DOI Artikel:
Kastriōtēs, Panagiōtēs: Ē Kōlias akra
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0057
Η ΚΩ ΑΙ ΑΣ ΑΚΡΑ
Περίεργος διαφωνία τοΟ γεωγράφου Στράβω-
νος και τοΟ Παυσανίου είνε ή έν τοις περί Κω-
Ιιάδος άκρας. Ένεκα τούτου καί οί περί τήν το-
πογραφίαν της Αττικής έν γένει καί των Αθη-
νών ιδία άσχοληθέντες ημεδαποί τε καί ξένοι αρ-
χαιολόγοι διαφωνουσι περί της Θέσεως της άκρας
ταύτης. "Οσοι τούτων συντάσσονται τω Στρά-
βωνι τοποθετοΟσι τήν Κωλιάδα άκραν έπί τίνος
των ακρωτηρίων της Βάρη ς, όσοι δε βασίζονται
είς τήν μαρτυρίαν τοΟ Παυσανίου τιΟέασιν αυτήν
έπί της άκρας τοΟ λψ.ένος τοΟ Παλαιού Φαλήρου,
μέτρα τινά μακράν του ναισκου του Αγίου Γεωρ-
γίου κατά τήν Οέσιν « Τρεις Πύργοι,».
Ή διαφορά, ώς βλέπει Ό αναγνώστης, είνε σπου-
δαία. Έν τη περί τών δήμων της Αττικής πραγ-
ρ,ατεία μου 1 έζήτησα νά συμβιβάσω τους δύο αρ-
χαίους συγγραφείς, τον Παυσανίαν καί τον Στρά-
βωνα, διά διορθώσεως του κειμένου του τελευταίου"
καί σήμερον δ1 έμμένω έν τη γνώμη μου έκείνη
δ'τι τό χωρίον του Στράβωνος επαθεν έν τούτω με-
τάπτωσιν λέξεων. Άλλ' είνε άνάγκη πρώτον νά
ορίσω καθαρώς το ζήτημα πριν προτείνω τήν διόρ-
θωσιν, ίνα δ αναγνώστης κρίνη κάλλιον περί του
πράγματος.
Καί δ μ.έν Παυσανίας λέγει ρητώς2 «Απέχει
δέ βταδ'ιονς εΐκοαιν άκρα Κωλιάς. ες ταντην
χρθαρέντος τον ναντικον τον Μήδων, κατήνεγκεν
ο κΛνδων τά ναυάγια, ΚωΛιάδος δέ έοτίν εν-
ταύθα Αφροδίτης άγαλμα . . .».
Επειδή δέ δ Παυσανίας περί Φαλήρου εύθύς
άνωτέρω ποιείται λόγον, το απέχει, δέον νά έν-
νοηΟή άπό Φαλήρου. Οί άκολουθοΰντες λοιπόν τω
Παυσανία αρχαιολόγοι εάν κατορΟώσωσι νά εΰρωσι
τήν ακριβή Οέσιν του λιμένος Φαλήρου δεν Ι'χουσιν
ή νά ύπολογίσωσιν είκοσι στάδια άπ' αύτοΟ, δπως
τοποΟετήσωσι τήν Κωλιάδα άκραν. Ούτως έ'πρα-
ξεν δ περιώνυμος Άγγλος συνταγματάρχης \Υ.
ίββίίβ 3' άπεδέξατο ώς Κωλιάδα τήν άκραν γης
τήν έν τω Παλαίω Φαλήρω, έκεϊ ένθα κείται σή-
μερον το ξενοδοχεΐον Πρινοπούλου, καθόσον ούτος
1 ΌΊβ ϋβηιβη γόη ΑΙΙίΙία ί,βίρζί^ 1886 8. 48.
2 Παυσανίας I, 1, 5.
3 "νν. Εοαίίβ Ώίβ Όβπιβη νοη Αΐϋΐ^α ("ννοβίοππαιι μετάφρα-
σης ) σελ. 45.
ώς Φάληρον ύπελάμβανε τον μικρόν λιμενίσκον
Κουμουνδούρου, οπόθεν ή είς το σημερινον Πα-
λαιον άπόστασις είνε ακριβώς είκοσι στάδια.Τούτω
δέ συμφωνουσι πλείστοι αρχαιολόγοι καί οί έκπο-
νήσαντες τον της Αττικής χάρτην του Γερμανικού
Ινστιτούτου, ΚαιιρβιΊ, καί ΟυιΊίιΐδ.
Προς έπίρρωσιν της γνώμης ταύτης έπιπροσ-
θέτω, δ'τι δ Παυσανίας ολίγον πριν ή είσέλΟη είς
Αθήνας λαλών περί τών λιμένων αυτής, άναρέρει
κατά σειράν τον Πειραιά, τήν Μουνυχίαν, τό Φά-
ληρον, είτα δέ τήν Κωλιάδα άκραν, ώστε κατά
το γενικόν πνεύμα τής άφηγήσεως του Παυσανίου
δεν πρόκειται περί άκρας λίαν άπομεμακρυσμένης
καί μόλις δρατής άπό Φαλήρου, άλλα περί λίαν
πλησιοχώρου θέσεως.
Ίδωμεν νυν τί λέγει περί Κωλιάδος άκρας δ
Στράβων1. «.Μετά δέ τον Πειραιά Φαληρεΐς δή-
μος έν τι) έφεξής παραΜα. εϊθ' Άλιμούσιοί,
Αίζωνεΐς, 'Αλαιεΐς οί Αίζωνικοί, Άναγνράσιοι,
εϊτα θωραιεΐς, Ααμπτρεΐς, Αίγιλιεΐς, ''Άναφλύ-
στιοι, Άζηνιεϊς. Ούτοι μεν οί μέχρι τής άκρας
τον Σουνίου ' μεταζύ δέ τών Λεχθέντων δήμων
μακρά άκρα πρώτη μετά τους Αίζωνέας Ζωοτήρ,
ειΐ άλλη μετά Θοραιέας 'Αστυπάλαια . . . περί
δέ '' Ανάφλνσνόν έϋτι καί τό Πανεΐον καί τό τής
Κωλιάόος 'Αφροδίτης ιερόν, είς δν τόπον έκκν-
μανθήναι τά τελενταΐα τά έκ τής περί Σα.Ιαμϊνα
ναυμαχίας τής Περσικής νανά,για φαοί . . .».
Κατά τό γράμμα λοιπόν του κειμένου τούτου,
ή Κωλιάς άκρα Οετέα περί τήν άκτήν τήν σήμε-
ρον λεγομένην Άνάβυσος ('Ανάφλυστος) δύο μό-
νον δήμους έντεΟθεν του Σουνίου2. Τοιαύτη δμως
ερμηνεία θά άπετέλει τρανοτάτην άντίφασιν προς
τό άνωτέρω παρατεθέν χωρίον του Παυσανίου καί
δεν είνε ορθής κριτικής έργον νά διαφωνήσωμεν έν
τω ζητήμ.ατι τούτω προς τον Παυσανίαν, ου πολ-
λαχώς ή αξιοπιστία είνε σεβαστή.Άφ' ετέρου δέον
1 Θ, 398.
2 Ώς Κωλιάδα ακραν ό Γάλλος ΗαίΙΠΟί (Κ6θ1ΐβΓθ1ΐ68 811Γ Ιίΐ
ΤορΟ^ΓαρΙΐϊβ (1β8 ΌβΙΠβδ άβ ΓΑΙΙίςΐΙΘ 1853 ρ. 213) ά/.ολουΟήσας
κατά γράμμα τω ϋτράδωνι έξελε'ξατο τον 'Αγιον Νικόλαον της Βά-
ρης, θεωρών ώς επιχείρημα υπέρ της γνώμης του τήν φωνητικήν
άναλογίαν μεταξύ τών λέξεων ΝικόΛαος καί ΚωΛιάο. ΚαΟ'ήμάς ή
αναλογία αύ'τη εινε άτυχεστάτη, διότι ό "Αγ. Νικόλαος διεδε'ξατο
συνηΌως τον Ποσειδώνα.
Περίεργος διαφωνία τοΟ γεωγράφου Στράβω-
νος και τοΟ Παυσανίου είνε ή έν τοις περί Κω-
Ιιάδος άκρας. Ένεκα τούτου καί οί περί τήν το-
πογραφίαν της Αττικής έν γένει καί των Αθη-
νών ιδία άσχοληθέντες ημεδαποί τε καί ξένοι αρ-
χαιολόγοι διαφωνουσι περί της Θέσεως της άκρας
ταύτης. "Οσοι τούτων συντάσσονται τω Στρά-
βωνι τοποθετοΟσι τήν Κωλιάδα άκραν έπί τίνος
των ακρωτηρίων της Βάρη ς, όσοι δε βασίζονται
είς τήν μαρτυρίαν τοΟ Παυσανίου τιΟέασιν αυτήν
έπί της άκρας τοΟ λψ.ένος τοΟ Παλαιού Φαλήρου,
μέτρα τινά μακράν του ναισκου του Αγίου Γεωρ-
γίου κατά τήν Οέσιν « Τρεις Πύργοι,».
Ή διαφορά, ώς βλέπει Ό αναγνώστης, είνε σπου-
δαία. Έν τη περί τών δήμων της Αττικής πραγ-
ρ,ατεία μου 1 έζήτησα νά συμβιβάσω τους δύο αρ-
χαίους συγγραφείς, τον Παυσανίαν καί τον Στρά-
βωνα, διά διορθώσεως του κειμένου του τελευταίου"
καί σήμερον δ1 έμμένω έν τη γνώμη μου έκείνη
δ'τι τό χωρίον του Στράβωνος επαθεν έν τούτω με-
τάπτωσιν λέξεων. Άλλ' είνε άνάγκη πρώτον νά
ορίσω καθαρώς το ζήτημα πριν προτείνω τήν διόρ-
θωσιν, ίνα δ αναγνώστης κρίνη κάλλιον περί του
πράγματος.
Καί δ μ.έν Παυσανίας λέγει ρητώς2 «Απέχει
δέ βταδ'ιονς εΐκοαιν άκρα Κωλιάς. ες ταντην
χρθαρέντος τον ναντικον τον Μήδων, κατήνεγκεν
ο κΛνδων τά ναυάγια, ΚωΛιάδος δέ έοτίν εν-
ταύθα Αφροδίτης άγαλμα . . .».
Επειδή δέ δ Παυσανίας περί Φαλήρου εύθύς
άνωτέρω ποιείται λόγον, το απέχει, δέον νά έν-
νοηΟή άπό Φαλήρου. Οί άκολουθοΰντες λοιπόν τω
Παυσανία αρχαιολόγοι εάν κατορΟώσωσι νά εΰρωσι
τήν ακριβή Οέσιν του λιμένος Φαλήρου δεν Ι'χουσιν
ή νά ύπολογίσωσιν είκοσι στάδια άπ' αύτοΟ, δπως
τοποΟετήσωσι τήν Κωλιάδα άκραν. Ούτως έ'πρα-
ξεν δ περιώνυμος Άγγλος συνταγματάρχης \Υ.
ίββίίβ 3' άπεδέξατο ώς Κωλιάδα τήν άκραν γης
τήν έν τω Παλαίω Φαλήρω, έκεϊ ένθα κείται σή-
μερον το ξενοδοχεΐον Πρινοπούλου, καθόσον ούτος
1 ΌΊβ ϋβηιβη γόη ΑΙΙίΙία ί,βίρζί^ 1886 8. 48.
2 Παυσανίας I, 1, 5.
3 "νν. Εοαίίβ Ώίβ Όβπιβη νοη Αΐϋΐ^α ("ννοβίοππαιι μετάφρα-
σης ) σελ. 45.
ώς Φάληρον ύπελάμβανε τον μικρόν λιμενίσκον
Κουμουνδούρου, οπόθεν ή είς το σημερινον Πα-
λαιον άπόστασις είνε ακριβώς είκοσι στάδια.Τούτω
δέ συμφωνουσι πλείστοι αρχαιολόγοι καί οί έκπο-
νήσαντες τον της Αττικής χάρτην του Γερμανικού
Ινστιτούτου, ΚαιιρβιΊ, καί ΟυιΊίιΐδ.
Προς έπίρρωσιν της γνώμης ταύτης έπιπροσ-
θέτω, δ'τι δ Παυσανίας ολίγον πριν ή είσέλΟη είς
Αθήνας λαλών περί τών λιμένων αυτής, άναρέρει
κατά σειράν τον Πειραιά, τήν Μουνυχίαν, τό Φά-
ληρον, είτα δέ τήν Κωλιάδα άκραν, ώστε κατά
το γενικόν πνεύμα τής άφηγήσεως του Παυσανίου
δεν πρόκειται περί άκρας λίαν άπομεμακρυσμένης
καί μόλις δρατής άπό Φαλήρου, άλλα περί λίαν
πλησιοχώρου θέσεως.
Ίδωμεν νυν τί λέγει περί Κωλιάδος άκρας δ
Στράβων1. «.Μετά δέ τον Πειραιά Φαληρεΐς δή-
μος έν τι) έφεξής παραΜα. εϊθ' Άλιμούσιοί,
Αίζωνεΐς, 'Αλαιεΐς οί Αίζωνικοί, Άναγνράσιοι,
εϊτα θωραιεΐς, Ααμπτρεΐς, Αίγιλιεΐς, ''Άναφλύ-
στιοι, Άζηνιεϊς. Ούτοι μεν οί μέχρι τής άκρας
τον Σουνίου ' μεταζύ δέ τών Λεχθέντων δήμων
μακρά άκρα πρώτη μετά τους Αίζωνέας Ζωοτήρ,
ειΐ άλλη μετά Θοραιέας 'Αστυπάλαια . . . περί
δέ '' Ανάφλνσνόν έϋτι καί τό Πανεΐον καί τό τής
Κωλιάόος 'Αφροδίτης ιερόν, είς δν τόπον έκκν-
μανθήναι τά τελενταΐα τά έκ τής περί Σα.Ιαμϊνα
ναυμαχίας τής Περσικής νανά,για φαοί . . .».
Κατά τό γράμμα λοιπόν του κειμένου τούτου,
ή Κωλιάς άκρα Οετέα περί τήν άκτήν τήν σήμε-
ρον λεγομένην Άνάβυσος ('Ανάφλυστος) δύο μό-
νον δήμους έντεΟθεν του Σουνίου2. Τοιαύτη δμως
ερμηνεία θά άπετέλει τρανοτάτην άντίφασιν προς
τό άνωτέρω παρατεθέν χωρίον του Παυσανίου καί
δεν είνε ορθής κριτικής έργον νά διαφωνήσωμεν έν
τω ζητήμ.ατι τούτω προς τον Παυσανίαν, ου πολ-
λαχώς ή αξιοπιστία είνε σεβαστή.Άφ' ετέρου δέον
1 Θ, 398.
2 Ώς Κωλιάδα ακραν ό Γάλλος ΗαίΙΠΟί (Κ6θ1ΐβΓθ1ΐ68 811Γ Ιίΐ
ΤορΟ^ΓαρΙΐϊβ (1β8 ΌβΙΠβδ άβ ΓΑΙΙίςΐΙΘ 1853 ρ. 213) ά/.ολουΟήσας
κατά γράμμα τω ϋτράδωνι έξελε'ξατο τον 'Αγιον Νικόλαον της Βά-
ρης, θεωρών ώς επιχείρημα υπέρ της γνώμης του τήν φωνητικήν
άναλογίαν μεταξύ τών λέξεων ΝικόΛαος καί ΚωΛιάο. ΚαΟ'ήμάς ή
αναλογία αύ'τη εινε άτυχεστάτη, διότι ό "Αγ. Νικόλαος διεδε'ξατο
συνηΌως τον Ποσειδώνα.