DOI Artikel:
Savignoni, Luigi: Archaiotētes tēs Keō
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14647#0125
221
ΑΡΧΛΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΕΩ
222
τυροΟσι γυρίνους οίκοδομίας ούχί αρχαιότερους των
Ελληνικών. Παρά τήν κορυφήν, ενθα ή ακρόπο-
λις, και άνω της όδοΰ της εις ταύτην άγούσηςκαί
δη πλησίον της Εκκλησίας τοΰ Σταύρου σώζονται
λείψανα κτισμάτων ολίγων μέτρων μήκους, περί ών
δεν δύναται τις προς το παρόν ν' άποφανθή, αν άνή-
κωσιν εις κρηπίδωμα μεγάλου οικοδομήματος ή,
δπερ πιθανώτερον, εις δεύτερον τείχος (δεύτερον
περίβολον της άκροπόλεως 1). Διακρίνει τις τρεις
δόμους έξ ορθογωνίων μεγάλων και καλώς έξειρ-
γασμένων λίθων, ών τήν κατασκευήν δύναται τις
ν' άναβιβάση και εις τήν Ε' προ ΧριστοΟ εκατον-
ταετηρίδα.
Ός προς τά λοιπά της Ίουλίδος άρχαϊα λείψανα,
σημειώ δτι πλήν τών γνωστών έν τω βράχω λελα-
ξευμένων θαλάμων και φρεάτων είδον κατά τό βό-
ρειον μέρος του λόφου κατακειμένους δύο στύλους
ραβδωτούς ομοίους Δωρικού ρυθμού έκ λευκού μαρ-
μάρου, ών ο κάλλιον σωζόμενος εχει υψος 2,18
μ. και διάμετρον προς μεν τά κάτω 0,38, προς
οε τα ανω 0,27. Τρ ίτον στύλον μαρμάρινον, άλλ
άνευ ραβδώσεων, και μετά συμφυούς βάσεως (ής
ή διάμετρος 0,53, τό ΰψος 0,10) είδον ένωκοδο-
μημένον έν έρήμω Έκκλησιδίω μετ' άλλων αρ-
χαίων θραυσμάτων.
ΙΙερΊ τών ολίγων λειψάνων της ΚορησσοΟ και
της Ποιηέσσης, ας εσπευσμένως έπεσκέφθην, ού-
δέν νέον έ'χω ν' άνακοινώσω. Δύναμαι όμως ούχ
ήττον νά προσθέσω οτι τά σωζόμενα μέρη τών τει-
χών αύτών μοί έφάνησαν έχοντα χαρακτήρα ούχί
πολύ διάφορον τών της Ίουλίδος. Οί λίθοι έν γένει
δεν είνε μεγάλοι και μόνον ολίγοι τούτων έν Ποιηέσ-
ση, πλησίον της βορείου πύλης, εχουσι μήκος μεν
τρία περίπου μέτρα, υψος δε έν. Μικρότεροι δέ τί-
νες και φαιοΟ χρώματος λίθοι φαίνονται άνήκοντες
εις μεταγενεστέρας έπισκευάς.
Τών στύλων, ών μνημονεύει δ Μηλιαράκης2,
άνεΟρον δύο έν οίκίσκω κειμένω έν τφ βορειοανατο-
λικοί μυχώ της αύλώνος της Ποιηέσσης. Αμφό-
τεροι εϊνε άρράβδωτοι και προέρχονται έκ διαφόρων
μικρών οικοδομημάτων, διότι ό μεν είνε έκ φαιοΟ
φλεβώδους μαρμάρου πεποιημένος (μήκος 1,75,
1 Μνεία αύτών και παρά τω ΒΐΌβηιΐ8ΐ6(1 αυτόθι σελ. 27 και Μη-
λιαράκτ) σελ. 248.
2 Αύτόθι, σελ. 257.
διάμετρος κάτω 0,25, άνω 0,20), ό δέ έκ πώρου
(μήκος 1,20, κάτω διάμετρος 0,25), έ'χων τήν έπι-
φάνειαν τεχνητώς σφυροκοπημένην, προς εύ'κολον
και στερεάν του κονιάματος έπίθεσιν. Ό τρόπος ού-
τος ύποδεικνύει ίσως άρχαϊκήν έποχήν.
β. Καρθαία.
Άξια μείζονος προσοχής έθεώρησα τά έρείπια
της ΚαρΟαίας, της μόνης έντή νήσω θέσεως, ένθα
έγένοντό ποτε άνασκαραι κατά τό μάλλον και ήτ-
τον μεθοδικαί, καίπερ λίαν περιωρισμέναι. 'Ανεξε-
ρεύνητον άπομένει εισέτι τό πλείστον μέρος της πό-
λεως και τό άρχαϊον αυτής πολυάνδριον 1. Κανονι-
καί άνασκαφαί έν τψ χώρω έκείνω Οά προσέφερον,
νομίζω, σπουδαίαν συμβολήν εις τήν γνώσιν του
κατά τό Αιγαίον πέλαγος πανάρχαιου πολιτισμοΰ,
έπειδή ή Καρθαία φέρει δ'λως τον χαρακτήρα πό-
λεως έν άρχαιοτάτοις χρόνοις κτισθείσης. Ή πόλις
εκείτο έπί προβούνου πετρώδους και έπιμήκους, ού-
τινος ή προς τήν θάλασσαν πλευρά άπολήγει εις
άπότομον και σχεδόν άβατον βράχον ύπέρ ταύτην
αίωρούμενον. Ό βράχος, ο σημειούμενος δια του
γράμματος Α έν τω σχεοίω του" Βγο©ιι(18Ϊ6(1, φαί-
νεται ό'τι ούδέποτε είχε χρείαν τεχνητής οχυρώ-
σεως έκ φύσεως οχυρός ών. Αλλ' ή ακρόπολις περιε-
φράσσετο κατά τό πλείστον υπό τείχους μεγάλου και
οχυροΰ. Τά μάλλον χαρακτηριστικόν τμήμα αύτοΰ
είνε αύτό έκεϊνο, ό'περ και εικονίζεται έντή όπισθεν
είκόνι (αρ. 1). Τό τείχος ήτο προφανώς κατά τον
λεγόμενον Κυκλώπειον τρόπον ωκοδομημένον" μεγά-
λοι ογκόλιθοι έπ'άλλήλους έπικείμενοι άποτελοΟσι
τό κύριον μέρος' τά μεταξύ κενά εφρασσον λίθοι
μικροί. Τινές τών λίθων εινεάληθώς κολοσσικοί* δ
φέρων π. χ. έπί τής έξωτερικής πλευράς έγκεχα-
ραγμένατά ύπό του ΒΓΟβηάδίβά, πίνας" XXV , αριθ.
19 αναγραφόμενα τέσσαρα ονόματα εχει μήκος
6,20 και υψος 1,17 μ. Έν γένει δέ οί λίθοι είνε
ίκανώς ώμαλισμένοι, προ πάντων κατά τάς ορι-
ζοντίους πλευράς, ενθα ή έξομάλισις ώς έκ τής
φύσεως τοΰ σχιστολίθου ήτο εύκολωτέρα.
' Λείψανα κτιρίου εξ ογκωδών λίθων τής αυτής οικοδομικής ΰπάρ-
'/ουσι και ολίγον μακράν παρά τόν Βαθυπόταμον περί αύτών ι'δε Μη-
λιαράκην σελ. 214. Ό ΒΓ0βη(1$ΐ6<1 άρνεΐται δτι εινε κυκλώπειου
κατασκευής (σελ. 14).
ΑΡΧΛΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΕΩ
222
τυροΟσι γυρίνους οίκοδομίας ούχί αρχαιότερους των
Ελληνικών. Παρά τήν κορυφήν, ενθα ή ακρόπο-
λις, και άνω της όδοΰ της εις ταύτην άγούσηςκαί
δη πλησίον της Εκκλησίας τοΰ Σταύρου σώζονται
λείψανα κτισμάτων ολίγων μέτρων μήκους, περί ών
δεν δύναται τις προς το παρόν ν' άποφανθή, αν άνή-
κωσιν εις κρηπίδωμα μεγάλου οικοδομήματος ή,
δπερ πιθανώτερον, εις δεύτερον τείχος (δεύτερον
περίβολον της άκροπόλεως 1). Διακρίνει τις τρεις
δόμους έξ ορθογωνίων μεγάλων και καλώς έξειρ-
γασμένων λίθων, ών τήν κατασκευήν δύναται τις
ν' άναβιβάση και εις τήν Ε' προ ΧριστοΟ εκατον-
ταετηρίδα.
Ός προς τά λοιπά της Ίουλίδος άρχαϊα λείψανα,
σημειώ δτι πλήν τών γνωστών έν τω βράχω λελα-
ξευμένων θαλάμων και φρεάτων είδον κατά τό βό-
ρειον μέρος του λόφου κατακειμένους δύο στύλους
ραβδωτούς ομοίους Δωρικού ρυθμού έκ λευκού μαρ-
μάρου, ών ο κάλλιον σωζόμενος εχει υψος 2,18
μ. και διάμετρον προς μεν τά κάτω 0,38, προς
οε τα ανω 0,27. Τρ ίτον στύλον μαρμάρινον, άλλ
άνευ ραβδώσεων, και μετά συμφυούς βάσεως (ής
ή διάμετρος 0,53, τό ΰψος 0,10) είδον ένωκοδο-
μημένον έν έρήμω Έκκλησιδίω μετ' άλλων αρ-
χαίων θραυσμάτων.
ΙΙερΊ τών ολίγων λειψάνων της ΚορησσοΟ και
της Ποιηέσσης, ας εσπευσμένως έπεσκέφθην, ού-
δέν νέον έ'χω ν' άνακοινώσω. Δύναμαι όμως ούχ
ήττον νά προσθέσω οτι τά σωζόμενα μέρη τών τει-
χών αύτών μοί έφάνησαν έχοντα χαρακτήρα ούχί
πολύ διάφορον τών της Ίουλίδος. Οί λίθοι έν γένει
δεν είνε μεγάλοι και μόνον ολίγοι τούτων έν Ποιηέσ-
ση, πλησίον της βορείου πύλης, εχουσι μήκος μεν
τρία περίπου μέτρα, υψος δε έν. Μικρότεροι δέ τί-
νες και φαιοΟ χρώματος λίθοι φαίνονται άνήκοντες
εις μεταγενεστέρας έπισκευάς.
Τών στύλων, ών μνημονεύει δ Μηλιαράκης2,
άνεΟρον δύο έν οίκίσκω κειμένω έν τφ βορειοανατο-
λικοί μυχώ της αύλώνος της Ποιηέσσης. Αμφό-
τεροι εϊνε άρράβδωτοι και προέρχονται έκ διαφόρων
μικρών οικοδομημάτων, διότι ό μεν είνε έκ φαιοΟ
φλεβώδους μαρμάρου πεποιημένος (μήκος 1,75,
1 Μνεία αύτών και παρά τω ΒΐΌβηιΐ8ΐ6(1 αυτόθι σελ. 27 και Μη-
λιαράκτ) σελ. 248.
2 Αύτόθι, σελ. 257.
διάμετρος κάτω 0,25, άνω 0,20), ό δέ έκ πώρου
(μήκος 1,20, κάτω διάμετρος 0,25), έ'χων τήν έπι-
φάνειαν τεχνητώς σφυροκοπημένην, προς εύ'κολον
και στερεάν του κονιάματος έπίθεσιν. Ό τρόπος ού-
τος ύποδεικνύει ίσως άρχαϊκήν έποχήν.
β. Καρθαία.
Άξια μείζονος προσοχής έθεώρησα τά έρείπια
της ΚαρΟαίας, της μόνης έντή νήσω θέσεως, ένθα
έγένοντό ποτε άνασκαραι κατά τό μάλλον και ήτ-
τον μεθοδικαί, καίπερ λίαν περιωρισμέναι. 'Ανεξε-
ρεύνητον άπομένει εισέτι τό πλείστον μέρος της πό-
λεως και τό άρχαϊον αυτής πολυάνδριον 1. Κανονι-
καί άνασκαφαί έν τψ χώρω έκείνω Οά προσέφερον,
νομίζω, σπουδαίαν συμβολήν εις τήν γνώσιν του
κατά τό Αιγαίον πέλαγος πανάρχαιου πολιτισμοΰ,
έπειδή ή Καρθαία φέρει δ'λως τον χαρακτήρα πό-
λεως έν άρχαιοτάτοις χρόνοις κτισθείσης. Ή πόλις
εκείτο έπί προβούνου πετρώδους και έπιμήκους, ού-
τινος ή προς τήν θάλασσαν πλευρά άπολήγει εις
άπότομον και σχεδόν άβατον βράχον ύπέρ ταύτην
αίωρούμενον. Ό βράχος, ο σημειούμενος δια του
γράμματος Α έν τω σχεοίω του" Βγο©ιι(18Ϊ6(1, φαί-
νεται ό'τι ούδέποτε είχε χρείαν τεχνητής οχυρώ-
σεως έκ φύσεως οχυρός ών. Αλλ' ή ακρόπολις περιε-
φράσσετο κατά τό πλείστον υπό τείχους μεγάλου και
οχυροΰ. Τά μάλλον χαρακτηριστικόν τμήμα αύτοΰ
είνε αύτό έκεϊνο, ό'περ και εικονίζεται έντή όπισθεν
είκόνι (αρ. 1). Τό τείχος ήτο προφανώς κατά τον
λεγόμενον Κυκλώπειον τρόπον ωκοδομημένον" μεγά-
λοι ογκόλιθοι έπ'άλλήλους έπικείμενοι άποτελοΟσι
τό κύριον μέρος' τά μεταξύ κενά εφρασσον λίθοι
μικροί. Τινές τών λίθων εινεάληθώς κολοσσικοί* δ
φέρων π. χ. έπί τής έξωτερικής πλευράς έγκεχα-
ραγμένατά ύπό του ΒΓΟβηάδίβά, πίνας" XXV , αριθ.
19 αναγραφόμενα τέσσαρα ονόματα εχει μήκος
6,20 και υψος 1,17 μ. Έν γένει δέ οί λίθοι είνε
ίκανώς ώμαλισμένοι, προ πάντων κατά τάς ορι-
ζοντίους πλευράς, ενθα ή έξομάλισις ώς έκ τής
φύσεως τοΰ σχιστολίθου ήτο εύκολωτέρα.
' Λείψανα κτιρίου εξ ογκωδών λίθων τής αυτής οικοδομικής ΰπάρ-
'/ουσι και ολίγον μακράν παρά τόν Βαθυπόταμον περί αύτών ι'δε Μη-
λιαράκην σελ. 214. Ό ΒΓ0βη(1$ΐ6<1 άρνεΐται δτι εινε κυκλώπειου
κατασκευής (σελ. 14).