Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1908)

257

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ

258

τοΰ προπύλου στέγην, ετι δέ καί τον ναόν τοΟ αρ-
χαίου άφιδρύματος τοΰ τε ΆσκληπιοΟ και της Ύ-
γιείας . . . κατασκευάσαντα έκ τών ιδίων θυρώσαι
το άρχαΐον πρόπυλον, στεγάσαι δέ και του προπύ-
λου το οπίσω μέρος καΐ τον ναον τον απέναντι της
εισόδου . . . ».

Έκ ταύτης της επιγραφής πληροφορούμεθα την
ύπαρξιν έν ταυτώ δύο ναών, του αρχαιοτέρου του
απέναντι της εισόδου και του νεωτέρου, δύο εισό-
δων, της άρχαιοτέρας μετά προπύλου και στέγης,
προφανώς στοάς, όπισθεν αύτοϋ και της νεωτέρας
εισόδου πιθανώς καϊ ταύτης μετά προπύλου και
στέγης.

Και τον μεν άρχαιότερον ναον θέτει ό ΚοΙιΙθγ
έν τη θέσει Μ, έσφαλμένως, διότι τά ερείπια ταΟτα
είναι ναοΟ μακεδονικών ή ρωμαϊκών χρόνων" τον
δέ νεώτερον έν τη θέσει Κ-Κ έν η τά λείψανα βω-
μού κατ' έμέ, άτινα παν άλλο παριστώσιν ή διά-
γραμμα ναοΟ, προς δέ άποτελοΟνται έκ λίθων οια-
φόρων εποχών.

Τούτο ήναγκάσθη νά πράξη ό ΚδΙιΙθΓ μή έχων
που άλλου νά τοποθετήση τον άρχαΐον ναον άφοΟ
ώς ιερόν του ΆσκληπιοΟ μόνον τό άνατολικόν ήμισυ
λαμβάνει, και ώς ό'ριον αύτου' προς δυσμάς τοΐχον
δι'όν ορθώς ό Ο-ΪΓ&Γά διέκρινεν ώς μεταγενέστερον.
Έγώ δέ συμφωνών προς τον ΟΪΓ&Γά προσθέτω ό'τι
οί τον τοΐχον τούτον άποτελοΟντες λίθοι έκ πώρου,
φέροντες επί της άνω επιφανείας αυτών μικρόν
στρώμα έκ κονιάματος άσβεστου, δεικνύουσι σα-
φώς την μεταγενεστέραν γένεσιν αύτοΰ.

Ή ύπαρξις στοάς και πηγής έν τώ δυτικώ ήμισυ
συνηγορεί υπέρ της γνώμης ό'τι κα'ι τοΰτο τώ ίερώ
του ΆσκληπιοΟ άνήκει, γνωστής ούσης της χρή-
σεως στοών και πηγών έν τοις ώς θεραπευτηρίοις
λειτουργουσιν ίεροΐς του ΆσκληπιοΟ. Η παρουσία
δέ ναών και άλλων θεοτήτων έν τώ αύτώ ίερώ δέν
αποκλείεται επίσης κατ'άναλογίαν τών έν'Επιδαύρω
ΤΙμεΐς συμφωνούντες προς τόν ^άθίοΐι θέτομεν
τον ναον τον νεώτερον έν τη θέσει Μ, τον άρχαιό-
τερον έν τώ δυτικώ ήμίσει, άλλ' ουχί ό'που ό ,Τα-
άβϊοΐι έν Ξ, διότι ταΟτα είναι λείψανα μεταγενέ-
στερου ναοΟ, άλλ' έκεΐ που πλησίον.

ος δυσμάς δέ απέναντι του ναοΰ θά εκείτο και
ή άρχαιοτέρα είσοδος μετά τοΟ προπύλου και της
στέγης προς-νάτον οέ ή νωτέρα.

Ή ανατολική ατοά.

Διάγραμμα ε'ικών 1. Π. 9 — Πρόσωπον είκ. 2.—
Τομή είκ. 3.— Θριγκός είκ. 4. Π. 10.

Η μεγάλη προς ανατολάς στοά ήτο διώροφος,
ής ό κάτω δωρικού ό άνω ίωνικοΟ ρυθμού, αμφό-
τεροι δέ οί όροφοι έχωρίζοντο κατά μήκος δια σει-
ράς ιωνικών κιόνων εις δύο ίσα τμήματα. Τό έξω-
τερικόν μήκος της στοάς είναι 49.90, τό δέ πλά-
τος άπό τής επιφανείας επιφανείας του οπισθίου
τοίχου μέχρι τής έςωτερικής πλευράς τοΟ στυλο-
βάτου 9.90 μ.

Οί τοίχοι τών κεκλεισμένων πλευρών τής στοάς
κείμενοι επί ιδιαιτέρων θεμελίων, άποτελοΟνται έκ
λίθων ορθογωνίων έκ πώρου μήκους μ. 1,28-1,36,
ύφους 0.49 και πλάτους 0.60 0.70, λίαν έπιυιε-
λώς έξειργασμένων και έφηρμοσμε'νων συνδεομέ-
νων δέ διά σιδηρών συνδέσμων σχήματος Ι' όμοι-
άζουσιν οί λίθοι ούτοι την κατασκευήν και τήν
ΰλην προς τους τών άναλημμάτων τών του θεά-
τρου τοΰ Διονύσου παράδων.

Παρά τήν βορειοδυτικήν γωνίαν τής στοάς, εις
άπόστασιν μ. 9.48 άπό τής δυτικής πλευράς κάμ-
πτεται ο οπίσθιος τοίχος προχωρών προς νότον
κατ' όρθήν γωνίαν σχηματίζων σκέλος διήκον μέ-
χρι τοΰ άξονος τής στοάς και είτα καμπτόμενος έκ
νέου προς δυσμάς φθάνει μέχ_ρι τής δυτικής, πλευ-
ράς. Ή πλευρά αύτη και ή άνατολική τοΰ ούτω
σχηματισθέντος ορθογωνίου φθάνουσι μέχρι του
βράχου τής άκροπόλεως ύπερβαίνουσαι κατά μή-
κος τήν άνατολικήν πλευράν τής στοάς, ήτις και
αύτη μέχρι τοΟ βράχου έξικνεΐται έφ' οδ και ό οπί-
σθιος τοίχος ερείδεται, άλλ' ό βράχος ούτος λελα-
ξευμένος μέχρι τοΟ μέσου περίπου τής στοάς κατ'
εύθείαν γραμμήν, εισχωρεί άπό τοΟ σημείου τού-
του άνωμάλως προς βορράν, έκ τούτου έγεννήθη ή
άνάγκη νά έκταθώσιν αί είρημέναι πλευραί πέραν
τής διά τής ιΐροεκτάσεως τοΟ οπισθίου τοίχου νοου-
μένης γραμμής ίνα (ρθάσωσι τον βράχον. Λόγος
τής τοιαύτης παρεκκλίσεως τής οπίσθιας πλευράς
είναι ο κατά τήν γωνίαν ταύτην έν άρχαιοτέρα
εποχή έν τώ βράχω ώρυγμένος βόθρος. Ο (έν τω
σχεδίω).

Ό οπίσθιος τοίχος καμπτάμενος χρησιμεύει και