Chrzanowski, Tadeusz: Bardo (Wrocław [u.a.], 1980)

czeniami. Pierwsza z nich, u wejścia do doliny, stoi tuż
obok domu, który został zbudowany na miejscu, na któ-
rym niegdyś znajdowała się pustelnia (widoczna na rysun-
ku Wernera). W połowie XVIII w. zamieszkiwał w niej
emerytowany generał austriacki Losy von Losenau, który
zmarł w 1762 r. i pochowany został w kościele. Pustelnię
rozebrano w 1822 r.

Obecne murowane stacje Drogi Krzyżowej zbudował
proboszcz Franciszek Miller w latach 1833—1839: są to
prostokątne słupy o skromnych formach klasycystycznych.
Oczywiście znajdujące się na nich obrazy (malowane na
blasze) nie są pierwotne — wykonał je w 1894 r. Bernard
Knauer „malarz historyczny” z Nysy w „czysto beuroneń-
skim stylu” — jak powiada Schweter1. O rok wcześniej
wystawiona też została murowana i zadaszona obudowa
wspomnianego „źródełka Marii”.

Kaplica górska i droga Kalwaryjska same przez się nie
są oczywiście zabytkami o wybitnych walorach artystycz-
nych, niemniej pokonanie trudnej, stromej drogi warte
jest wysiłku dzięki znakomitym panoramom widokowym,
które ze szczytu Góry Bardzkiej rozciągają się na Kotlinę
Kłodzką, na okolice Ząbkowic i pasmo Gór Bardzkich.

DROGA ROŻAŃCOWA I INNE WAŻNIEJSZE BUDOWLE

Na północ od śródmieścia Barda wznosi się niezbyt
wysokie wzgórze, zwane szumnie górą, dawniej — Łysą
Górą (istotnie na zdjęciu z początku naszego stulecia jest
to niemal bezdrzewny garb), obecnie — Górą Różańcową.

1 W starym benedyktyńskim opactwie Beuron nad górnym
Dunajem (Szwabia) utworzono w latach sześćdziesiątych ubieg-
łego wieku tzw. Kongregację Beuroneńską, której celem było
odrodzenie sztuki religijnej poprzez historyzm (oparcie się na
sztuce starochrześcijańskiej i romańskiej).