Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (13.1977)

3. Adoracja Dzieciątka, kwatera ołtarza dominikańskiego. Klasztor Dominikanów
w Krakowie (fot. Z. Malinowski)

puje — w zobrazowanej chwili — w ziemskie
łono Marii będącej Kościołem. Dokonuje się więc
tutaj zamiana starego kultu na nowy. Ecclesia
zwycięża Synagogę. Faktowi temu podporządko-
wana została symbolika tła architektonicznego,
mianowicie temat zwycięstwa Ecclesii nad Syna-
gogą przybrał w sztuce XV w. nowy wyraz w
formie przeciwstawiania sobie budowli w star-
szym romańskim stylu i budowli gotyckich (aktu-
alnie nowych)7. Widoczna w tle Zwiastowania
architektura romańska to symbol kultu Mojże-
szowego, architektura gotycka na pierwszym pla-

nie obrazu jest natomiast symbolem kultu nowe-
go. Symbolice tej zdają się też podporządkowy-
wać figurki Sybill ponad kapitelami kolumn tego
planu (ryc. 2).

W wielu średniowiecznych realizacjach oma-
wianego tematu zaznaczono fizyczną obecność
Chrystusa dla unaocznienia sensu tego miste-
rium — Syn Boży w postaci małego człowieczka
wstępuje po promieniu w łono Marii8. W naszym
obrazie jest on również obecny, lecz w postaci
symbolicznej. Symbolem Chrystusa, jako ostat-
niego i najświetniejszego potomka rodu Dawido-

56