308

Agata Rome-Dzida


14. Otto Dix, Św. Krzysztof IV,
1939, Gera, Kunstsammlung

15. Dierick Bouts,
Św. Krzysztof, 1467-1468,
Monachium, Alte Pinakothek

skłonny ani nie byłem też zdolny wypowiadać się na temat estetycznych lub filozoficz-
nych rzeczy i wszystko takie byłoby zarozumialstwem, subiektywną gadaniną. Nie byłem
również skłonny zdumionym mieszczanom i współczesnym wyjawiać «głębi» i otchłani
mojej duszy. Kto ma oczy do patrzenia, ten widzi!” - pisał artysta w 1947 r. do Hansa
Kinkela25.
Ważniejszy zatem od głębi romantycznego symbolu i jego zdolności do objawiania
stanu duszy artysty wydaj e się w tym wypadku sam tekst nowotestamentowej Ewangelii
św. Mateusza, zawierający motyw ucieczki-wędrówki z kraju rządzonego przez tyrana-
prześladowcę. Historia Świętej Rodziny służy najprawdopodobniej ukazaniu wątku au-
tobiograficznego.
Otto Dix w sposób jednoznaczny został zakwalifikowany przez nazistów jako przed-
stawiciel „bolszewizmu kulturowego”, a jego obrazy stały się dla hitlerowskiej dyktatury
synonimem upadku w sztuce. W roku 1933 artysta został pozbawiony katedry na drezdeń-
skiej Akademii Sztuk Pięknych, a jego miejsce zajął osobisty wróg Dixa - Richard
Miiller26. W muzeach i galeriach naziści skonfiskowali około 260 obrazów artysty, z cze-
go wiele zostało zniszczonych podczas propagandowej akcji palenia „dzieł upadku”
w marcu 1939 r.
25 Cyt. za: Diether SCHMIDT, Otto Dix im Selbstbildnis, Berlin 1978, s. 217.
26 Szerzej na temat sytuacji Dixa po objęciu władzy przez nazistów zob. SCHUBERT, „«Ich habe Landschaften ge-
malt...”, s. 28-30.