DOI Artikel:
Tsuntas, Chrēstos: Kykladika, [1]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14647#0103
477
ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ
178
£». Ό κυκλαδικός τιολίτισμ-ός.
Αί μέχρι σήμερον έν ταϊς νήσοις ένεργηθεϊσαι
συστηματικά! άνασκαφαί, ών τά αποτελέσματα
έγένοντο γνωστά, και αί τυχαϊαι ανακαλύψεις δέν
έξαρκοΰσιν, όπως άποπειραθώμεν νά περιγράψωμεν
τήν εικόνα τοΰ πανάρχαιου νησιωτικοΟ πολιτισμοΟ.
Εκ πολλών νήσων ουδέν προς τήν έποχήν έκείνην
σχετιζόμενον έχομεν και έξ άλλων έλάχιστα' πό-
σον δέ εύ'κολον είναι ή έλλειψις ακριβών πληροφο-
ριών έξ ό'σον οίόν τε πλείστων μερών και ή εκ
τούτου άγνοια τών τοπικών έθίμων νά παραγάγη
ήμας εις συμπεράσματα έσφαλμένα, αποδεικνύε-
ται εκ της διαφοράς, ήτις υπάρχει ώς προς τά
■ό'πλα μεταξύ τών τάφων της ΆμοργοΟ και τών
τάφων της Πάρου, Αντιπάρου και Δεσποτικού".
Εως ο δ ό'μως έξερευνηθώσι και άλλαι πλείονες
"νήσοι, έπιτρέπεται νά άνασκοπήσωμεν, τί έκ τών
ανασκαφών της Αρχαιολογικής Εταιρείας προ
πάντο->ν εξάγεται περί τοΟ άρχαιοτάτου πολιτισμοΟ
τών Κυκλάδων.
Έν ταϊς νήσοις του Αιγαίου, οπουδήποτε και αν
κατοική' τις, πάντοτε ή θάλασσα δέν θ' άπέχη πο-
λύ" τά πλείστα ό'μως τών νεκροταφείων και έν
'Αμοργώ και έν Πάρω, Άντιπάρω και Δεσποτικώ
κείνται, δύναται τις νά εί'πη, έπ' αύτής της ακτής
τής θαλάσσης. Εις τά νοτιοανατολικά της Πάρου
είναι συγκεντρωμένα ες" νεκροταφεία έπί έκτάσεως
τεσσάρων έως πέντε χιλιομέτρων, το μάλλον δέ
προς τά μεσόγεια κείμενον, το της Παναγίας, δέν
απέχει τής θαλάσσης πλέον τών 20 λεπτών της
ώρας. Επειδή δέ πλησίον τών νεκροταφείων έ-
κειντο αί κατοικίαι — εί'δομεν ό'τι εις τά Δωκαθί-
σματα τής ΆμοργοΟ και εις τον Πύργον και τήν
Άβυσσον τής Πάρου αί κατοικίαι συνείχοντο
μετά τών νεκροταφείων — άκολουθεϊ ό'τι και οί
συνοικισμοί ήσαν παράλιοι και εί'ς τινας άκτάς
μάλιστα λίαν πυκνοί. 'Αλλ' έάν κρίνωμεν, ώς
δικαιούμεθα, έκ του άριθμοΰ τών τάφων εκάστου
νεκροταφείου, θά συμπεράνωμεν ό'τι άλλοι μέν συν-
οικισμοί άπετέλουν μικράς κώμας, άλλοι δέ δέν
περιελάμβανον ή ολιγίστας μόνον κατοικίας" διότι
τό νεκροταφεϊον τών Γλυφών π. χ. περιείχε δέκα
μόνον τάφους. Τά έκτενή νεκροταφεία άποδεικνύου-
σιν ότι ύπήρχον συνοικισμοί έκ πλειόνων, συγγε-
νών πιθανώς οικογενειών—κατοικίαι γενών—,
ένώ τά έξ ολίγων τάφων συγκείμενα άνήκον ίσως
εις μίαν μόνην οίκογένειαν μακράν τών άλλων κα-
τοικούσαν. Οί δέ μεμονωμένοι τάφοι, ους άπηντή-
σαμεν μάλιστα μέν έν 'Αμοργώ,άλλά και έν Πάρω,
μαρτυρουσι πιθανώς ότι αί μεταναστεύσεις τών οι-
κογενειών από τόπου εις τόπον δι' οιονδήποτε λό-
γον δέν ήσαν σπάνιαι, συχνότεραι δέ πολύ ώς φαί-
νεται έν 'Αμοργώ. Μεταξύ τών διαφόρων γενών ή
τών διαφόρων οικογενειών παρατηροΟνται διαφοραί
τίνες κατά τά έ'Οιμα ή τον πλοΟτον' ού'τω εί'πομεν
ότι έν Δεσποτικώ δύο συστάδες άπετελουντο μόνον
έκ διπλών τάφων, οί'τινες έν άλλοις νεκροταφείοις
είναι σχεδόν τελείως άγνωστοι- έν τώ νεκροταφείω
δέ τοΟ Πύργου οί πλείστοι τών τάφων ήσαν μι-
κροΟ μεγέθους. Τά νεκροταφεία πάλιν Γλυφών και
Παναγίας έφαίνοντο και έκ τής κατασκευής τών
τάφων και έκ τών κτερισμάτων πλουσιώτερα πάν-
των τών άλλων τής Πάρου, το δέ τών Καψάλων
έν 'Αμοργώ ήτο πολύ πενιχρότερον τών τοΟ Κά-
πρου και τών ΔωκαΟισμάτων
Περί τών οικιών, αί'τινες άπετέλουν τους συνοι-
κισμούς τούτους τών γενών και οικογενειών, παρέ-
χουσιν ήμϊν ίδέαν τινά τά έν Πύργω έρείπια. Ή
οικοδομική τών νησιωτών κατά τήν έποχήν έκεί-
νην εύρίσκετο εις τον αύτον περίπου βαθμόν άνα-
πτύξεως, όν κατεΐχεν έν τη δευτέρα πόλει τής
Τροίας. Βάσεις κιόνων δέν εύρέθησαν, δέν γνωρί-
'ζομεν δέ και έάν μετεχειρί'ζοντο πλίνθους ώμάς"
μετεχειρίζοντο ό'μως,ένίοτε τούλάχιστον,τήν έκ πη-
λού και άχύρων άλοιφήν τών τοίχων.Οί λίθοι είναι
ακατέργαστοι, όπως εύρίσκοντο ή ευκόλως έκ μει-
ζόνων έθραύοντο, έν τή προτιμήσει ό'μως τών πλα-
κωτών λίθων διαφαίνεται ήδη τάσις προς εύπρεπε-
στέραν και συγχρόνως στερεωτέραν τοιχοδομίαν"
διότι αί πλάκες έφαρμόζονται καλλίτερον και πα-
τοΟσιν άσφαλέστερον. Φροντίς ούγι μικρά κατε-
βάλλετο και ώς πράς τό έδαφος τών οικημάτων, τό
όποιον έστρώνετο διά πλακών ή διά χώματος πε-
πατημένου έπί λίθων μικρών και χαλίκων. Έάν
δέ ή άνωτέρω κατ' είκασίαν γενομένη άναπαρά-
στασις τών σχεδίων είναι ορθή, τότε και ή κάτο-
ψις τών οικημάτων έπί τοΟ ακρωτηρίου Πύργου έν
' Όμοίως διαφοράς παρετιΊρησε και ό ΒβηΙ (ε. ά. σ. 49) μετάξι)
τών νεκροταφείων της Αντιπάρου.
ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ
178
£». Ό κυκλαδικός τιολίτισμ-ός.
Αί μέχρι σήμερον έν ταϊς νήσοις ένεργηθεϊσαι
συστηματικά! άνασκαφαί, ών τά αποτελέσματα
έγένοντο γνωστά, και αί τυχαϊαι ανακαλύψεις δέν
έξαρκοΰσιν, όπως άποπειραθώμεν νά περιγράψωμεν
τήν εικόνα τοΰ πανάρχαιου νησιωτικοΟ πολιτισμοΟ.
Εκ πολλών νήσων ουδέν προς τήν έποχήν έκείνην
σχετιζόμενον έχομεν και έξ άλλων έλάχιστα' πό-
σον δέ εύ'κολον είναι ή έλλειψις ακριβών πληροφο-
ριών έξ ό'σον οίόν τε πλείστων μερών και ή εκ
τούτου άγνοια τών τοπικών έθίμων νά παραγάγη
ήμας εις συμπεράσματα έσφαλμένα, αποδεικνύε-
ται εκ της διαφοράς, ήτις υπάρχει ώς προς τά
■ό'πλα μεταξύ τών τάφων της ΆμοργοΟ και τών
τάφων της Πάρου, Αντιπάρου και Δεσποτικού".
Εως ο δ ό'μως έξερευνηθώσι και άλλαι πλείονες
"νήσοι, έπιτρέπεται νά άνασκοπήσωμεν, τί έκ τών
ανασκαφών της Αρχαιολογικής Εταιρείας προ
πάντο->ν εξάγεται περί τοΟ άρχαιοτάτου πολιτισμοΟ
τών Κυκλάδων.
Έν ταϊς νήσοις του Αιγαίου, οπουδήποτε και αν
κατοική' τις, πάντοτε ή θάλασσα δέν θ' άπέχη πο-
λύ" τά πλείστα ό'μως τών νεκροταφείων και έν
'Αμοργώ και έν Πάρω, Άντιπάρω και Δεσποτικώ
κείνται, δύναται τις νά εί'πη, έπ' αύτής της ακτής
τής θαλάσσης. Εις τά νοτιοανατολικά της Πάρου
είναι συγκεντρωμένα ες" νεκροταφεία έπί έκτάσεως
τεσσάρων έως πέντε χιλιομέτρων, το μάλλον δέ
προς τά μεσόγεια κείμενον, το της Παναγίας, δέν
απέχει τής θαλάσσης πλέον τών 20 λεπτών της
ώρας. Επειδή δέ πλησίον τών νεκροταφείων έ-
κειντο αί κατοικίαι — εί'δομεν ό'τι εις τά Δωκαθί-
σματα τής ΆμοργοΟ και εις τον Πύργον και τήν
Άβυσσον τής Πάρου αί κατοικίαι συνείχοντο
μετά τών νεκροταφείων — άκολουθεϊ ό'τι και οί
συνοικισμοί ήσαν παράλιοι και εί'ς τινας άκτάς
μάλιστα λίαν πυκνοί. 'Αλλ' έάν κρίνωμεν, ώς
δικαιούμεθα, έκ του άριθμοΰ τών τάφων εκάστου
νεκροταφείου, θά συμπεράνωμεν ό'τι άλλοι μέν συν-
οικισμοί άπετέλουν μικράς κώμας, άλλοι δέ δέν
περιελάμβανον ή ολιγίστας μόνον κατοικίας" διότι
τό νεκροταφεϊον τών Γλυφών π. χ. περιείχε δέκα
μόνον τάφους. Τά έκτενή νεκροταφεία άποδεικνύου-
σιν ότι ύπήρχον συνοικισμοί έκ πλειόνων, συγγε-
νών πιθανώς οικογενειών—κατοικίαι γενών—,
ένώ τά έξ ολίγων τάφων συγκείμενα άνήκον ίσως
εις μίαν μόνην οίκογένειαν μακράν τών άλλων κα-
τοικούσαν. Οί δέ μεμονωμένοι τάφοι, ους άπηντή-
σαμεν μάλιστα μέν έν 'Αμοργώ,άλλά και έν Πάρω,
μαρτυρουσι πιθανώς ότι αί μεταναστεύσεις τών οι-
κογενειών από τόπου εις τόπον δι' οιονδήποτε λό-
γον δέν ήσαν σπάνιαι, συχνότεραι δέ πολύ ώς φαί-
νεται έν 'Αμοργώ. Μεταξύ τών διαφόρων γενών ή
τών διαφόρων οικογενειών παρατηροΟνται διαφοραί
τίνες κατά τά έ'Οιμα ή τον πλοΟτον' ού'τω εί'πομεν
ότι έν Δεσποτικώ δύο συστάδες άπετελουντο μόνον
έκ διπλών τάφων, οί'τινες έν άλλοις νεκροταφείοις
είναι σχεδόν τελείως άγνωστοι- έν τώ νεκροταφείω
δέ τοΟ Πύργου οί πλείστοι τών τάφων ήσαν μι-
κροΟ μεγέθους. Τά νεκροταφεία πάλιν Γλυφών και
Παναγίας έφαίνοντο και έκ τής κατασκευής τών
τάφων και έκ τών κτερισμάτων πλουσιώτερα πάν-
των τών άλλων τής Πάρου, το δέ τών Καψάλων
έν 'Αμοργώ ήτο πολύ πενιχρότερον τών τοΟ Κά-
πρου και τών ΔωκαΟισμάτων
Περί τών οικιών, αί'τινες άπετέλουν τους συνοι-
κισμούς τούτους τών γενών και οικογενειών, παρέ-
χουσιν ήμϊν ίδέαν τινά τά έν Πύργω έρείπια. Ή
οικοδομική τών νησιωτών κατά τήν έποχήν έκεί-
νην εύρίσκετο εις τον αύτον περίπου βαθμόν άνα-
πτύξεως, όν κατεΐχεν έν τη δευτέρα πόλει τής
Τροίας. Βάσεις κιόνων δέν εύρέθησαν, δέν γνωρί-
'ζομεν δέ και έάν μετεχειρί'ζοντο πλίνθους ώμάς"
μετεχειρίζοντο ό'μως,ένίοτε τούλάχιστον,τήν έκ πη-
λού και άχύρων άλοιφήν τών τοίχων.Οί λίθοι είναι
ακατέργαστοι, όπως εύρίσκοντο ή ευκόλως έκ μει-
ζόνων έθραύοντο, έν τή προτιμήσει ό'μως τών πλα-
κωτών λίθων διαφαίνεται ήδη τάσις προς εύπρεπε-
στέραν και συγχρόνως στερεωτέραν τοιχοδομίαν"
διότι αί πλάκες έφαρμόζονται καλλίτερον και πα-
τοΟσιν άσφαλέστερον. Φροντίς ούγι μικρά κατε-
βάλλετο και ώς πράς τό έδαφος τών οικημάτων, τό
όποιον έστρώνετο διά πλακών ή διά χώματος πε-
πατημένου έπί λίθων μικρών και χαλίκων. Έάν
δέ ή άνωτέρω κατ' είκασίαν γενομένη άναπαρά-
στασις τών σχεδίων είναι ορθή, τότε και ή κάτο-
ψις τών οικημάτων έπί τοΟ ακρωτηρίου Πύργου έν
' Όμοίως διαφοράς παρετιΊρησε και ό ΒβηΙ (ε. ά. σ. 49) μετάξι)
τών νεκροταφείων της Αντιπάρου.