Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (75.2013)

Mokotów - ogród krajobrazowy Izabelli Lubomirskiej dedykowany J.-J. Rousseau

463

32. Szymon Bogumił Zug,
Glorietta Flamandzka
w Mokotowie. Elewacja
zachodnia, od strony drogi,
z przyległą bramą
wjazdową,
Gab. Rye. BUW,
Inw. G.R. 190.
Fot. BUW


33. Glorietta Flamandzka
w Mokotowie
(po przebudowie na Domek
Mauretański),
Fot. H. Poddębski, 1919,
IS PAN, neg. 24286


kiem, komentowane w utworach literackich (Ignacy Krasicki 1782, Wojciech Wielądko
1783), jako manifest nowych asocjacyjno-historyzujących form - wprowadzały styl pictu-
resque w architekturze Warszawy.
Geneza artystyczna - Ermenonville i powieść Rousseau Julie, ou la nouvelle Heloise
Mokotów powstawał we współpracy Szymona Bogumiła Zuga z Izabellą Lubomirską,
która nie tylko określiła swe oczekiwania, lecz najprawdopodobniej wskazała również
i wzory. W próbie ich identyfikacji kluczem może być pomnik Jean-Jacques Rousseau -
zapewne pierwszy w Polsce. Jego forma i aranżacja otoczenia odsyłają do nagrobka
wzniesionego na Topolowej Wyspie w Ermenonville przez wielbiciela Rousseau - marki-
za Rene-Louisa de Girardina (1735-1808), zarazem właściciela rezydencji stworzonej
w latach 1766-1776 na skraju podparyskich lasów koło Senlis, pod wpływem inspiracji
powieścią Julie, ou la nouvelle Heloise11. Na Ermenonville i Nową Heloizę jako źródła
71 Powstała według planów właściciela oraz malarza Huberta Roberta i architekta Jean-Marie Morela. Jean-Jacques
Rousseau spędził tam sześć ostatnich tygodni życia: Oxford Companion..., s. 228; Susan B. TAYLOR, „Ermenonville”,
[w:] Dictionary..., t. 10, s. 464-465.