DOI issue:
Nr. 3/4
DOI article:Jamróz, Józef Stanisław: Kościół pofranciszkański w Zawichoście
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37712#0221
(25)
Zawichost
209
fot. inż. arch. J. Jamroz.
Ryc. 94.
3. ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA I JEGO FUNKCJONALIZM
W ŚWIETLE BADAŃ
Badania przeprowadzone w latach 1945-^-49, miały za cel racjonalną odbu-
dowę zabytku, tak ogromnie dotkniętego zniszczeniem, a także dostarczenie
materiału naukowego do poznania jednego z najstarszych kościołów reguły św.
Klary, na ziemi polskiej. Muszę zaznaczyć, że dzięki przeniesieniu służby Bożej
z kościoła do przyległej kaplicy M. B. Szkaplerznej, której otwór łączący' ją
z nawą zamurowano, uzyskano całkowitą swobodę przeprowadzenia badań.
Przystępując do badań w kościele zawichojskim, miałem już za sobą prze-
prowadzone jeszcze w roku 1937 badania w kościele klasztornym dominikań-
skim w Krakowie, które pozwoliły mi wykryć w nim reszty lektorium. Kontakt
zaś mój jako architekta również z zakonem S. Bernardynek w Krakowie, nale-
żących do reguły franciszkańskiej, Obserwantów, zachowujących tzwT. klauzulę
papieską, umożliwiły mi poznanie reguły i zwyczajów klasztornych, co oka-
zało się pożyteczne do badań nad pierwotnym funkcjonowaniem kościoła Sióstr
Klarysek w Zawichoście (32).
W opisie odkryć, przedstawiać będę rysunkami pomiarowymi i fotografia-
mi wszelkie znaleziska, które w rekonstrukcji znajdą swój pełny wyraz i logi-
czne uzasadnienie.
Badania szły w kierunku poznania architektury kościoła, zakonu żebracze-
go i jego funkcjonowania w chwili założenia w XIII wieku, w czasie, gdy zaj-
mowały go Klaryski wspólnie z klasztorem męskim Franciszkanów, spełniają-
cych posługi religijne sióstr, ale korzystających z kościoła również do odpra-
wiania własnych praktyk religijnych, a także obsługujących wiernych (33).
Należało ustalić, gdzie znajdowało się: 1. Oratorium sióstr (34). 2. Chór bra-
ci (35). 3. Część przeznaczona dla laików, wiernych. Czy należy przyjąć, że
„Jako typ kościoła zakonnic XIII wieku, różni się pomieszczeniem oratorium
nie w przodkowej części, jak w Staniątkach u benedyktynek (36), ale uży-
ciem prezbiterium na ten cel w sposób zakonnic Ś-go Franciszka. O umniej-
Zawichost
209
fot. inż. arch. J. Jamroz.
Ryc. 94.
3. ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA I JEGO FUNKCJONALIZM
W ŚWIETLE BADAŃ
Badania przeprowadzone w latach 1945-^-49, miały za cel racjonalną odbu-
dowę zabytku, tak ogromnie dotkniętego zniszczeniem, a także dostarczenie
materiału naukowego do poznania jednego z najstarszych kościołów reguły św.
Klary, na ziemi polskiej. Muszę zaznaczyć, że dzięki przeniesieniu służby Bożej
z kościoła do przyległej kaplicy M. B. Szkaplerznej, której otwór łączący' ją
z nawą zamurowano, uzyskano całkowitą swobodę przeprowadzenia badań.
Przystępując do badań w kościele zawichojskim, miałem już za sobą prze-
prowadzone jeszcze w roku 1937 badania w kościele klasztornym dominikań-
skim w Krakowie, które pozwoliły mi wykryć w nim reszty lektorium. Kontakt
zaś mój jako architekta również z zakonem S. Bernardynek w Krakowie, nale-
żących do reguły franciszkańskiej, Obserwantów, zachowujących tzwT. klauzulę
papieską, umożliwiły mi poznanie reguły i zwyczajów klasztornych, co oka-
zało się pożyteczne do badań nad pierwotnym funkcjonowaniem kościoła Sióstr
Klarysek w Zawichoście (32).
W opisie odkryć, przedstawiać będę rysunkami pomiarowymi i fotografia-
mi wszelkie znaleziska, które w rekonstrukcji znajdą swój pełny wyraz i logi-
czne uzasadnienie.
Badania szły w kierunku poznania architektury kościoła, zakonu żebracze-
go i jego funkcjonowania w chwili założenia w XIII wieku, w czasie, gdy zaj-
mowały go Klaryski wspólnie z klasztorem męskim Franciszkanów, spełniają-
cych posługi religijne sióstr, ale korzystających z kościoła również do odpra-
wiania własnych praktyk religijnych, a także obsługujących wiernych (33).
Należało ustalić, gdzie znajdowało się: 1. Oratorium sióstr (34). 2. Chór bra-
ci (35). 3. Część przeznaczona dla laików, wiernych. Czy należy przyjąć, że
„Jako typ kościoła zakonnic XIII wieku, różni się pomieszczeniem oratorium
nie w przodkowej części, jak w Staniątkach u benedyktynek (36), ale uży-
ciem prezbiterium na ten cel w sposób zakonnic Ś-go Franciszka. O umniej-