De Dietsche warande: tijdschrift voor kunst en Zedegeschiedenis (3.Ser. 3.1890)

OUD-CHRISTELIJKE BEELDWERKEN

van Gallisto), de liturgische teksten moest aanwenden.

Overigens loopt ons stelsel daarop uit, dat men
de figuren der 3?, 4e en 5R eeuw best verklaart uit
de heerschende denkbeelden van den tijd. Men zoeke,
door middel der kerkelijke geschiedschrijvers dier eeuwen,
de wijze van denken van het tijdperk vast te stellen,
en in overeenstemming met de gegeven voorstellingen
te brengen.

In zoover de genoemde schrijvers ons uitdrukkelijk
over het doel dier voorstellingen berichten, laten zij
ons niet in twijfel dat die afbeeldingen ten minste
gedeeltelijk dienden om den toeschouwer te onderwijzen.

Daarmede stemmen ook de latere schrijvers uit de
merovingische, karolingische, ottonische tijden tot in
de laatste' middeleeuwen overeen. Er is geen ernstige
grond om den draad, welke deze tijdperken aan elkander
verbindt, te breken en te beweren, dat het doel te
onderwijzen, dat in de 4e eeuw bij voorbeeld door
Paulinus van Nola grondig wordt besproken, aan de
derde eeuw geheel vreemd zij gebleven.

Van de andere zijde hebben wij uitdrukkelijk toe-
gegeven, dat een groot gedeelte der teekeningen die
zich op de wanden der katakomben vertoonen uit-
sluitelijk als versiersel moeten betracht worden en dat
in 't algemeen het geheele, zoogenaamde bijwerk naar
ongewijde kunstvoorwerpen is gevolgd.

Indien sommige schrijvers, gelijk enkele mede-
werkers aan mijn Real-Encyclop'ddie, te ver zijn gegaan
in de zinnebeeldige verklaring van eenige voorstellingen,
en zich aldus te sterk aan de uitleggingswijze van
andere verklaarders hebben gehouden, dan lag daarin
nog geen aanleiding ons geheel stelsel aan te vallen.
Dat is intusschen toch het gevolg geweest, en zelfs
uitgaande van zeer verschillende gezichtspunten.