DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.8821#0025
19
Petri Pauli Boschte de Origine et Statu
20
quaginta nureis Venetis, aliorum itcm codicum
vis ingens, quosajebat thcsauros rcclius appella-
l^ri, 8c literarum fodinas aureas, quam volumina.
Ad haec enlerat D. Joannis Climaci lucubrationes
fex UtetiM- antiquioris not£e : itcm impii Mahumetis res ge-
cai. jmuas. ^,ns turcicis literis exaratas; nec adhuc Bibliothe-
ca Byzantinaexciderathomini: seque obeam pro-
ex literis4- fccsUrum Buthrotum asfirmabat, ut per internun-
Idua Majas. . . n t-i
tiorutn colloquia veterem lllam gazam librorum
in Ambroiianum serarium posset inferre. Dum
hxc rneditaretur Salmatius , quoties se opportu-
nitas ve£torum ofserret, mittebat subinde arcas
ti literiss-Hbrorum Venetias ad clarissimum virum Domini-
]^s,cfiia-cum Trivifanum ; cum Dominico enim coiveratjus-
ni3j, 8cFri-sa Cardinalis amicitia, eaque cura Veneto homini
Qainti"" fuerat demandata. Cum autem Corcyram , Mace-
Ex ikeris doniamaac explorasset, sperabat Salmatius, appe-
pridie Idus ' lj. -, j > *
MajasMon-tente hyeme, ie Gretawaditurum, lndeadMon-
k samo. cern ^thufn 5 hinc ad insulam Zacynthum, cum
sudum esset ; sed aut tasdio peregrinationis , aut
barbaricarum mtionum mctu tandem victus Sal-
Ex liten» matius Venetias primum ad Dominicum (fortasse
Novembr. expeditionis suae causaj tum ad lnfubres reversus,
exeunte Autumno, satis nidos Ambrosianoslibris
implevit; eoque argumentocredimus, quodcum
honoris nostri auipicio , curaque hac tra&andae
Bibliothecas libros, thecasque pcne singulasinter-
rogaremus , Iibri in nostras manus mciderunt,
Seio. velin insula ChioiSaimatiocompmti. Hanccon-
quisitionem sequuta est Pauli Quinti Pontificis
Maximi singularis erga Collegium Ambrosianum
Exdipio- voltintas. Mandaveratquidem antea Pontifex Vi-
iil s. cai" cario Generali Viglebanensium , ut Collegium, 8c
Manias an • gjyi0r.hecam, atque initia omnia rei Ambrosianae
tueretur \ verum quia mendis aliquibus librarii
turpiter oscitantis incuria Pontificiasliterascorru-
perat, idcirco is , qui tum Viglebanensium Anti-
stitis vices obibat , mandanti Paulo obtemperare
minime potuit. Id fuit in causa , ut anno quinto
■ S^earum literarum mentionem prudens omiserim ;
fnatesepti- ■ Pontificii diplomatis hsec sententia: bene semper
mo idus animatum fuisse Pontificem erga eps , qui Colle-
Quuitiks. ina-;tuerent ^ prsesertim si Purpuratorum Pa-
trum aliquis ejus institutionis foret author : au«
,diviss"e preces Federici Cardinalis, ac Mediolanen-
fium Antistitis , qui patriae felicitati natus intelli.
geret ex Collegiis a Beato Carolo conditis prodi-
re quidem homines ssorentis, £c subafti ingenii,
sedjuvenilem impetumresidere postmodum: nec
adhuc ullum esse ccetum ecclesiasticisviris magno
natu alendis, qui catholicam Fidem, acReligio-
nemtuendam scriptis, studiisquescientiarum susci-
perent. Horum causa excitatam ab eodem Fede-
rico fuisse Bibliothecam juxta asdes Sepulchri,
vocatosque ad Societatem coetus ecclesiasticos Col-
jjegas; quibus omnibus conservandis cum sors ali-
qua esset statuenda, adimere se utiqueexTicinen-
:fi Collegio Borromaorum ad arbitrium Federicim-
nui reditus aureos mille. Porro in ccetum Am-
brosianum duodecim tantum Collegas essecooptan-
dos : quorum quidem quatuor diutinam operam
impendant Theologiae , caeteri reliquis disciplinis
famulentur; Doctores autem, ubi primum judi-
cio Cardinalis renuntiati fuerint, tum deinde in-
ter se latis suffragiis novos Collegas subrogare
posse, si quis priorum in ordinem redigatur, aut
morari desinatinterris. Dottoribus omnibus Pon-
tificis edidto mandari , ut singuli lucubrationes
•aliquot edant in vulgus : Bibliothecam vero ea
lege excitari, ut non eisdcm modo Collegis, sed
civibus , exterisque omnibus, studiorum caufa,
pateat: eostamen exsecrari, quicodicemaliquem,
aut membranam piceatis manibus attingant, effe-
,rantque , eosdemque sontes laverniones resecrari
non posse a quoquam , nisi a Pontifice Maximo.
B
D
E
Bibliotheca: prjeponendum neminem, nisi quiex
Oblatorum Sodalitate sit 5 Prazfectum autem hu-
jusmodi degere posse in aedibus Sepulchri eisdem 39
ornamentis insignitum, quibus reliqui convicto-
res illarum aedium dccorentur : in praesens vero
Antonium Olgiatum prncfici Bibliothecae. Nefas
esse indeamoveri libros, aut venuro ire: autpra:-
dia, censusve imminui,' tollive; hisce autem ser-
vandis , tutandisque viros ex singulis ordinibus
Civium Mediolaner,jium deligendos : duos videli-
cet ex Collegio Melropojitano, ex urbanis Sacer-
dotibus totidem , qui a suo Collegto, vel hierar-
^/.rrenuntientur, Prxfecfum Oblatorum, unum
ex saxaginta Decunontbus Civitatis, itemex sin-
gulis Collegiis Jurilpcritoruro , & Physicorum
unum; quos Decurioncs reliqui, Juris , & Me-
dicinae Consulti creent; adimere se ejusmodi cu-
ram Mediolanensis Ecclesias Archiepiscopis, quod
illorum industriam omnem , & vigilantiam late
ssorentis populi frcquentia , atque amplissimi ho-
noris operosa solicitudo consumat. Ea Conserva-
torum fore munia, ut rem Ambrosianamadmini-
strantes, eandem sartam, testamque esse velint,
curentque ne qua in requidquamfaciatdctrimen-
ti: ejusdem serario unus Conservatorum prxsit:
forulos , indicesque librorum quotannis consu-
lant, explorentque: Conservatorum veluti Prs-
ses creetur unus ex Canonicis Metropolitani Tem-
pli; si vero quid litium oriatur , id omne Vica-
rii Generalis judicio committendum. Probare ,
quse de sacris faciundis ad aramDeiparse inmajo-
n urbis Basilica 'mstiimssctFedericus: ratamseha- '..
bere ejusdem munificentiam, quasacram supelle-
6tilem ad mystarum vestes, & sacrificii ipsius pom-
pam apparasset: edicere autem ut quotidie in illa
ara DocT:ores operentur , quos dcinde singulari-
bus ornamcntis decoratos cx reliquo hominum
grege eximit. Vetat enim eos interesse iis conven-
tibus, aut supplicationibus , quas obire deberjt
casteri mystae, jubct tum ire supplicatum , cum-j.0
Sancfissimum Christi Corpus, aut Clavus frceno
inclusus pcr urbem circumfcrtur, cum triduanis
precibus coluntur Superum fina , & Provincise
totius, autDicecesisSynodushabetur. Haec dein-
de accedunt decora, atque ornamcnta Collegio;
donantur Do£tores singuli RomanaCivitate, im-
mo antiquissimis ilhus Civibus ascribuntur : Pa-
latii, & Auke Lateranensis Comites , & Milites
Creantur , creatique iis ornamentis honestantur ,
quibus cseteros Comites , & Milites Romano-
rum Pontificum decoravit magntficentia. Hic
splendor ordinis, tutelamautem Summorum Pon-
tificum fore perennem spondet , ut Collegium,
& Bibliotheca Apostolici nominis praesidio sit in-
columis; ad locupletandam ejusdem sortem Col-
legii Ticinensis Borromeeorum elevatos reditus vel-
le, ademptis praediisdomusT^/j^i, 6c Vici/r;>;cara di
leges, quas Collegio scripserit, Ftdericus, ejus-g^aoVo'
dem arbitrio refigi posse, ac immutari: quo fa-
tis erepto prohibet quemquam aut illas abolere,
aut emendare. Posse Medielanensium Antistitem
una cum Conservatoribus Collegii secundo quo-
que anno ea lege-Bibliothecam adire, acexplora-
re, ut nihil omnino sciscere, jubere queat, aut
antiquare, nisi prius Pontificem Maximum con-
sulat. Hisce auti'm literis, atqueinstitutionituen-
dx* pnesidere jubct Auditorem Generalem Causa-
rum Camera fdpa/iolicte, Jrcbipresbyterum Eccle-
sise Mediolanenfis, & Vicartum Generalem; qui-
bus omnibus si quis intercedere audeat , sacrum
eum , ac intestabilem , dirisque cum Divorum,
tum hominum esse devotum profitetur. Haec Pon-
tificii diplomatissumma, cujustamenaliqua idem
Paulus V. immutavit, ut postea raemprabimus.
L I-
Petri Pauli Boschte de Origine et Statu
20
quaginta nureis Venetis, aliorum itcm codicum
vis ingens, quosajebat thcsauros rcclius appella-
l^ri, 8c literarum fodinas aureas, quam volumina.
Ad haec enlerat D. Joannis Climaci lucubrationes
fex UtetiM- antiquioris not£e : itcm impii Mahumetis res ge-
cai. jmuas. ^,ns turcicis literis exaratas; nec adhuc Bibliothe-
ca Byzantinaexciderathomini: seque obeam pro-
ex literis4- fccsUrum Buthrotum asfirmabat, ut per internun-
Idua Majas. . . n t-i
tiorutn colloquia veterem lllam gazam librorum
in Ambroiianum serarium posset inferre. Dum
hxc rneditaretur Salmatius , quoties se opportu-
nitas ve£torum ofserret, mittebat subinde arcas
ti literiss-Hbrorum Venetias ad clarissimum virum Domini-
]^s,cfiia-cum Trivifanum ; cum Dominico enim coiveratjus-
ni3j, 8cFri-sa Cardinalis amicitia, eaque cura Veneto homini
Qainti"" fuerat demandata. Cum autem Corcyram , Mace-
Ex ikeris doniamaac explorasset, sperabat Salmatius, appe-
pridie Idus ' lj. -, j > *
MajasMon-tente hyeme, ie Gretawaditurum, lndeadMon-
k samo. cern ^thufn 5 hinc ad insulam Zacynthum, cum
sudum esset ; sed aut tasdio peregrinationis , aut
barbaricarum mtionum mctu tandem victus Sal-
Ex liten» matius Venetias primum ad Dominicum (fortasse
Novembr. expeditionis suae causaj tum ad lnfubres reversus,
exeunte Autumno, satis nidos Ambrosianoslibris
implevit; eoque argumentocredimus, quodcum
honoris nostri auipicio , curaque hac tra&andae
Bibliothecas libros, thecasque pcne singulasinter-
rogaremus , Iibri in nostras manus mciderunt,
Seio. velin insula ChioiSaimatiocompmti. Hanccon-
quisitionem sequuta est Pauli Quinti Pontificis
Maximi singularis erga Collegium Ambrosianum
Exdipio- voltintas. Mandaveratquidem antea Pontifex Vi-
iil s. cai" cario Generali Viglebanensium , ut Collegium, 8c
Manias an • gjyi0r.hecam, atque initia omnia rei Ambrosianae
tueretur \ verum quia mendis aliquibus librarii
turpiter oscitantis incuria Pontificiasliterascorru-
perat, idcirco is , qui tum Viglebanensium Anti-
stitis vices obibat , mandanti Paulo obtemperare
minime potuit. Id fuit in causa , ut anno quinto
■ S^earum literarum mentionem prudens omiserim ;
fnatesepti- ■ Pontificii diplomatis hsec sententia: bene semper
mo idus animatum fuisse Pontificem erga eps , qui Colle-
Quuitiks. ina-;tuerent ^ prsesertim si Purpuratorum Pa-
trum aliquis ejus institutionis foret author : au«
,diviss"e preces Federici Cardinalis, ac Mediolanen-
fium Antistitis , qui patriae felicitati natus intelli.
geret ex Collegiis a Beato Carolo conditis prodi-
re quidem homines ssorentis, £c subafti ingenii,
sedjuvenilem impetumresidere postmodum: nec
adhuc ullum esse ccetum ecclesiasticisviris magno
natu alendis, qui catholicam Fidem, acReligio-
nemtuendam scriptis, studiisquescientiarum susci-
perent. Horum causa excitatam ab eodem Fede-
rico fuisse Bibliothecam juxta asdes Sepulchri,
vocatosque ad Societatem coetus ecclesiasticos Col-
jjegas; quibus omnibus conservandis cum sors ali-
qua esset statuenda, adimere se utiqueexTicinen-
:fi Collegio Borromaorum ad arbitrium Federicim-
nui reditus aureos mille. Porro in ccetum Am-
brosianum duodecim tantum Collegas essecooptan-
dos : quorum quidem quatuor diutinam operam
impendant Theologiae , caeteri reliquis disciplinis
famulentur; Doctores autem, ubi primum judi-
cio Cardinalis renuntiati fuerint, tum deinde in-
ter se latis suffragiis novos Collegas subrogare
posse, si quis priorum in ordinem redigatur, aut
morari desinatinterris. Dottoribus omnibus Pon-
tificis edidto mandari , ut singuli lucubrationes
•aliquot edant in vulgus : Bibliothecam vero ea
lege excitari, ut non eisdcm modo Collegis, sed
civibus , exterisque omnibus, studiorum caufa,
pateat: eostamen exsecrari, quicodicemaliquem,
aut membranam piceatis manibus attingant, effe-
,rantque , eosdemque sontes laverniones resecrari
non posse a quoquam , nisi a Pontifice Maximo.
B
D
E
Bibliotheca: prjeponendum neminem, nisi quiex
Oblatorum Sodalitate sit 5 Prazfectum autem hu-
jusmodi degere posse in aedibus Sepulchri eisdem 39
ornamentis insignitum, quibus reliqui convicto-
res illarum aedium dccorentur : in praesens vero
Antonium Olgiatum prncfici Bibliothecae. Nefas
esse indeamoveri libros, aut venuro ire: autpra:-
dia, censusve imminui,' tollive; hisce autem ser-
vandis , tutandisque viros ex singulis ordinibus
Civium Mediolaner,jium deligendos : duos videli-
cet ex Collegio Melropojitano, ex urbanis Sacer-
dotibus totidem , qui a suo Collegto, vel hierar-
^/.rrenuntientur, Prxfecfum Oblatorum, unum
ex saxaginta Decunontbus Civitatis, itemex sin-
gulis Collegiis Jurilpcritoruro , & Physicorum
unum; quos Decurioncs reliqui, Juris , & Me-
dicinae Consulti creent; adimere se ejusmodi cu-
ram Mediolanensis Ecclesias Archiepiscopis, quod
illorum industriam omnem , & vigilantiam late
ssorentis populi frcquentia , atque amplissimi ho-
noris operosa solicitudo consumat. Ea Conserva-
torum fore munia, ut rem Ambrosianamadmini-
strantes, eandem sartam, testamque esse velint,
curentque ne qua in requidquamfaciatdctrimen-
ti: ejusdem serario unus Conservatorum prxsit:
forulos , indicesque librorum quotannis consu-
lant, explorentque: Conservatorum veluti Prs-
ses creetur unus ex Canonicis Metropolitani Tem-
pli; si vero quid litium oriatur , id omne Vica-
rii Generalis judicio committendum. Probare ,
quse de sacris faciundis ad aramDeiparse inmajo-
n urbis Basilica 'mstiimssctFedericus: ratamseha- '..
bere ejusdem munificentiam, quasacram supelle-
6tilem ad mystarum vestes, & sacrificii ipsius pom-
pam apparasset: edicere autem ut quotidie in illa
ara DocT:ores operentur , quos dcinde singulari-
bus ornamcntis decoratos cx reliquo hominum
grege eximit. Vetat enim eos interesse iis conven-
tibus, aut supplicationibus , quas obire deberjt
casteri mystae, jubct tum ire supplicatum , cum-j.0
Sancfissimum Christi Corpus, aut Clavus frceno
inclusus pcr urbem circumfcrtur, cum triduanis
precibus coluntur Superum fina , & Provincise
totius, autDicecesisSynodushabetur. Haec dein-
de accedunt decora, atque ornamcnta Collegio;
donantur Do£tores singuli RomanaCivitate, im-
mo antiquissimis ilhus Civibus ascribuntur : Pa-
latii, & Auke Lateranensis Comites , & Milites
Creantur , creatique iis ornamentis honestantur ,
quibus cseteros Comites , & Milites Romano-
rum Pontificum decoravit magntficentia. Hic
splendor ordinis, tutelamautem Summorum Pon-
tificum fore perennem spondet , ut Collegium,
& Bibliotheca Apostolici nominis praesidio sit in-
columis; ad locupletandam ejusdem sortem Col-
legii Ticinensis Borromeeorum elevatos reditus vel-
le, ademptis praediisdomusT^/j^i, 6c Vici/r;>;cara di
leges, quas Collegio scripserit, Ftdericus, ejus-g^aoVo'
dem arbitrio refigi posse, ac immutari: quo fa-
tis erepto prohibet quemquam aut illas abolere,
aut emendare. Posse Medielanensium Antistitem
una cum Conservatoribus Collegii secundo quo-
que anno ea lege-Bibliothecam adire, acexplora-
re, ut nihil omnino sciscere, jubere queat, aut
antiquare, nisi prius Pontificem Maximum con-
sulat. Hisce auti'm literis, atqueinstitutionituen-
dx* pnesidere jubct Auditorem Generalem Causa-
rum Camera fdpa/iolicte, Jrcbipresbyterum Eccle-
sise Mediolanenfis, & Vicartum Generalem; qui-
bus omnibus si quis intercedere audeat , sacrum
eum , ac intestabilem , dirisque cum Divorum,
tum hominum esse devotum profitetur. Haec Pon-
tificii diplomatissumma, cujustamenaliqua idem
Paulus V. immutavit, ut postea raemprabimus.
L I-