DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Mossakowska, Wanda: Fotografia przyjaciół Artura Grottgera i Walerego Rzewuskiego z 1865 roku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49349#0134
128
Wanda Mossakowska
i skontaktował się z kolegami29. Szujski z kolei, po odrzuceniu jego kandydatury na profe-
sora historii w warszawskiej Szkole Głównej (na przełomie 1861 i 1862 r.) i okresie przed-
powstaniowej konspiracji, wycofał się do swego majątku w Kurdwanowie, gospodarując
oraz równocześnie pisząc i wydając Dzieje Polski, podług ostatnich badań spisane,
opracowując wówczas ich ostatni, czwarty tom30. Dla Matejki rozpoczynała się sława mala-
rza historycznego, ugruntowująca się obrazem Kazanie Skargi, skończonym w kwietniu
1864 r.31 Również jego życie osobiste unormowało się po ożenku tego samego roku (21
listopada) z upragnioną Teodorą Giebułtowską i wprowadzeniu do mieszkania przy ul.
Krupniczej 5, nad pracownią, którą objął w 1862 r. po zakładzie fotograficznym Rzewu-
skiego32. Cynk tworzył obrazy o tematyce rodzajowo-historycznej, jak np. Długosz z sy-
nami Kazimierza Jagiellończyka (1864 r.) i był najbliższym współpracownikiem
Matejki33. Kotsis cieszył się już uznaniem z racji swoich scen rodzajowych i wiejskich,
malując też pod wpływem wypadków powstania styczniowego szereg, nie wystawianych
wówczas, kompozycji ilustrujących represje polityczne34. Ustabilizowaną sytuację osią-
gnął także Szynalewski, zatrudniony jako adiunkt w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie był
między innymi nauczycielem Matejki35. Parys Filippi wykonał już sporo zamówień, od
paru miesięcy wynajmując na pracownię refektarz klasztoru franciszkanów, zaś Gadom-
ski, po powrocie z partyzantki, założył pod koniec listopada 1864 r. pracownię rzeźbiarską
i kamieniarską w klasztorze karmelitów trzewiczkowych na Piasku36. Turski, bardzo płod-
ny jako literat i dziennikarz, ukończył niedawno druk powieści Wielkie początki w lwow-
skim „Dzienniku Literackim"37. Bałucki był właśnie świeżo po pobycie w krakowskim
więzieniu św. Michała (grudzień 1863 - koniec 1864 r.), gdzie dostał się w związku ze
sprawą Alfreda Szczepańskiego, natomiast Bełcikowski pracował naukowo i zaczął się
wybijać jako historyk literatury staropolskiej38. Lubowski wydał w 1864 r. kontrowersyj-
ną powieść polityczną Wierzące dusze, która przyniosła mu pewną popularność, a wcze-
śniej brał udział w przedpowstaniowej i powstaniowej konspiracji oraz debiutował na
scenie krakowskiej komedią Kariery, wystawioną w listopadzie 1863 r.39 Szymański
występował w Krakowie przez pełne dwa sezony teatralne lat 1863-1865, pod koniec
29 O Jaroszyńskim zob.: A. MELBECHOWSKA-LUTY, Jaroszyński Józef..., [w:] Słownik artystów polskich..., t. III,
Wrocław 1979, s. 246-247, nie wiadomo jednak dokładnie kiedy przeprowadził się na stałe do Delatyna.
30 O Szujskim zob.: MACIEJEWSKI, op. cit., s. 42-53; A. SZWARC, Józef Szujski (1835-1883), „Kultura" 1980, nr 20
z 18 V, s. 6; M. H. MICHALAK, Józef Szujski, 1835-1883. Światopogląd i działanie, Łódź 1987. Część 1 tomu IV
Dziejów Polski ukazała się we Lwowie w 1864 r., dalsze dwie części (2 i 3) - w 1866 r.
31 Matejko. Obrazy olejne. Katalog, pod redakcją i ze wstępem K. Sroczyńskiej, Warszawa 1993, poz. 97 na s. 74-79.
32 Por. m. in. H. KUBASZEWSKA, Matejko Jan Alojzy ...,. [w:] Słownik artystów polskich..., t. V, Warszawa 1993, s.
424-441; MOSSAKOWSKA, op. cit., s. 13.
33 J. DERWOJED, Cynk..., [w:] Słownik artystów polskich..., t. I, Wrocław 1971, s. 380-381.
34 O Kotsisie zob.: POLANOWSKA, op. cit., s. 184-190.
35 Materiały Słownika artystów polskich w Instytucie Sztuki PAN.
36 O Filippim por.: PRÓSZYŃSKA, op. cit., s. 221-222, zob. też przyp. 4 powyżej. O Gadomskim - A. RYSZKIE-
WICZ, Gadomski Walery .., . [w:] Słownik artystów polskich..., t. II, s. 264-266; „Czas" 1864, nr 176 z 30 XI, s. 4 -
ogłoszenie Gadomskiego o otwarciu pracowni oraz podejmowaniu się robót rzeźbiarskich nowych i restauracyjnych.
37 J. K. TURSKI, Wielkie początki. Powieść złożona z obrazków i wspomnień krakowskich, „Dziennik Literacki" 1864,
nr 41 z 16 IX - nr 56 z 30 XII, wydana następnie osobno wiosną 1865 r. (zob. recenzję M. BAŁUCKIEGO - „Tygodnik
Ilustrowany" 1865, nr 297 z 3 VI, s. 204-207, w rubryce Przegląd piśmienniczy.
38 O Bałuckim zob.: Z. NOWAKOWSKI, Bałucki ..., [w:] PSB, t. I, s. 252-254 i MACIEJEWSKI, op. cit., s. 58-64,
257-274, 375-408. Na temat Bełcikowskiego - Z. SZMYDTOWA, Bełcikowski ..., [w:] PSB, t. I, s. 409.
39 O Lubowskim por.: J. MACIEJEWSKI, Lubowski Edward ..., [w:] PSB, t. XVIII, Wrocław 1973, s. 78-80; id.,
Przedburzowcy..., s. 70-71. Zob. też J. GOT i E. ORZECHOWSKI, Repertuar teatru krakowskiego, 1765-1865, Część
I: Teatr polski, Warszawa 1974, poz. 1541 na s. 332.
Wanda Mossakowska
i skontaktował się z kolegami29. Szujski z kolei, po odrzuceniu jego kandydatury na profe-
sora historii w warszawskiej Szkole Głównej (na przełomie 1861 i 1862 r.) i okresie przed-
powstaniowej konspiracji, wycofał się do swego majątku w Kurdwanowie, gospodarując
oraz równocześnie pisząc i wydając Dzieje Polski, podług ostatnich badań spisane,
opracowując wówczas ich ostatni, czwarty tom30. Dla Matejki rozpoczynała się sława mala-
rza historycznego, ugruntowująca się obrazem Kazanie Skargi, skończonym w kwietniu
1864 r.31 Również jego życie osobiste unormowało się po ożenku tego samego roku (21
listopada) z upragnioną Teodorą Giebułtowską i wprowadzeniu do mieszkania przy ul.
Krupniczej 5, nad pracownią, którą objął w 1862 r. po zakładzie fotograficznym Rzewu-
skiego32. Cynk tworzył obrazy o tematyce rodzajowo-historycznej, jak np. Długosz z sy-
nami Kazimierza Jagiellończyka (1864 r.) i był najbliższym współpracownikiem
Matejki33. Kotsis cieszył się już uznaniem z racji swoich scen rodzajowych i wiejskich,
malując też pod wpływem wypadków powstania styczniowego szereg, nie wystawianych
wówczas, kompozycji ilustrujących represje polityczne34. Ustabilizowaną sytuację osią-
gnął także Szynalewski, zatrudniony jako adiunkt w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie był
między innymi nauczycielem Matejki35. Parys Filippi wykonał już sporo zamówień, od
paru miesięcy wynajmując na pracownię refektarz klasztoru franciszkanów, zaś Gadom-
ski, po powrocie z partyzantki, założył pod koniec listopada 1864 r. pracownię rzeźbiarską
i kamieniarską w klasztorze karmelitów trzewiczkowych na Piasku36. Turski, bardzo płod-
ny jako literat i dziennikarz, ukończył niedawno druk powieści Wielkie początki w lwow-
skim „Dzienniku Literackim"37. Bałucki był właśnie świeżo po pobycie w krakowskim
więzieniu św. Michała (grudzień 1863 - koniec 1864 r.), gdzie dostał się w związku ze
sprawą Alfreda Szczepańskiego, natomiast Bełcikowski pracował naukowo i zaczął się
wybijać jako historyk literatury staropolskiej38. Lubowski wydał w 1864 r. kontrowersyj-
ną powieść polityczną Wierzące dusze, która przyniosła mu pewną popularność, a wcze-
śniej brał udział w przedpowstaniowej i powstaniowej konspiracji oraz debiutował na
scenie krakowskiej komedią Kariery, wystawioną w listopadzie 1863 r.39 Szymański
występował w Krakowie przez pełne dwa sezony teatralne lat 1863-1865, pod koniec
29 O Jaroszyńskim zob.: A. MELBECHOWSKA-LUTY, Jaroszyński Józef..., [w:] Słownik artystów polskich..., t. III,
Wrocław 1979, s. 246-247, nie wiadomo jednak dokładnie kiedy przeprowadził się na stałe do Delatyna.
30 O Szujskim zob.: MACIEJEWSKI, op. cit., s. 42-53; A. SZWARC, Józef Szujski (1835-1883), „Kultura" 1980, nr 20
z 18 V, s. 6; M. H. MICHALAK, Józef Szujski, 1835-1883. Światopogląd i działanie, Łódź 1987. Część 1 tomu IV
Dziejów Polski ukazała się we Lwowie w 1864 r., dalsze dwie części (2 i 3) - w 1866 r.
31 Matejko. Obrazy olejne. Katalog, pod redakcją i ze wstępem K. Sroczyńskiej, Warszawa 1993, poz. 97 na s. 74-79.
32 Por. m. in. H. KUBASZEWSKA, Matejko Jan Alojzy ...,. [w:] Słownik artystów polskich..., t. V, Warszawa 1993, s.
424-441; MOSSAKOWSKA, op. cit., s. 13.
33 J. DERWOJED, Cynk..., [w:] Słownik artystów polskich..., t. I, Wrocław 1971, s. 380-381.
34 O Kotsisie zob.: POLANOWSKA, op. cit., s. 184-190.
35 Materiały Słownika artystów polskich w Instytucie Sztuki PAN.
36 O Filippim por.: PRÓSZYŃSKA, op. cit., s. 221-222, zob. też przyp. 4 powyżej. O Gadomskim - A. RYSZKIE-
WICZ, Gadomski Walery .., . [w:] Słownik artystów polskich..., t. II, s. 264-266; „Czas" 1864, nr 176 z 30 XI, s. 4 -
ogłoszenie Gadomskiego o otwarciu pracowni oraz podejmowaniu się robót rzeźbiarskich nowych i restauracyjnych.
37 J. K. TURSKI, Wielkie początki. Powieść złożona z obrazków i wspomnień krakowskich, „Dziennik Literacki" 1864,
nr 41 z 16 IX - nr 56 z 30 XII, wydana następnie osobno wiosną 1865 r. (zob. recenzję M. BAŁUCKIEGO - „Tygodnik
Ilustrowany" 1865, nr 297 z 3 VI, s. 204-207, w rubryce Przegląd piśmienniczy.
38 O Bałuckim zob.: Z. NOWAKOWSKI, Bałucki ..., [w:] PSB, t. I, s. 252-254 i MACIEJEWSKI, op. cit., s. 58-64,
257-274, 375-408. Na temat Bełcikowskiego - Z. SZMYDTOWA, Bełcikowski ..., [w:] PSB, t. I, s. 409.
39 O Lubowskim por.: J. MACIEJEWSKI, Lubowski Edward ..., [w:] PSB, t. XVIII, Wrocław 1973, s. 78-80; id.,
Przedburzowcy..., s. 70-71. Zob. też J. GOT i E. ORZECHOWSKI, Repertuar teatru krakowskiego, 1765-1865, Część
I: Teatr polski, Warszawa 1974, poz. 1541 na s. 332.