DOI article:
Franckowiak, Franciszek: Krakowski ołtarz Dominikanów, jego treści i wygląd
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20408#0072
11. Ucieczka do Egiptu, kwatera ołtarza dominikańskiego.
Muzeum Narodowe w Krakowie (fot. Z. Malinowski)
12. Święta Rodzina w Egipcie, kwatera ołtarza domini-
kańskiego. Muzeum Narodowe w Krakowie (fot. Z. Ma-
linowski)
i zmartwychwstania. Umiejscowienie jej w Ko-
ronacji Marii uzasadnione jest tym, że scena ta
przedstawia Madonnę Wniebowziętą, a więc tę,
która dostąpiła tajemnicy. Opony podtrzymywane
przez aniołów celem uwidocznienia wzlotu duszy
do nieba występują też na nagrobkach średnio-
wiecznych spełniając rolę parapetazmy 31. W sce-
nie Koronacji Matki Boskiej dokonuje się, w myśl
tej symboliki, włączenie Madonny w poczet po-
staci niebiańskich, a spoza kotary wyłania się lu-
kiem zakreślony wierzchołek kuli, tj. empireum.
Jak wiadomo, o schyłku życia Marii Pismo Sw.
nie mówi nic. Kiinstle podaje, że dla wypełnienia
tej luki jakiś nieznany pisarz stworzył w IV lub
w V w. opowiadanie apokryficzne, które zostało
wykorzystane przez apokryfistów późniejszych.
Największe znaczenie dla zachodniej ikonografii
schyłkowych momentów życia Matki Bożej przy-
pisuje Kiinstle Złotej legendzie Jakuba z Vora-
gine 32.
31 H. s’ J a c o b, Idealism and Realism. A Study of
Sepulchral Symbolism, Leiden 1954, s. 277.
2. CYKL PASYJNY
Ostatnia Wieczerza
Scena ta rozpoczyna w ołtarzu dominikańskim
cykl obrazów pasyjnych. Poruszony i zagniewa-
ny wyraz oblicza św. Piotra (ryc. 18) dowodzi
faktu, że malarz zobrazował tu ten moment Ostat-
niej Wieczerzy, w którym Jezus poinformował
apostołów, iż jeden z nich go zdradzi, o czym mó-
wią śś. Mateusz i Jan 33.
Zgodnie ze wspomnianą już wielowarstwowoś-
cią symboliki średniowiecznej poprzez gest poda-
nia Judaszowi chleba artysta nasz ilustruje nie
tylko czasowy moment wskazania zdrajcy.
Pascha była ucztą religijną zgodną z tradycją
żydowską. Spożywano ją zapewne w pozycji le-
żącej na znak, że po wyjściu z Egiptu naród
wybrany jest narodem ludzi wolnych. Obraz do-
minikański pokazuje ją podług utrwalonego w
XV w. schematu, tj. wokół okrągłego stołu.
32 K ii n s 11 e, o. c., t. 1, s. 572.
33 Mt. 26, 21; Jan 13, 21—22.
64
Muzeum Narodowe w Krakowie (fot. Z. Malinowski)
12. Święta Rodzina w Egipcie, kwatera ołtarza domini-
kańskiego. Muzeum Narodowe w Krakowie (fot. Z. Ma-
linowski)
i zmartwychwstania. Umiejscowienie jej w Ko-
ronacji Marii uzasadnione jest tym, że scena ta
przedstawia Madonnę Wniebowziętą, a więc tę,
która dostąpiła tajemnicy. Opony podtrzymywane
przez aniołów celem uwidocznienia wzlotu duszy
do nieba występują też na nagrobkach średnio-
wiecznych spełniając rolę parapetazmy 31. W sce-
nie Koronacji Matki Boskiej dokonuje się, w myśl
tej symboliki, włączenie Madonny w poczet po-
staci niebiańskich, a spoza kotary wyłania się lu-
kiem zakreślony wierzchołek kuli, tj. empireum.
Jak wiadomo, o schyłku życia Marii Pismo Sw.
nie mówi nic. Kiinstle podaje, że dla wypełnienia
tej luki jakiś nieznany pisarz stworzył w IV lub
w V w. opowiadanie apokryficzne, które zostało
wykorzystane przez apokryfistów późniejszych.
Największe znaczenie dla zachodniej ikonografii
schyłkowych momentów życia Matki Bożej przy-
pisuje Kiinstle Złotej legendzie Jakuba z Vora-
gine 32.
31 H. s’ J a c o b, Idealism and Realism. A Study of
Sepulchral Symbolism, Leiden 1954, s. 277.
2. CYKL PASYJNY
Ostatnia Wieczerza
Scena ta rozpoczyna w ołtarzu dominikańskim
cykl obrazów pasyjnych. Poruszony i zagniewa-
ny wyraz oblicza św. Piotra (ryc. 18) dowodzi
faktu, że malarz zobrazował tu ten moment Ostat-
niej Wieczerzy, w którym Jezus poinformował
apostołów, iż jeden z nich go zdradzi, o czym mó-
wią śś. Mateusz i Jan 33.
Zgodnie ze wspomnianą już wielowarstwowoś-
cią symboliki średniowiecznej poprzez gest poda-
nia Judaszowi chleba artysta nasz ilustruje nie
tylko czasowy moment wskazania zdrajcy.
Pascha była ucztą religijną zgodną z tradycją
żydowską. Spożywano ją zapewne w pozycji le-
żącej na znak, że po wyjściu z Egiptu naród
wybrany jest narodem ludzi wolnych. Obraz do-
minikański pokazuje ją podług utrwalonego w
XV w. schematu, tj. wokół okrągłego stołu.
32 K ii n s 11 e, o. c., t. 1, s. 572.
33 Mt. 26, 21; Jan 13, 21—22.
64