Recenzje

871


8. Łódź, Teatr Letni w parku im. S. Staszica; Henryk Hirszenberg, Henryk Olszer, 1924, stan sprzed 1939.
Fot. Ze zbioru Janusza Hereźniaka

znanym Henryku Olszerze, wiążącym się w swych
pracach wszakże z poważnymi siłami artystyczny-
mi, że wspomnimy jego przebudowę z Henrykiem
Lewinsonem sali dawnego Towarzystwa Miłośni-
ków Muzyki na trzecim piętrze Hotelu Grand - na
Teatr Kameralny, dla którego freski wykonał Kon-
stanty Mackiewicz oraz Zenobiusz Poduszko48.
To prawda, że życie teatralne Łodzi w okresie
międzywojennym toczyło się w budynkach star-
szych lub w lokalach wynajętych. Może dlatego war-
to było także zwrócić uwagę w książce na projekty
Teatru Miejskiego wykonane na zlecenie Zarządu
Miasta w 1924 r. przez profesora Czesława Przybyl-
skiego. Budynek w bryle zróżnicowany, nacechowa-
ny modulamością kompozycji, asymilujący elemen-
ty o klasycznej genezie, wyposażony w salę wielką
i kameralną, miał powstać w parku im. S. Moniusz-
ki. Mimo rozpoczęcia prac ziemnych, zamierzenia

48 KULIGOWSKA, LEYKO, KOWALSKA, KOŁ-
DRZAK, op. cit, s. 260.
49 Uwzględniono tu także plan topograficznego usytuowa-
nia obiektu: Architektura i Budownictwo XII, 1936, nr 8-
10, s. 291. Autorka dotyka tematu Teatru Miejskiego
w rozdziale ogólnym swej pracy, ale tylko poprzez za-
mieszczenie fotografii jego projektu, określanego jako

nie zrealizowano. Jednak dobry przekaz wizualny
dotyczący projektów rejestruje przecież „Architek-
tura i Budownictwo”, dokonująca retrospektywnego
przeglądu prac zmarłego twórcy49.
Budowlą w Łodzi niedocenioną, w Polsce nie-
znaną, a mającą duże znaczenie dla chronologii zja-
wisk towarzyszących rozwojowi architektury nowo-
czesnej w Polsce, jest gmach tkalni Włókienniczej
Spółki Akcyjnej Naum Eitingon i Ska, należącej też
do Borysa Eitingona (il. 9). Wzniesiono ją w latach
1927-1929 przy ul. Targowej 35 / ul. Dowborczy-
ków 30/34 (d. Juliusza). Już przed bez mała dwu-
dziestu laty zwracałem uwagę na międzynarodowy
aspekt znaczenia tej realizacji, świadczącej o umie-
jętności wyciągania wniosków z lekcji najnowszej
architektury światowej, wymieniając m.in. Waltera
Gropiusa50. Ma rację autorka, że do tematu tego też
sięga, i to już dwukrotnie51. Słusznie akcentując
konkursowy i nie podając autorstwa. Warto może rozwi-
nąć ten wątek, zob. J. OLENDEREK, Łódzki modernizm
..., t. 1, s. 12.
50 GRYGIEL, „Die Architektur der 20er...”, s. 2759.
51 J. OLENDEREK, Proces kształtowania przestrzeni...,
s. 232-233; ead., Łódzki modernizm ..., t. 1, s. 141.