DOI Artikel:
Jamróz, Józef Stanisław: Czy refektarz w klasztorze Dominikanów w Krakowie jest oratorium klasztornym, czy kościołem przeddominikańskim?
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0032
wali klasztor. W Bolonii przyznano im w r. 1219
kościół Św. Mikołaja, przystąpili więc do budowy
obok kościoła klasztoru. W Brugii w r. 1233 zbu-
dowano dla nich kościół, który wydał im się zbyt
duży, wobec faktu, że byli zapraszani do wygła-
szania kazań w innych kościołach miasta i okoli-
cy. Jak podaje Jean Mahuet, za jego czasów (1678)
widać było w klasztorze awiniońskim ślady pier-
wotnego kościoła (1226—1230), wzniesionego
przez dominikanów. Kościółki wzniesione w tym
okresie przez dominikanów są, niestety, niedosta-
tecznie znane. Były raczej małe, niskie i służyły
niemal wyłącznie nabożeństwu chóralnemu 20. Po-
wyższe fakty ilustrują różnorodność poczynań do-
minikanów w 1 okresie ich życia zakonnego: do-
budowę klasztorów do otrzymanych kościołów,
budowę własnych kościołów — typu oratorium —
z klasztorami i przebudowę otrzymanych kościo-
łów przy współpracy proboszczów. Ten stan rze-
czy potwierdzają również dokumenty krakow-
skie, dostarczające cennych informacji o aktyw-
ności dominikanów w środowisku krakowskim.
ANALIZA BUDOWLANA BUDYNKU
OBECNEGO REFEKTARZA POSTNEGO
I PRZYLEGŁYCH ZABUDOWAŃ
F. Studziński wprowadza nową hipotezę o
istnieniu dwóch kościołów parafialnych na tere-
nie podarowanym dominikanom przez biskupa
Iwona Odrowąża — jednego drewnianego Sw.
Trójcy i drugiego murowanego, za który uważa
obecny refektarz21. Mieli go otrzymać z chwilą,
kiedy dla parafii wybuduje się nowy kościół. Wy-
wód ten polega na interpretacji dzisiejszego re-
fektarza jako budowli przeddominikańskiej i pró-
bie wytłumaczenia istnienia drewnianego para-
fialnego kościoła p. w. Św. Trójcy na tle pisanych
źródeł.
Z powyższego wywodu wynika także, że oby-
dwa kościoły posiadały to samo wezwanie Sw.
Tróicy — czy jest to wniosek słuszny?
Cytuję więc argumentację F. Studzińskiego:
„trudno bowiem przyjąć — pisał autor — abv
jedyny kościół parafialny w Krakowie — gdzie
miał siedzibę dwór książęcy i biskup — był drew-
niany, żeby nie postarano się o okazalszy i bar-
dziej reprezentacyjny kościół murowany”. Trud-
no jednak rozumowanie takie akceptować. Sądzę
nawet, że hipoteza F. Kopery 22, który starał się
drewniany kościół parafialny powiązać z dzisiej-
szym refektarzem jako prezbiterium tegoż kościo-
ła, mogła się wydawać bardziej przekonująca,
chociaż w świetle moich badań okazała się nie-
słuszna. Uważam, że istotna dla sprawy będzie
analiza stylistyczna i budowlana samego refekta-
rza, jak i przyległych budynków.
1. Rzut przyziemia części zabudowań klasztoru OO. Do-
minikanów w Krakowie, z refektarzem postnym C i po-
mieszczeniami D i E (oprać. J. Jamroz, 1978)
20 Tamże, s. 149—158.
21 S t u d z i ń s k i, o. c., s. 40—41.
22 F, Kopera, Średniowieczna architektura kościo-
24
la i klasztoru OO. Dominikanów w Krakowie (Rocznik
Krak., XX, 1926, s. 59—62).
kościół Św. Mikołaja, przystąpili więc do budowy
obok kościoła klasztoru. W Brugii w r. 1233 zbu-
dowano dla nich kościół, który wydał im się zbyt
duży, wobec faktu, że byli zapraszani do wygła-
szania kazań w innych kościołach miasta i okoli-
cy. Jak podaje Jean Mahuet, za jego czasów (1678)
widać było w klasztorze awiniońskim ślady pier-
wotnego kościoła (1226—1230), wzniesionego
przez dominikanów. Kościółki wzniesione w tym
okresie przez dominikanów są, niestety, niedosta-
tecznie znane. Były raczej małe, niskie i służyły
niemal wyłącznie nabożeństwu chóralnemu 20. Po-
wyższe fakty ilustrują różnorodność poczynań do-
minikanów w 1 okresie ich życia zakonnego: do-
budowę klasztorów do otrzymanych kościołów,
budowę własnych kościołów — typu oratorium —
z klasztorami i przebudowę otrzymanych kościo-
łów przy współpracy proboszczów. Ten stan rze-
czy potwierdzają również dokumenty krakow-
skie, dostarczające cennych informacji o aktyw-
ności dominikanów w środowisku krakowskim.
ANALIZA BUDOWLANA BUDYNKU
OBECNEGO REFEKTARZA POSTNEGO
I PRZYLEGŁYCH ZABUDOWAŃ
F. Studziński wprowadza nową hipotezę o
istnieniu dwóch kościołów parafialnych na tere-
nie podarowanym dominikanom przez biskupa
Iwona Odrowąża — jednego drewnianego Sw.
Trójcy i drugiego murowanego, za który uważa
obecny refektarz21. Mieli go otrzymać z chwilą,
kiedy dla parafii wybuduje się nowy kościół. Wy-
wód ten polega na interpretacji dzisiejszego re-
fektarza jako budowli przeddominikańskiej i pró-
bie wytłumaczenia istnienia drewnianego para-
fialnego kościoła p. w. Św. Trójcy na tle pisanych
źródeł.
Z powyższego wywodu wynika także, że oby-
dwa kościoły posiadały to samo wezwanie Sw.
Tróicy — czy jest to wniosek słuszny?
Cytuję więc argumentację F. Studzińskiego:
„trudno bowiem przyjąć — pisał autor — abv
jedyny kościół parafialny w Krakowie — gdzie
miał siedzibę dwór książęcy i biskup — był drew-
niany, żeby nie postarano się o okazalszy i bar-
dziej reprezentacyjny kościół murowany”. Trud-
no jednak rozumowanie takie akceptować. Sądzę
nawet, że hipoteza F. Kopery 22, który starał się
drewniany kościół parafialny powiązać z dzisiej-
szym refektarzem jako prezbiterium tegoż kościo-
ła, mogła się wydawać bardziej przekonująca,
chociaż w świetle moich badań okazała się nie-
słuszna. Uważam, że istotna dla sprawy będzie
analiza stylistyczna i budowlana samego refekta-
rza, jak i przyległych budynków.
1. Rzut przyziemia części zabudowań klasztoru OO. Do-
minikanów w Krakowie, z refektarzem postnym C i po-
mieszczeniami D i E (oprać. J. Jamroz, 1978)
20 Tamże, s. 149—158.
21 S t u d z i ń s k i, o. c., s. 40—41.
22 F, Kopera, Średniowieczna architektura kościo-
24
la i klasztoru OO. Dominikanów w Krakowie (Rocznik
Krak., XX, 1926, s. 59—62).