DOI Artikel:
Philios, Demetrius: Kephalē ex Eleusinos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14587#0167
259
ΚΕΦΑΛΗ ΕΞ ΕΛΕΤΣΙΝΟΣ
260
λαιώδη βράχον δεξιά τοΟ Προπύλου του" Άππίου (1).
Ό λίθος εύρέθη πρηνής και 0,40-0,50 Γ. Μ.
ύπεράνω του" βράχου παρά τήν ΜΑην γωνίαν του
Στ)κοϋ τοΟ έκεΐ άποκαλυφθέντος Να'ισκου, οδ τά
σωζόμενα έόάφη της παταϋχενΎ\ο, έκαλύπτοντο
υπό έπιχώσεως 1,50-3,00 Γ. Μ. πάγους, -ήτοι
ύψους, περίπου, καθόσον εννοείται και εκεί 6 βρά-
χος είναι κατακλινής. Τήν περι ής ό λόγος κεφα-
λήν έκάλυπτεν στρώμα χωμάτων 2,00 Γ. Μ.
περίπου ύψους, οδ πολύ μέρος είχε συμφορηθή
εκεί, ώς εικάζω, εις οχι πάνυ παλαιούς χρόνους"
τουλάχιστον φαίνεται μοι πιθανόν ό'τι τους έκεϊ
τόπους ειχον χρησιμοποιήσει και οί Βυζαντινοί
ποός ιδίας χρείας (2). Τνωρίζουσι δέ οί άναγνώσται
τί}ς Άρχ. Εφημερίδος (1886, σελ. 29. Πίν. 3)
δτι εκεί" ευρέθησαν και τά δύο εκείνα ανάγλυφα,
άτινα παρέσχον μοι το ένδόσιμον εις τήν όνομασίαν
τοΟ οικοδομήματος, εκεί δέ, ώς και έν τοις Πρα-
κτικοίς έσημείωσα (Ί 885, σελ. 28) πλήν τούτων,
εύρέθησαν και άλλα σχετικώς διά το μικρόν του
τόπου πολλά έ'ργα τέχνης, ών άναγκαϊον κρίνω νά
αναγράψω ένταΟθα τά. άκόλουθα.
1. "Αγαλμα νεανίου λίθ. πεντελικου και ύψους
1,20 περίπου. Των άκρων σώζονται οί πόδες έπι
της νυν κολοβής βάσεως, έφ' ής το άγαλμα ί'στατο,
προσκεκολλημένοι και πέδιλα φέροντες, άποκεκομ-
μένοι δέ τοΟ σώματος και μή προσαρμόζοντες, διότι
έξέλιπεν των σφυρών μέρος" τοΟ δεξιού ^ραγ^ίονος
σώζεται ελάχιστον μέρος ό δέ αριστερός σχεδόν
ολόκληρος, πλήν της χειρός άπολεσθείσης, τούλά-
χιστον μήπω ανευρεθείσης" βλάβας δέ έ'χει και αλ-
λάς τά άγαλμα και μάλιστα κατά το καλύπτον, ώς
συνήθως, πλήν του δεξιού ώμου και του κατ' αυ-
τόν μέρους του θώρακος, σχεδόν όλον τό λοιπόν
σώμα ίμάτιον, άλλά σώζει τήν κεφαλήν σχεδόν
δλόκληρον ( ελλείπει μόνον τοΟ κρανίου όπισθεν μι-
κρόν τι μέρος) και προ πάντων άλώβητον, πλήν
ελαχίστων άμυχών, τά πρόσωπον μετά και της ρι-
νός σώας καθ' ολοκληρίαν. Ή εργασία του άγάλ-
(1) Παράβ. Πρακτικ. τής 'Αρχ. Έταιρ. του 1885, σελ. 27-28.
(2) Ή Επισκευή τοΰ δυτικού τοί/ου τοΰ οικοδομήματος και Ίσως
και ή 8Γ ασβε'στου σύνδεσις πώρινης πλίνθου εις τά σοιζο'μενα θεμέλια
τοΰ τοίχου τής μεσημβρινής ίου πλευράς πιθανώς νά ώσι "Ρωμαϊ-
κών χρΛών- Βυζαντινών ομοις -/ειρών έργον έφάνη μοι ή πέριξ τοΰ
οικοδομήματος υπό τόν σπηλαιώδη βράχον ε'πίστρωσις τοΰ εδάφους ποΰ
μεν διά πλα/.ών, ποΰ δε δΓ οπτών πλίνθων.
ματος είναι ξηρά και δχι επιμελής (κατά τήν κόμην
μάλιστα τήν γυναικ'ι μάλλον άρμόζουσαν), εί και
ένιαχου (κατά τά στόμα λ. χ.) έπιτετηδευμένη, ή
οέ άπά του όλου έργου έντύπωσις ψυχρά, ώστε νά
φαίνηται προϊόν δχι τών καλών της τέχνης χρό-
νων" και όμως Ό τύπος ούδόλως άπίθανον νά ήναι
τών Ελληνικών χρόνων εύρημα εις τόν Βάκχον
πιθανώς άναφερόμενος" και τω όντι Ό Βάκχος νεα-
νικώς και έπι τό θηλυπρεπέστερον ήρξατο ενωρίς έν
τή τέχνη εικονιζόμενος, τό δέ ήμέτερον έργον έκ
τοΟ στήθους και της κατ'αύτό γυμνότητος άποοεί-
κνυται νεανίαν αναπαριστούν" άν μόνον ή κεφαλή
εύρίσκετο πάς τις ήθελεν ύποθέσει αύτήν κεφαλήν
γυναικός.
2. Εκτύπου άναγλύφου (ΙιαυΙ-ΓβϋβΓ; τό από τοΟ
άκρου του θώρακος μέχρι τών ποδών μέρος αν-
δρός (1) εις σύμπλεγμα, ώς εικάζω, άνήκοντος. Ό
λίθος είναι έπίσης πεντελικός, τά δέ μέγεθος τών
προσώπων θά ήτο περίπου τά φυσικόν. Ό εικονιζό-
μενος άνήρ έπι θρόνου διά σφιγγών κεκοσμημένου
καθήμενος ή μάλλον άνακεκλιμένος έχει τόν άρι-
στεράν βραχίονα ήπλωμένον και ψαύοντα τή χειρί
(σωζομένη κατά τό ήμισυ περίπου) τόν θρόνον.
Τραχύτης τις της σμίλης και άμέλεια έν τή έξερ-
γασία τών καθ' έκαστον, μάλιστα τοΟ καλύπτοντος
τά κάτω μέλη του σώματος ιματίου και της κο-
σμούσης τήν φαινομένην πλευράν του θρόνου σφιγ-
γός, παρατηρείται και έν τούτω τω εργω, άλλ'ή
άπ'αύτοΟ έντύπωσις είναι δχι ψυχρά και ό )>ίθος
δχι έστερημένος ζωής, ώστε δεν άμαρτάνω ίσως
θεωρών αύτό έργον τών καλών της τέχνης (του
Δου άκόμη π. Χ. αιώνος) χρόνων και κρίμα ό'τι
περιήλθεν ήμΓν τόσον κολοβόν.
3. Τεμάχια δύο προσαρμόζοντα ταπεινού άνα-
γλύφου (2), έν οΐς σώζεται ό λαιμός μετά τοΟ
θώρακος και μέρους τών βραχιόνων γυναικείας
μορφής χειριδωτόν φορούσης χιτώνα (οδ όμ.ως αί
χειρίδες πλατεϊαι και προς τά κάτω κρεμάμεναι
άφίνουσι τούς βραχίονας γυμνούς) και περίβλημα
άπολήγον ύπέρ τούς δύο ώμους έμπροσθεν εις άκρας,
καθ' ον τρόπον και έν άλλοις και έν τω της Ά-
(1) Ό λίθος εΰρε'Οη ογι κυρίως εις τά καλύπτοντα αυτόν τόν Ναί-
σ/.ον τοΰ Πλούτωνος -/ώματα,άλλά πάντοτε έντό; τοΰ Περιβόλου παρά
τόν βόρειον αϋτοΰ (τοΰ Περιβόλου δηλ.) τοΐ·/ον. Μήκος σωζομενον
0, "ΪΟ, ΰψος 0,40, πάγος τής πλακός, έφ'ής ή μορφή, 0,10.
(2) "ΐψος σωζόμενον 0,30, πλάτος 0,20, πάχος τής πλακός 0,05.
ΚΕΦΑΛΗ ΕΞ ΕΛΕΤΣΙΝΟΣ
260
λαιώδη βράχον δεξιά τοΟ Προπύλου του" Άππίου (1).
Ό λίθος εύρέθη πρηνής και 0,40-0,50 Γ. Μ.
ύπεράνω του" βράχου παρά τήν ΜΑην γωνίαν του
Στ)κοϋ τοΟ έκεΐ άποκαλυφθέντος Να'ισκου, οδ τά
σωζόμενα έόάφη της παταϋχενΎ\ο, έκαλύπτοντο
υπό έπιχώσεως 1,50-3,00 Γ. Μ. πάγους, -ήτοι
ύψους, περίπου, καθόσον εννοείται και εκεί 6 βρά-
χος είναι κατακλινής. Τήν περι ής ό λόγος κεφα-
λήν έκάλυπτεν στρώμα χωμάτων 2,00 Γ. Μ.
περίπου ύψους, οδ πολύ μέρος είχε συμφορηθή
εκεί, ώς εικάζω, εις οχι πάνυ παλαιούς χρόνους"
τουλάχιστον φαίνεται μοι πιθανόν ό'τι τους έκεϊ
τόπους ειχον χρησιμοποιήσει και οί Βυζαντινοί
ποός ιδίας χρείας (2). Τνωρίζουσι δέ οί άναγνώσται
τί}ς Άρχ. Εφημερίδος (1886, σελ. 29. Πίν. 3)
δτι εκεί" ευρέθησαν και τά δύο εκείνα ανάγλυφα,
άτινα παρέσχον μοι το ένδόσιμον εις τήν όνομασίαν
τοΟ οικοδομήματος, εκεί δέ, ώς και έν τοις Πρα-
κτικοίς έσημείωσα (Ί 885, σελ. 28) πλήν τούτων,
εύρέθησαν και άλλα σχετικώς διά το μικρόν του
τόπου πολλά έ'ργα τέχνης, ών άναγκαϊον κρίνω νά
αναγράψω ένταΟθα τά. άκόλουθα.
1. "Αγαλμα νεανίου λίθ. πεντελικου και ύψους
1,20 περίπου. Των άκρων σώζονται οί πόδες έπι
της νυν κολοβής βάσεως, έφ' ής το άγαλμα ί'στατο,
προσκεκολλημένοι και πέδιλα φέροντες, άποκεκομ-
μένοι δέ τοΟ σώματος και μή προσαρμόζοντες, διότι
έξέλιπεν των σφυρών μέρος" τοΟ δεξιού ^ραγ^ίονος
σώζεται ελάχιστον μέρος ό δέ αριστερός σχεδόν
ολόκληρος, πλήν της χειρός άπολεσθείσης, τούλά-
χιστον μήπω ανευρεθείσης" βλάβας δέ έ'χει και αλ-
λάς τά άγαλμα και μάλιστα κατά το καλύπτον, ώς
συνήθως, πλήν του δεξιού ώμου και του κατ' αυ-
τόν μέρους του θώρακος, σχεδόν όλον τό λοιπόν
σώμα ίμάτιον, άλλά σώζει τήν κεφαλήν σχεδόν
δλόκληρον ( ελλείπει μόνον τοΟ κρανίου όπισθεν μι-
κρόν τι μέρος) και προ πάντων άλώβητον, πλήν
ελαχίστων άμυχών, τά πρόσωπον μετά και της ρι-
νός σώας καθ' ολοκληρίαν. Ή εργασία του άγάλ-
(1) Παράβ. Πρακτικ. τής 'Αρχ. Έταιρ. του 1885, σελ. 27-28.
(2) Ή Επισκευή τοΰ δυτικού τοί/ου τοΰ οικοδομήματος και Ίσως
και ή 8Γ ασβε'στου σύνδεσις πώρινης πλίνθου εις τά σοιζο'μενα θεμέλια
τοΰ τοίχου τής μεσημβρινής ίου πλευράς πιθανώς νά ώσι "Ρωμαϊ-
κών χρΛών- Βυζαντινών ομοις -/ειρών έργον έφάνη μοι ή πέριξ τοΰ
οικοδομήματος υπό τόν σπηλαιώδη βράχον ε'πίστρωσις τοΰ εδάφους ποΰ
μεν διά πλα/.ών, ποΰ δε δΓ οπτών πλίνθων.
ματος είναι ξηρά και δχι επιμελής (κατά τήν κόμην
μάλιστα τήν γυναικ'ι μάλλον άρμόζουσαν), εί και
ένιαχου (κατά τά στόμα λ. χ.) έπιτετηδευμένη, ή
οέ άπά του όλου έργου έντύπωσις ψυχρά, ώστε νά
φαίνηται προϊόν δχι τών καλών της τέχνης χρό-
νων" και όμως Ό τύπος ούδόλως άπίθανον νά ήναι
τών Ελληνικών χρόνων εύρημα εις τόν Βάκχον
πιθανώς άναφερόμενος" και τω όντι Ό Βάκχος νεα-
νικώς και έπι τό θηλυπρεπέστερον ήρξατο ενωρίς έν
τή τέχνη εικονιζόμενος, τό δέ ήμέτερον έργον έκ
τοΟ στήθους και της κατ'αύτό γυμνότητος άποοεί-
κνυται νεανίαν αναπαριστούν" άν μόνον ή κεφαλή
εύρίσκετο πάς τις ήθελεν ύποθέσει αύτήν κεφαλήν
γυναικός.
2. Εκτύπου άναγλύφου (ΙιαυΙ-ΓβϋβΓ; τό από τοΟ
άκρου του θώρακος μέχρι τών ποδών μέρος αν-
δρός (1) εις σύμπλεγμα, ώς εικάζω, άνήκοντος. Ό
λίθος είναι έπίσης πεντελικός, τά δέ μέγεθος τών
προσώπων θά ήτο περίπου τά φυσικόν. Ό εικονιζό-
μενος άνήρ έπι θρόνου διά σφιγγών κεκοσμημένου
καθήμενος ή μάλλον άνακεκλιμένος έχει τόν άρι-
στεράν βραχίονα ήπλωμένον και ψαύοντα τή χειρί
(σωζομένη κατά τό ήμισυ περίπου) τόν θρόνον.
Τραχύτης τις της σμίλης και άμέλεια έν τή έξερ-
γασία τών καθ' έκαστον, μάλιστα τοΟ καλύπτοντος
τά κάτω μέλη του σώματος ιματίου και της κο-
σμούσης τήν φαινομένην πλευράν του θρόνου σφιγ-
γός, παρατηρείται και έν τούτω τω εργω, άλλ'ή
άπ'αύτοΟ έντύπωσις είναι δχι ψυχρά και ό )>ίθος
δχι έστερημένος ζωής, ώστε δεν άμαρτάνω ίσως
θεωρών αύτό έργον τών καλών της τέχνης (του
Δου άκόμη π. Χ. αιώνος) χρόνων και κρίμα ό'τι
περιήλθεν ήμΓν τόσον κολοβόν.
3. Τεμάχια δύο προσαρμόζοντα ταπεινού άνα-
γλύφου (2), έν οΐς σώζεται ό λαιμός μετά τοΟ
θώρακος και μέρους τών βραχιόνων γυναικείας
μορφής χειριδωτόν φορούσης χιτώνα (οδ όμ.ως αί
χειρίδες πλατεϊαι και προς τά κάτω κρεμάμεναι
άφίνουσι τούς βραχίονας γυμνούς) και περίβλημα
άπολήγον ύπέρ τούς δύο ώμους έμπροσθεν εις άκρας,
καθ' ον τρόπον και έν άλλοις και έν τω της Ά-
(1) Ό λίθος εΰρε'Οη ογι κυρίως εις τά καλύπτοντα αυτόν τόν Ναί-
σ/.ον τοΰ Πλούτωνος -/ώματα,άλλά πάντοτε έντό; τοΰ Περιβόλου παρά
τόν βόρειον αϋτοΰ (τοΰ Περιβόλου δηλ.) τοΐ·/ον. Μήκος σωζομενον
0, "ΪΟ, ΰψος 0,40, πάγος τής πλακός, έφ'ής ή μορφή, 0,10.
(2) "ΐψος σωζόμενον 0,30, πλάτος 0,20, πάχος τής πλακός 0,05.