DOI issue:
Nr. 3/4
DOI article:Artykuły
DOI article:Boberski, Wojciech: Domicilium Varsoviense: Fundacja biskupa Teodora Potockiego dla jezuitów koronnych (1721)*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.70649#0534
526
Wojciech Boberski
19. Ambona z kościoła jezuitów koronnych
w Warszawie, obecnie Głuchów k. Rawy.
Fot. w zbiorach IS PAN
zespołu Domiciłium Varsoviense oraz podjęcia próby ich umiejscowienia w obrazie archi-
tektury XVIII stulecia w Polsce.
Jezuickie założenie cechowała planistyczna dyscyplina i osiowa symetria (il. 4-8). Od
frontu, po obu stronach kaplicy rozciągały się zdobione płycinami murowane parkany,
dowiązane do sąsiednich budowli: dawnego pałacu Flemmingów oraz kamienicy Bacian-
kiewicza na rogu ul. Bielańskiej. Bramy pośrodku ogrodzeń wiodły przez podwórka mię-
dzy kaplicą i stajniami na prostokątny dziedziniec za prezbiterium (area major),
flankowany oficynami mieszczącymi browar (braxatorium) oraz pokoje dla służby. Zaką-
tek zamykało pałatiołum - parterowy dwór nakryty wysokim mansardowym dachem,
z nieznacznym trójosiowym ryzalitem w dziewięcioosiowej fasadzie (il. 16). Tuż za nim,
ogrodowe kwatery rozciągały się do ulicy Daniłowiczowskiej (Jezuickiej), przy której na
zakonnej posesji stały drewniane domy i dworki (w części wypuszczone w dzierżawę)101.
Pod względem rozplanowania stołeczna siedziba jezuitów koronnych nawiązywała do
rezydencjonalnych układów entre cour et jardin. W miejscu rezerwowanym dla kordegar-
dy lub bramy stanęła świątynia, będąca wizytówką całego założenia.
Na jej elewację zwróconą ku Mary wiło wi składało się pięć części rysujących sylwetę
okazałej bazyliki, ale w rzeczywistości tylko środkowa kryła wnętrze właściwego sacełłum.
101 W domiciłium do czasów kasaty zbudowano jedynie trzy piętrowe kamienice. Wszystkie stały przy ul. Bielańskiej.
Oprócz najstarszej kamienicy Baciankiewicza (hip. 466), dwie pozostałe (hip. 605) zostały wzniesione w latach
1764-1770.
Wojciech Boberski
19. Ambona z kościoła jezuitów koronnych
w Warszawie, obecnie Głuchów k. Rawy.
Fot. w zbiorach IS PAN
zespołu Domiciłium Varsoviense oraz podjęcia próby ich umiejscowienia w obrazie archi-
tektury XVIII stulecia w Polsce.
Jezuickie założenie cechowała planistyczna dyscyplina i osiowa symetria (il. 4-8). Od
frontu, po obu stronach kaplicy rozciągały się zdobione płycinami murowane parkany,
dowiązane do sąsiednich budowli: dawnego pałacu Flemmingów oraz kamienicy Bacian-
kiewicza na rogu ul. Bielańskiej. Bramy pośrodku ogrodzeń wiodły przez podwórka mię-
dzy kaplicą i stajniami na prostokątny dziedziniec za prezbiterium (area major),
flankowany oficynami mieszczącymi browar (braxatorium) oraz pokoje dla służby. Zaką-
tek zamykało pałatiołum - parterowy dwór nakryty wysokim mansardowym dachem,
z nieznacznym trójosiowym ryzalitem w dziewięcioosiowej fasadzie (il. 16). Tuż za nim,
ogrodowe kwatery rozciągały się do ulicy Daniłowiczowskiej (Jezuickiej), przy której na
zakonnej posesji stały drewniane domy i dworki (w części wypuszczone w dzierżawę)101.
Pod względem rozplanowania stołeczna siedziba jezuitów koronnych nawiązywała do
rezydencjonalnych układów entre cour et jardin. W miejscu rezerwowanym dla kordegar-
dy lub bramy stanęła świątynia, będąca wizytówką całego założenia.
Na jej elewację zwróconą ku Mary wiło wi składało się pięć części rysujących sylwetę
okazałej bazyliki, ale w rzeczywistości tylko środkowa kryła wnętrze właściwego sacełłum.
101 W domiciłium do czasów kasaty zbudowano jedynie trzy piętrowe kamienice. Wszystkie stały przy ul. Bielańskiej.
Oprócz najstarszej kamienicy Baciankiewicza (hip. 466), dwie pozostałe (hip. 605) zostały wzniesione w latach
1764-1770.