DOI Artikel:
Couve, Louis: Amphoreus rythmou prōtattikou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0047
73
ΑΜΦΟΡΕΥΣ ΡΥΘΜΟΥ ΠΡΩΤΑΤΤΙΚΟΥ
74
•δια τελείας γραμμής του ώμου διακρινόμενον, και
τάς δυο ευθείας λαβάς, τάς ένούσας τον λαιμόν
μετά της γαστρός. Εις τοΟ τύπου τούτου τήν ύψί-
•στην φυσικήν άνάπτυξιν άνακτέον εΐνε τό παρ ή-
μών δημοσιευόμενον άγγεΐον. Το πρώτον στάδιον
τοΟ τύπου τούτου γνωρίζεται ήμΐν δια της σειράς
των αμφορέων τοΟ Δίπυλου, των μετρίας διαστά-
σεις έχόντων ό άμφορεύς έχει έν αΰτοϊς ήδη προσ-
λάβη τον δριστικόν αύτοΰ τύπον, καίτοι έστερη-
μένον πως κομψότητος και ευκαμψίας έν ταϊς
γραμμαΐς και ταΐς καμπύλαις' αί γραμμαί τοΟ
λαιμοΟ λ γ. εϊσί λίαν εύΟεϊαι, το δέ κυλινδρικών
•αύτου πλέον ή τέλειον' ή κοιλία εις ϋπερβολήν
ομοιόμορφος άπό του ώμου μέχρι της βάσεως. Ό
έξ Ύμηττοΰ άμφορεύς του' έν Βερολίνω Μουσείου 1
και δ έν τω έθνικώ Μουσείω τών Αθηνών δ είκο-
Λαζων συάγρους 2 δεικνύουσιν ήδη έτερον τινα βαθ-
μον προόδου, δια της έλαφράς καμπής τών γραμ-
μών του' λαιμοΰ. Τέλος δέ εις τρίτον τινά σταθμον
έξικνούμεθα δια του μνημονευθέντος ήδη άμφο-
:ρέως, του είκονί'ζοντος τον Ηρακλή και τον Νέσ-
σον 3 και δια του ύφ'ήμών το νυν δημοσιευομένου.
Και δεν δυνάμεθα μεν νά εί'πωμεν οτι το σχήμα
αυτών κατέστη ήδη μάλλον λαγαρόν ή μάλλον
κομψόν, έν τή καθαρά έννοια τών λέξεων, άλλ δτι
έν ταΐς γραμμαϊς αύτών παρατηρητέα είνε ευκαμ-
ψία τις και σχετική κομψότης έν τη κυρτότητι
της γαστρός. Αί εκφράσεις αύται βεβαίως δεν άπο-
δίδουσιν ακριβώς τά πράγματα- μόνον ή άντιπα-
ράθεσις ενός τών μνημείων τούτων προς άλλο άλ-
λου τών σταθμών τούτων δείκνυσιν έμφανώς τήν
προσκτηθεΐσαν πρόοδον.Άπό της περιόδου δέ ταύ-
της οί κεραμείς, ό'πως άνταποκριθώσιν εις τάς νέας
του βίου συνθήκας,ήναγκάσθησαν μεν νάπαραγκω-
νίσωσι τήν κατασκευήν τών μεγαλοπρεπών τούτων
άγγείων και νά δημιουργώσι τοιαΟτα μετριωτερων
διαστάσεων, άλλ' ό δόκιμος τύπος τοΟ Αττικού
άμφορέως είχεν ήδη καθορισθη. Έν τούτοις είνε
"νοητον ό'τι πλησίον του γενικώτερον διαδεδομένου
τύπου τούτου, υπήρχε πάντοτε στάδιον προς τρο-
ποποιήσεις τών λεπτομερειών και αναδημιουργίας
τύπων παραπλήσιων μεν του άρχικου και έκ τού-
« ΙαΙίΓΐιοοΙι, II 1887 π. 5.
« ΒιιΙΙ. ά. οογγ. Ιΐθΐΐ. 1893, π. 2-3.
3 Αηΐϊΐίβ ϋβηΐίπι. I π. 57.
του παρηγμένων, και ό'μως Ιγόντων διαφοράν. Έν
παραδείγματι: ένδιαφέρουσαν παραλλαγήν τοΟ τύ-
που τούτου παρέχουσιν ήμϊν, Γνα μόνον περί τών
καθαρώς αττικών σχημάτων ό μιλήσω μεν, οί έκ
Μαραθώνος και Βουρβα αμφορείς ώς και έτερος
τις έν Αούβρω'. Τά διάφορα μέρη τών άγγείων
του σχήματος τούτου είσι λεπτότερα και έπιμηκέ-
στερα' τά ώτα, ώς και ό λαιμός, έκφύονται προς
τά άνω ευθέα και ύψηλά κατά τρόπον καθιστώντα
άπαραίτητον τήν έσωτερικώς διά γόμφου σύνδεσιν
αυτών. Οΰτω, συσχετίζοντες τον έν τφ Αούβρω
άμφορέα προς τον έκ Μαραθώνος και τούτον προς
τον έκ Βουρβα, προσπελάζομεν ήρέμα άλλ' άσφα-
λώς τω τύπω, τω μετ' ού πολύ δοκίμω, τής λου-
τρογόρου. Εάν παραβάλη τις τον έκ Βουρβα άμ-
φορέα προς τήν άρτι ύπο του κ. €ο11ί»ηοη δημο-
σιευθεϊσαν λουτροφόρον 2 Οά βεβαιωθή πάραυτα
περί τής συγγενείας του τύπου τών δύο τούτων
άγγείων. Εξ άντιθέτου πάλιν, έτερός τις τύπος
γεννάται βραχυνομένου του λαιμού και άποσπω-
μένου τούτου καθαρώς του ώμου, στρογγυλουμέ-
νων οέ τών λαβών, και τής γαστρός καθισταμένης
λίαν ευρείας κατά τόκέντρον λεπτυνομένης δ'άπο-
τόμως προς τήν βάσιν. ΤοΟ τύπου τούτου ύπάρ-
χουσιν έν τω Έθνικώ Μουσείω πλείονα τοΟ ένος
δείγματα' τοιαύτα δέ εΐνε, πρώτον, δ άμφορεύς δ
είκονίζων αύλητήν, άγγεΐον πλησιάζον μεν εις τον
τύπον τών άγγείων τουΔιπύλου,άλλ' ό'μως διάφο-
ρον ήδη τούτων 3 — άκολούθως δ άμφορεύς δ είκο-
νίζων προτομήν ίππου και έτερός τις εϊκονίζων
κράνος4. Τέλος δέ τά ποικίλα σχήματα τών Πα-
ναθηναϊκών άμφορέων5. Και προκειμένου περί τών
διαφόρων τούτων τάξεων τών άγγείων, δέον νά
γείνη λόγος περί τής γενικής έξελίξεως, καθόσον
έν άπασι τούτοις, τήν πρόοδον έν τω σχήματι πα-
ρηκολούθησεν ή πρόοδος έν τω ό'λω ρυθμώ.
Όπως δήποτε έκ τής έρεύνης ταύτης, τής προ-
χείρου μεν και έξ άνάγκης άτελους, περί τών δια-
1 ΑΙΙι. ΜΪΙΛ. 1890 π. Π, 1893 π. 2. ΒιιΙΙ. ά. οογγ. ΜΙ.
1893 σ. 43δ, ε!χ. 8.
2 ΜοιιιιηιβηΙδ ΡίοΙ, I σ. 54, είχ. 1.
3 ΈΟν. Μουσείον, άριθ. 559.
* Έθν. Μουαείον, άριθ. 558, 1003. Ι,οβδοΐιοΐςβ, Αηη&ΐί, 1878
σ. 309. ^Ιιΐ'^ιιοΐι, II, 1887, σ. 276. ϋππιοηΐ, Οθγ. (1β Ια Ογ·.
ριοριο, I, σ. 317. ΑηΙίΙιβ ϋβηΐίηι&ΐβΐ', I σ. 47.
5 Κ^βΙ-ΟοΠίβηοη, ΗϊδΙ. άβ 1& ΟβΓ&πι. Οΐ'βοςαβ, σ. 131,
είχ. 60.
ΑΜΦΟΡΕΥΣ ΡΥΘΜΟΥ ΠΡΩΤΑΤΤΙΚΟΥ
74
•δια τελείας γραμμής του ώμου διακρινόμενον, και
τάς δυο ευθείας λαβάς, τάς ένούσας τον λαιμόν
μετά της γαστρός. Εις τοΟ τύπου τούτου τήν ύψί-
•στην φυσικήν άνάπτυξιν άνακτέον εΐνε τό παρ ή-
μών δημοσιευόμενον άγγεΐον. Το πρώτον στάδιον
τοΟ τύπου τούτου γνωρίζεται ήμΐν δια της σειράς
των αμφορέων τοΟ Δίπυλου, των μετρίας διαστά-
σεις έχόντων ό άμφορεύς έχει έν αΰτοϊς ήδη προσ-
λάβη τον δριστικόν αύτοΰ τύπον, καίτοι έστερη-
μένον πως κομψότητος και ευκαμψίας έν ταϊς
γραμμαΐς και ταΐς καμπύλαις' αί γραμμαί τοΟ
λαιμοΟ λ γ. εϊσί λίαν εύΟεϊαι, το δέ κυλινδρικών
•αύτου πλέον ή τέλειον' ή κοιλία εις ϋπερβολήν
ομοιόμορφος άπό του ώμου μέχρι της βάσεως. Ό
έξ Ύμηττοΰ άμφορεύς του' έν Βερολίνω Μουσείου 1
και δ έν τω έθνικώ Μουσείω τών Αθηνών δ είκο-
Λαζων συάγρους 2 δεικνύουσιν ήδη έτερον τινα βαθ-
μον προόδου, δια της έλαφράς καμπής τών γραμ-
μών του' λαιμοΰ. Τέλος δέ εις τρίτον τινά σταθμον
έξικνούμεθα δια του μνημονευθέντος ήδη άμφο-
:ρέως, του είκονί'ζοντος τον Ηρακλή και τον Νέσ-
σον 3 και δια του ύφ'ήμών το νυν δημοσιευομένου.
Και δεν δυνάμεθα μεν νά εί'πωμεν οτι το σχήμα
αυτών κατέστη ήδη μάλλον λαγαρόν ή μάλλον
κομψόν, έν τή καθαρά έννοια τών λέξεων, άλλ δτι
έν ταΐς γραμμαϊς αύτών παρατηρητέα είνε ευκαμ-
ψία τις και σχετική κομψότης έν τη κυρτότητι
της γαστρός. Αί εκφράσεις αύται βεβαίως δεν άπο-
δίδουσιν ακριβώς τά πράγματα- μόνον ή άντιπα-
ράθεσις ενός τών μνημείων τούτων προς άλλο άλ-
λου τών σταθμών τούτων δείκνυσιν έμφανώς τήν
προσκτηθεΐσαν πρόοδον.Άπό της περιόδου δέ ταύ-
της οί κεραμείς, ό'πως άνταποκριθώσιν εις τάς νέας
του βίου συνθήκας,ήναγκάσθησαν μεν νάπαραγκω-
νίσωσι τήν κατασκευήν τών μεγαλοπρεπών τούτων
άγγείων και νά δημιουργώσι τοιαΟτα μετριωτερων
διαστάσεων, άλλ' ό δόκιμος τύπος τοΟ Αττικού
άμφορέως είχεν ήδη καθορισθη. Έν τούτοις είνε
"νοητον ό'τι πλησίον του γενικώτερον διαδεδομένου
τύπου τούτου, υπήρχε πάντοτε στάδιον προς τρο-
ποποιήσεις τών λεπτομερειών και αναδημιουργίας
τύπων παραπλήσιων μεν του άρχικου και έκ τού-
« ΙαΙίΓΐιοοΙι, II 1887 π. 5.
« ΒιιΙΙ. ά. οογγ. Ιΐθΐΐ. 1893, π. 2-3.
3 Αηΐϊΐίβ ϋβηΐίπι. I π. 57.
του παρηγμένων, και ό'μως Ιγόντων διαφοράν. Έν
παραδείγματι: ένδιαφέρουσαν παραλλαγήν τοΟ τύ-
που τούτου παρέχουσιν ήμϊν, Γνα μόνον περί τών
καθαρώς αττικών σχημάτων ό μιλήσω μεν, οί έκ
Μαραθώνος και Βουρβα αμφορείς ώς και έτερος
τις έν Αούβρω'. Τά διάφορα μέρη τών άγγείων
του σχήματος τούτου είσι λεπτότερα και έπιμηκέ-
στερα' τά ώτα, ώς και ό λαιμός, έκφύονται προς
τά άνω ευθέα και ύψηλά κατά τρόπον καθιστώντα
άπαραίτητον τήν έσωτερικώς διά γόμφου σύνδεσιν
αυτών. Οΰτω, συσχετίζοντες τον έν τφ Αούβρω
άμφορέα προς τον έκ Μαραθώνος και τούτον προς
τον έκ Βουρβα, προσπελάζομεν ήρέμα άλλ' άσφα-
λώς τω τύπω, τω μετ' ού πολύ δοκίμω, τής λου-
τρογόρου. Εάν παραβάλη τις τον έκ Βουρβα άμ-
φορέα προς τήν άρτι ύπο του κ. €ο11ί»ηοη δημο-
σιευθεϊσαν λουτροφόρον 2 Οά βεβαιωθή πάραυτα
περί τής συγγενείας του τύπου τών δύο τούτων
άγγείων. Εξ άντιθέτου πάλιν, έτερός τις τύπος
γεννάται βραχυνομένου του λαιμού και άποσπω-
μένου τούτου καθαρώς του ώμου, στρογγυλουμέ-
νων οέ τών λαβών, και τής γαστρός καθισταμένης
λίαν ευρείας κατά τόκέντρον λεπτυνομένης δ'άπο-
τόμως προς τήν βάσιν. ΤοΟ τύπου τούτου ύπάρ-
χουσιν έν τω Έθνικώ Μουσείω πλείονα τοΟ ένος
δείγματα' τοιαύτα δέ εΐνε, πρώτον, δ άμφορεύς δ
είκονίζων αύλητήν, άγγεΐον πλησιάζον μεν εις τον
τύπον τών άγγείων τουΔιπύλου,άλλ' ό'μως διάφο-
ρον ήδη τούτων 3 — άκολούθως δ άμφορεύς δ είκο-
νίζων προτομήν ίππου και έτερός τις εϊκονίζων
κράνος4. Τέλος δέ τά ποικίλα σχήματα τών Πα-
ναθηναϊκών άμφορέων5. Και προκειμένου περί τών
διαφόρων τούτων τάξεων τών άγγείων, δέον νά
γείνη λόγος περί τής γενικής έξελίξεως, καθόσον
έν άπασι τούτοις, τήν πρόοδον έν τω σχήματι πα-
ρηκολούθησεν ή πρόοδος έν τω ό'λω ρυθμώ.
Όπως δήποτε έκ τής έρεύνης ταύτης, τής προ-
χείρου μεν και έξ άνάγκης άτελους, περί τών δια-
1 ΑΙΙι. ΜΪΙΛ. 1890 π. Π, 1893 π. 2. ΒιιΙΙ. ά. οογγ. ΜΙ.
1893 σ. 43δ, ε!χ. 8.
2 ΜοιιιιηιβηΙδ ΡίοΙ, I σ. 54, είχ. 1.
3 ΈΟν. Μουσείον, άριθ. 559.
* Έθν. Μουαείον, άριθ. 558, 1003. Ι,οβδοΐιοΐςβ, Αηη&ΐί, 1878
σ. 309. ^Ιιΐ'^ιιοΐι, II, 1887, σ. 276. ϋππιοηΐ, Οθγ. (1β Ια Ογ·.
ριοριο, I, σ. 317. ΑηΙίΙιβ ϋβηΐίηι&ΐβΐ', I σ. 47.
5 Κ^βΙ-ΟοΠίβηοη, ΗϊδΙ. άβ 1& ΟβΓ&πι. Οΐ'βοςαβ, σ. 131,
είχ. 60.