza, a zarazem najmniej sfałdowana powierzchnia wi-
doczna jest w okolicach lewego górnego narożnika, od którego w dół roz-
ciąga się fragment z nagromadzeniem drobnych, gruzełkowatych zgru-
bień podmalowanych czernią jak podłoże, z prześwitującym jasnym
odcieniem nawarstwianego wosku. Miejscami wypukłości przyjmują bar-
dziej zorganizowaną formę zbliżoną do podłużnych, pionowych wałków,
niekiedy wyodrębnionych ze zgęstnień podłoża jaśniejszym odcieniem.
Powierzchnia tej części kompozycji (zwłaszcza w połowie jej wysokości)
oddziałuje równocześnie jako najrozleglejsza ciemna plama. Opracowanie
tego fragmentu kompozycji daje wrażenie płaszczyzny w stanie przeobra-
żenia - niejednoznacznej zarówno pod względem ukształtowania, jak
i barwy, jakby pulsującej64, tętniącej podskórnym rytmem.
62 Zdarzenie, 1963, 100 x 80 cm, technika mieszana (w zbiorach Muzeum Narodowego
w Poznaniu - Mp 2759).
63 Zob. np.: Relief bez tytułu, 1964/5 (w zbiorach Muzeum Ziemi Chełmskiej im.
W. Ambroziewicza w Chełmie - Galeria 72 - MCH/S/M/663); Kontrola „Operacji 8”, 1968
(w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie - MNK II-b-2012); Strefa presji, 1968
(w zbiorach Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy - MOB/MW-
1545).
64 O efekcie „pulsowania” powierzchni obrazów J. Maziarskiej piszą m.in.: K. Czerni,
Sztuka dyskretna - malarstwo Jadwigi Maziarskiej w Pałacu Sztuki, „Tygodnik Po-
wszechny”, nr 49 (8 XII) 1991; M. Rosiak, Płaszczyzny przestrzeni, przestrzenie..., op. cit.;
M. Kitowska-Łysiak, ,ßio-obiekty”..., op. cit., s. 103.
211
na oryginalnej technice stearynowej, podejmowane w odniesieniu do
płaszczyzny, umożliwia wywiedzenie ich specyfiki z nich samych i posze-
rzenie dotychczasowych odczytań.
*
Zdarzenie62 to jedna z prac Maziarskiej, w której ugruntowana już
technika stearynowa służy stworzeniu obrazu o cechach bliskich reliefo-
wi. Dzieło zwraca uwagę półprzestrzennym charakterem składających się
na nie form. Równocześnie odbiega jednak od budowanych ze znacznie
występujących przed płaszczyznę brył, znanych z późniejszych kompozy-
cji artystki63. Nie daje się ponadto jednoznacznie wpisać w kategorie wy-
tyczane przez dotychczasowe sposoby interpretacji. Nawet jeśli jest obra-
zem struktury znanej z przyrody (prezentowanej w wersji mikro- bądź
makroskopowej), trudno wskazać jej ewentualny pierwowzór.
Kompozycja utrzymana jest w gamie czerni, zgaszonych bieli i czer-
wieni. Z ciemnego podłoża niemal na całym polu obrazowym wyłaniają
się nieregularne, jasne formy o różnym stopniu wypukłości, uzyskane
przez nawarstwianie mas wosku w odcieniu zgaszonej bieli, z akcentami
karminów.
Najciemniejsza, a zarazem najmniej sfałdowana powierzchnia wi-
doczna jest w okolicach lewego górnego narożnika, od którego w dół roz-
ciąga się fragment z nagromadzeniem drobnych, gruzełkowatych zgru-
bień podmalowanych czernią jak podłoże, z prześwitującym jasnym
odcieniem nawarstwianego wosku. Miejscami wypukłości przyjmują bar-
dziej zorganizowaną formę zbliżoną do podłużnych, pionowych wałków,
niekiedy wyodrębnionych ze zgęstnień podłoża jaśniejszym odcieniem.
Powierzchnia tej części kompozycji (zwłaszcza w połowie jej wysokości)
oddziałuje równocześnie jako najrozleglejsza ciemna plama. Opracowanie
tego fragmentu kompozycji daje wrażenie płaszczyzny w stanie przeobra-
żenia - niejednoznacznej zarówno pod względem ukształtowania, jak
i barwy, jakby pulsującej64, tętniącej podskórnym rytmem.
62 Zdarzenie, 1963, 100 x 80 cm, technika mieszana (w zbiorach Muzeum Narodowego
w Poznaniu - Mp 2759).
63 Zob. np.: Relief bez tytułu, 1964/5 (w zbiorach Muzeum Ziemi Chełmskiej im.
W. Ambroziewicza w Chełmie - Galeria 72 - MCH/S/M/663); Kontrola „Operacji 8”, 1968
(w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie - MNK II-b-2012); Strefa presji, 1968
(w zbiorach Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy - MOB/MW-
1545).
64 O efekcie „pulsowania” powierzchni obrazów J. Maziarskiej piszą m.in.: K. Czerni,
Sztuka dyskretna - malarstwo Jadwigi Maziarskiej w Pałacu Sztuki, „Tygodnik Po-
wszechny”, nr 49 (8 XII) 1991; M. Rosiak, Płaszczyzny przestrzeni, przestrzenie..., op. cit.;
M. Kitowska-Łysiak, ,ßio-obiekty”..., op. cit., s. 103.