DOI article:
Karłowska-Kamzowa, Alicja: Kontakty artystyczne z Czechami w malarstwie gotyckim Śląska, Pomorza Wschodniego, Wielkopolski i Kujaw
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0055
9. Fragment ryc. 8
w Toruniu. Ostatnimi ogniwami tej miejscowej li-
nii rozwojowej twórczości malarskiej są: tablica
pasyjna (obecnie w Muzeum Sztuki w Cleveland)
oraz skrzydła malarskie ołtarza św. Elżbiety z
Gdańska (Gdańsk, Muzeum Pomorskie).
Zbliżony do czeskiego sposób stylizacji postaci
zastosowano także w przedstawieniach witraży
chełmińskich i fragmentach ocalałych z kościoła
N. Marii Panny w Toruniu (faza II i III), wpro-
wadzając także „kulisową” architekturę dla po-
szerzenia przestrzeni30.
Znamy jedynie daty pośrednie pozwalające
hipotetycznie określić czas powstania niektórych
obiektów. Dla Madonn szafkowych może być to
początek działalności Jana z Kwidzynia 31 (1387)
ó° Frycz, Kwiatkowski, o.c., s. 105 i n., bar-
dzo ściśle łączą witraże chełmińskie z Mistrzem Teodo-
rykiem. Witrażyści toruńscy realizowali jedynie kierunek
artystyczny zwany w niniejszym szkicu „realizmem cze-
skim” (w ujęciu w. XIV). Teodoryk był jego znakomitym
przedstawicielem. Natomiast dla witraży chełmińskich
i z kościoła Mariackiego bliższe analogie znaleźć można
by wśród witraży czeskich tego czasu, np. z Kolina, dato-
10. Fragment ryc. 8
w jego rodzinnym mieście; dla relikwiarza kwi-
dzyńskiego przyjmuje się rok śmierci Doroty z
Mątowów (1395). Nie ma natomiast żadnych in-
formacji uzasadniających lokalizację warsztatów,
w których te obiekty powstały; można jedynie
wskazać na zleceniodawców, wśród których byli
zarówno duchowni: biskupi, czy franciszkanie, jak
i Krzyżacy (wymienione Madonny szafkowe), a
także mieszczanie. Ocalałe lub znane już tylko ze
zdjęć fotograficznych dzieła to jedyne ślady twór-
czości, która rozwijała się nie w obrębie określo-
nego „mecenatu” jakiejś instytucji czy grupy spo-
łecznej, lecz na użytek różnych fundatorów.
Stwarza to prawdopodobieństwo istnienia w tym
czasie rozwiniętej twórczości cechowej — przy-
wane na r. 1379 (eksponowane na wystawie „Epoka Ka-
rola IV w dziejach narodów CSSR” w r, 1978) i au-
striackich.
31 O pomorskich Madonnach szafkowych przygotował
dysertację doktorską R. Ciechołewski, złożoną na UAM
w Poznaniu. Skrzydła malowane wykonane były przez
rozmaitych malarzy w wielu fazach,
47
w Toruniu. Ostatnimi ogniwami tej miejscowej li-
nii rozwojowej twórczości malarskiej są: tablica
pasyjna (obecnie w Muzeum Sztuki w Cleveland)
oraz skrzydła malarskie ołtarza św. Elżbiety z
Gdańska (Gdańsk, Muzeum Pomorskie).
Zbliżony do czeskiego sposób stylizacji postaci
zastosowano także w przedstawieniach witraży
chełmińskich i fragmentach ocalałych z kościoła
N. Marii Panny w Toruniu (faza II i III), wpro-
wadzając także „kulisową” architekturę dla po-
szerzenia przestrzeni30.
Znamy jedynie daty pośrednie pozwalające
hipotetycznie określić czas powstania niektórych
obiektów. Dla Madonn szafkowych może być to
początek działalności Jana z Kwidzynia 31 (1387)
ó° Frycz, Kwiatkowski, o.c., s. 105 i n., bar-
dzo ściśle łączą witraże chełmińskie z Mistrzem Teodo-
rykiem. Witrażyści toruńscy realizowali jedynie kierunek
artystyczny zwany w niniejszym szkicu „realizmem cze-
skim” (w ujęciu w. XIV). Teodoryk był jego znakomitym
przedstawicielem. Natomiast dla witraży chełmińskich
i z kościoła Mariackiego bliższe analogie znaleźć można
by wśród witraży czeskich tego czasu, np. z Kolina, dato-
10. Fragment ryc. 8
w jego rodzinnym mieście; dla relikwiarza kwi-
dzyńskiego przyjmuje się rok śmierci Doroty z
Mątowów (1395). Nie ma natomiast żadnych in-
formacji uzasadniających lokalizację warsztatów,
w których te obiekty powstały; można jedynie
wskazać na zleceniodawców, wśród których byli
zarówno duchowni: biskupi, czy franciszkanie, jak
i Krzyżacy (wymienione Madonny szafkowe), a
także mieszczanie. Ocalałe lub znane już tylko ze
zdjęć fotograficznych dzieła to jedyne ślady twór-
czości, która rozwijała się nie w obrębie określo-
nego „mecenatu” jakiejś instytucji czy grupy spo-
łecznej, lecz na użytek różnych fundatorów.
Stwarza to prawdopodobieństwo istnienia w tym
czasie rozwiniętej twórczości cechowej — przy-
wane na r. 1379 (eksponowane na wystawie „Epoka Ka-
rola IV w dziejach narodów CSSR” w r, 1978) i au-
striackich.
31 O pomorskich Madonnach szafkowych przygotował
dysertację doktorską R. Ciechołewski, złożoną na UAM
w Poznaniu. Skrzydła malowane wykonane były przez
rozmaitych malarzy w wielu fazach,
47