Bosca, Pietro Paolo: Petri Pauli Boschae Bibliothecarii, ex Sodalicio Sacerdotum Oblatorum, De Origine Et Statu Bibliothecae Ambrosianae Libri Quinque: In Quibus De Bibliothecae Conditore, Conservatoribus, & Collegii Ambrosiani Doctoribus, ut & de Illustribus Pictoribus, aliisque Artificibus & denique de Reditibus ejusdemque Bibliothecae amplis agitur (Lugduni Batavorum, [1723])

53

Bibliothec^; Ambrosian^ Liber 111
A

54

tib.i. *e tur, sequead hoc opus justo volumine aggressli-
{j^fTiam est pollicitus: prornissa tamen minimeserva-
innoccntius v'n . cundem quoque laborem jussus a DivoCa-
Tncjusviu rolo exhausit Carolus a Basilica Petri Novarien-
Ub.«.c7- Antistes; nos fortasse smodo ne malacorpo,-
ris cccptis obsistant) cuncta tradcre instituemus.
Hxc igitur studia praebebant alumnisiter ad Am-
brosiani Collegii decus; nam ad eam messem sub-
olescebant. Ex Collegio autem trilingui prodie-
runt illustres doclrina viri , Oclavius Ferrarius
cooptatus postea in nostros Collegas , Bonettus
Arrigonus, Franciscus de Domis , Horatius Lan-
dus, Joannes Baptista Rovera, Hieronymus Bon-
falius, Joannes Baptista Nava , 8c Bartholomaus
ticineilusin Argentus. Reliquorum par decus; Joannes Bapti-
AthenaEo. j}a majores urbis Basilicas, ac vetustisiimas
quasquc iEdes exornavit , indicata singularum
origine , conditoribus, atque sacris exuviis tem-
plorum , monstrando prxterea preces ad conci-
liandos in septenis delubris Divos , stata eorun-
dem nomcnclatura. Comparavit deinde in calce
libri Insubres cum Quiritibus, docens Mediola-
nenfem urbem appellatam merito Romam alteram ,
quo nominc quondam Conftantinus Byzantium m-
signivit. Hunc sane titulum , ac nomen prasfere-
batolim Mediolanum, propositis extra mcenia ver-
siculis ad comaiendationem., ac terrorem urbanx
magnitudinis , qui Thebis , atque Athenis majo-
rem esse urbem mdicarent, & gentibus metuen-
Mmigiillb. ,jam. verum sive Gaieatii Vicecomitis odium fue-
Khr^'1' rit erga Patriam , sive adulatio erga Ticinenses,
107 ne arcis munitissimx.substru&ionem iniquo ani-
mopaterentur, siveutrumque, marmorilludglo-
riaz Mediolanenfis_ Papi<e ad caput pontis, qui Ti-
cini ripas jungit , in pariete inclusum est, nec
prxtereuntium oculos adducit. Ordines item reli-
giosorum hominum , & militum recensuit Filla;
persequitur autem singulorum initia , & incre-
menta , docet quinam fuerint authorcs instituti,
qua: ratio, ac leges, quo anno unusquisque Or-
do prodierit, aut interierit, describendo prxte-
rea vestium cultum , leucophxatos, tumatratos,
candidatosque , & lignipedes , arftoque fune con-
stri£tos coenobitas , ut Ordinis indumcnta , aut
monstravere Superi, quemadmodum Dominicanx
familix, aut conditores ccetus invenere. Postre-
mum hoc opus nondum typographos convenit
Ambrosiana; Bibliothecx scriniis contentum,- I-
dem scribendi gcnus ddc&avkjoannem Antomum
Ca/iillionaumCuvioncm JEdisV mcentimx ,aman-
tissimum perscrutandae antiquitatisvirum. Scripiit
primum dc JEdc sua, ac urbanisCuriis, rimatus
diligenteriingula monumenta, quae Ticinenfis Por-
tse confiniis circumscribuntur : prasterea supersti-
tiosa: religionis exuvias , & lapides indices vetu-
statis collocavit in parictibus Vincentianis, sub-
structa domi quadam veluti antiquitatis officina.
Aliac itidem lucubrationes satis significant homi-
nis voluptatem in scribendo; nam sive ea xstimc-
mus, quse detemphsurbis, siveea, quaede Re-
gibus Angleria, ac de ssagrionibusexaravit, sin-
rutkeiius gula redolent antiquitatem. Sustulit Cassillionaum
Lauremii 1UCS rninime tamen immemorem instituti sui , &
"p-n- Bibliothecaz. Quippe membranassuas omnes, ad-
num. 2*. ve,.(-arja ^ ac q^i^quij scripserat, forulis Ambro-
sianis legavit , meditamenta videhcet , atque ab-
108 solutam structuram lucubrationum. Politiorcs li-
sccnaUiitenr. tenE tenuerunt Franciscum Arrigonum acceptum
faiptor. Musis ob aciem ingenii, qux in illius lucubratio-
nibus vibrat. Commendavit etiam hominemGrae-
canicx linguxscientia, unde Atticaeubertatisele-
gantiam hausisse censcmus. Majora sccutus est
Oiiverius Mazuchellus,vir literatissimus; fuit ehim
hominis ingenium ad omnes artes, & scientiasfa-
c~tum : sive enim amceniores literas ipccTxmus,

Bergom
par. pr.

B

D

f

sivc Philosophix , ac Theologix utiiusque inte-
norem notitiam, calluit omncs apprimc, quadi-
ccndicopia, atquc habendarum orationum suavi-
tate, qua vi quadam arguendi, Cvfacilitato nodos
explicandi. Ccrte ipsius nomcn sarpissime in Theo- ricineiius
logorum scholis commendatum audivimus , cummAthcna:o'
ii sua csfata nobis adolcscentibus traderent ; quae
res placebat maxime, quod obxratus esscm Aia-
zuchdlo: is enim mc , &t sacra ornaverat toga ,
6c alia ante omnia mente volventem Scminanen-
sibus Musis formandum tradidcrat. Concidit su-
perionbusannis: secutaqueesi homincm mortuura
fama, quam livor superstiti negaverat, hoc vir-
tuti contingit, ut nitcns multorum oculos per-
stringat, cam vero cxcitatem abstcrgat, cum sua
lumina moriens condit. Claudit agmen Alexander
Perlasa , cui Latini sermonis traditosfiiscesOffa-?^"^
vius Fcrrarius patcr ejuslingua; in Patavino Gy-
mnallo viris doclissimisest professiis. Egocnimad. . .
laudes Aiexandri scribendas alienam prius fidem
irnplorarcdcbui, quammeam, ne familiaritastra-
denti obesfet. Si quis tamen lucubrationcs ipsius
permultas amet evolvere , puram putam ubiquc
Latini scrmonis elegantiam suipiciet, eumque
unum affirmabit aurex xtatis.facundiam posse re-
vocare. Sane cum luteo hoc seculo longe plures
barbari castimoniam latinx linguse violent, quam
olim in Latium irruperint , mirum est quoldam
mehori luto fiflos fuisse, qui intermortuamiati*-
nitatem excitarent ad vitam. Habuit quidem Per-109
lasca, Latini sermonis vindex acerrimus, testcs,
ac prxcones suas eloqucntix Gasparem Scioppium,
Oclsivium Ferrarium , Carolum" Mariam Maddium\ o"alP'st"
Grxcanicaz, & Latince lingux doftiisimos viros;?erlakJ'
neque ii aliquid magis mirati sunt inhoc Alexan-
dro, quam quod Latium totum subegerit. Eadem
studia hominem etiam confectum morbo prosecu- .
ta sunt, quaz novem annos in erudicnda Semina-
riensi pube , & artatem propemodum totam ab-
sumpserant, cumque ereptum terris adhuc luget
eloquentia. Hcec sunt alumnorum lumina citra
reliquorum invidiam: ne, si quem nostrazlaudes
pr£cteriverint , male scribentera sugillct. Cxte-
rum cum jam sccundum annum Romanihonorisi«as.
fastigium teneret Urbanus Oclavus, Gregorio Pon-
tifice mortuo , spcs maxima aftulsit Musis , non
modo quia placerent summopere Urbano studia,
& cogitationes.fst/wi^ , sed quia morum simili-
tudo, ac familiaritas ita utriusque animum copu-
laverat, ut iiepiilime Urbanus literas ad Borro-
maum scriptas privato nomine sublignaret. En
quidem Pontifici Maximo xqua res visa est , ut
unus ex nobihssima Borromzorum 1'amilia Conser-
vatoribus Bibliothccx ascribcretur, nealienitan-
tum molem hanc scientiarum rcgerent, tum vero
demerendis hoc pado studiis , & animis Borro-
mtea gentis erga litcratos, quos huic familix ac-
ceptissimos fuille satis intelliget, qui in Pontifi-
catum Divi Caroli, ac Federici inquiret. ItaqueEj[ di ]o
Urbanus unum ex cadcm famiha tueri jussit Col- mate'prid;e
legium, sive is Ecclesiastica toga velaretur, sive CaL feb'
ans minime addidtus esset. Porro Federicus inter
gentiles Borromaos Comarchum Julium Cafarem
progenitum a fratre suo inConservatorum album
rctulit, ejusque sobolem, nepotesque , ac poste-
ros ad tuendam Bibliothecam advocavit; eosau-
tem si infcecunda conjugia negarent , proli, &110
nepotibus,. ac posteritati toti Comitis Caroli Bor-
romt i , qui eadem cognatione Cardinalem attin-
«ebat, fidem hanc, &tutelamtransmisit. PosthxcEx dip!o';
mirituit locupletare Collcgium Vrbanus; nam sa- Cai. Mart.
cerdotium pingue Bolati (pagus is cst agri Me-
diolanensis) ea lege mandavit petenti, utquotan-
nis aurei numi quinquaginta pcnderentur Biblio-
thecx, qui tatnen reditus duodecim tantum annis
P. V. Bosiha. D 2, *dc-