Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (10.1948)

(39)

Zawichost

223

lega do ośrodka handlowego, placu lub rynku, ogrodami zaś klasztornymi
opiera się o rnury obronne miasta. Zakładanie kościołów i klasztorów w mia-
stach, powodowało, że franciszkanie i dominikanie korzystając przy budowie
z pomocy panujących i ludności, bardziej ulegali wpływom otoczenia i idee
budowlane, które przynosili z Włoch czy Francji nie utrzymywały się w tej
czystości jak u cystersów, budujących własnymi budowniczymi i kouwersami
(54). Demokratyczne stanowisko pierwszych franciszkanów we Włoszech, po-
zwala braciom odprawiać mszę św. w wspólnej sali z wiernymi, przykrytej stro-
pem belkowym. Ołtarze stoją w sali, lub w kaplicach zamykających nawę od
wschodu, z których środkowa jest szersza, jiak np. w kościele św. Dominika
w Arezzo i otwarta tęczą na nawę, lub w szeregu kaplic jak w kościele św.
Franciszka w Pizie. Stalle lub ławy dla braci umieszczone są w nawie. W pierw-
szych kościołach zakonów żebraczych nie ma podziału na część kapłańską
i część dla laików (55). Kościół w Arezzo jest tym charakterystyczny, że
w ścianie wschodniej środkowej kaplicy znajduje się grupa trzech okien. W ko-
ściołach niemieckich w formie prostych sal, w XIII wieku wytworzyły się 2 ty-
py, w Niemczech północnych, wyciągnięta długa sala, w południowych, szero-
ka i dość krótka. W zachowanych w północnej grupie dwóch kościołach skła-
dających się z nawy w Arnstadt i Preinzlau, widoczna jest w ścianie grupa 3
okien, wzięta z prostego zamknięcia chórów cysterskich.
Kościoły austriackie bez wyjątku wykazują długie prezbiterium. Jednochó-
rowoś =— 11 ! 1 charakterystyczną cechą, jak i brak


knięciu poligonalnym i bardzo wy-
łudzenia francuskiego i forma jego
(odobnie wcześniejsze krótkie chóry
wydłużonym i zamykają się wielo-
8-boku. Krautheimer wyprowadza
kaplic francuskich katedr. Donin
w Tuluzie, ewentualnie z prezbite-
bokach ośmioboku kościoła św. Ja-

jedno =.


o


03
JO


nikai
do mi E_
burgi — ^
O


— CO
ewen' -


połąc -

>
CD

O
L.
4—1
O
o

Austrii i w Niemczech, jest wydłu-
t tkniętych 5-ma bokami 8-mio boku,
nawy, lub 3-ch nawową bazyliką.
Im. Wykształcenie tego typu wystę-
również 2 nawowe założenia nawy,
(56). Z kościołów austriackich, re-
Leoben, l-o nawowy, kościół domi-
ranciszk. w Stein 3-ch naw., kościół
h, kościół franciszkański w Regens-


i Morawach mówi Donin, że swą ar-
ibracze w Austrii, wybudowany mię-


□
O
o


CM

i


o

£