DOI Artikel:
Karłowska-Kamzowa, Alicja: Kontakty artystyczne z Czechami w malarstwie gotyckim Śląska, Pomorza Wschodniego, Wielkopolski i Kujaw
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0058
12. Zaśnięcie Matki Boskiej, część polip,tyku grudziądzkiego. Muzeum Narodowe w Warszawie (fot. Muzeum)
nach pasyjnych). Wprowadził on umiejętne, ma-
larskie rozróżnienie zjawiskowości postaci ducho-
wych i realnej, materialnej egzystencji wielu
przedmiotów określających miejsce akcji. Towa-
rzyszyło temu wydłużenie proporcji idealizowa-
nych postaci, ozdabianych kaskadowymi układa-
mi draperii szat, wzorowanych niekiedy na rzeź-
bionych posągach. Posługiwał się miękko mode-
lowaną plamą barwną, delikatnymi laserunkami,
szczególnie w partiach twarzy. Stosował ograni-
czony repertuar typów postaci męskich i kobie-
cych, nadając im wyraz łagodnie liryczny. W spo-
sób indywidualny stylizował motywy krajobrazo-
we. Zatopione w ciepłej tonacji skałki, drzewa
urozmaicał przedstawieniami ptaszków zapełnia-
jących ten umowny świat, jakby wizją muzyki.
Potęgowały one nastrój liryzmu promieniujący z
obrazów, a także były ważnym elementem kolo-
rystycznym, powtarzały bowiem w zmniejszonej
skali biel i czerwień pierwszego planu. Mistrz Oł-
tarza Trzebońskiego oddziaływał na uczucia wi-
39 Np. Antyfonarz M 1244 (Wrocław, Biblioteka Uni-
wersytecka). Koloryt, szczególnie dwóch miniatur wyko-
nanych techniką gwaszową, z wyobrażeniami św. Jana
Chrzciciela i św. Marii Magdaleny (fol. 41r, 56v) po-
wtarza czerwono-brązową tonację obrazów pasyjnych
dza ■— elementy racjonalne twórczości były sta-
rannie ukryte. Było to działanie w pełni świado-
me — poprzez wybór środków malarskich. Wolno
tak sądzić, bowiem jego dzieła zawierają elementy
realistyczne: np. typ ,,kamiennych” baldachimów
wieńczących postacie świętych, przedstawienie pa-
sterzy i św. Józefa z obrazu Boże Narodzenie z
Cirkovic koło Kutnej Hory, czy żołnierzy z kwa-
tery Zmartwychwstania w ołtarzu trzebońskim.
Jednak nie rzeczywistość materialna była tema-
tem twórczości, lecz świat istot duchowych, uczuć,
a także piękna, którego zmysłowe wartości nie
miały być apoteozą cielesności. Stylizacja deko-
racyjna i idealizacja włączają Mistrza Ołtarza z
Trzeboni w ogólnoeuropejski nurt twórczości zwa-
ny „międzynarodowym stylem miękkim”. W ma-
larstwie naszych terenów trzeba rozróżnić obiekty
rzeczywiście zależne od twórczości Mistrza Ołta-
rza z Trzeboni i przykłady kierunku artystyczne-
go, który nazwałem dekoracyjmo-idealizującym 39.
Mistrza Ołtarza Trzebońskiego, w formie jednak ogrom-
nie uproszczonej. Nieco zbliżony jest również typ ele-
mentów pejzażowych, por. E. K 1 o s s, Schlesische Buch-
malerei des Mittelalters, Berlin 1943, il. 91, 92.
,50
nach pasyjnych). Wprowadził on umiejętne, ma-
larskie rozróżnienie zjawiskowości postaci ducho-
wych i realnej, materialnej egzystencji wielu
przedmiotów określających miejsce akcji. Towa-
rzyszyło temu wydłużenie proporcji idealizowa-
nych postaci, ozdabianych kaskadowymi układa-
mi draperii szat, wzorowanych niekiedy na rzeź-
bionych posągach. Posługiwał się miękko mode-
lowaną plamą barwną, delikatnymi laserunkami,
szczególnie w partiach twarzy. Stosował ograni-
czony repertuar typów postaci męskich i kobie-
cych, nadając im wyraz łagodnie liryczny. W spo-
sób indywidualny stylizował motywy krajobrazo-
we. Zatopione w ciepłej tonacji skałki, drzewa
urozmaicał przedstawieniami ptaszków zapełnia-
jących ten umowny świat, jakby wizją muzyki.
Potęgowały one nastrój liryzmu promieniujący z
obrazów, a także były ważnym elementem kolo-
rystycznym, powtarzały bowiem w zmniejszonej
skali biel i czerwień pierwszego planu. Mistrz Oł-
tarza Trzebońskiego oddziaływał na uczucia wi-
39 Np. Antyfonarz M 1244 (Wrocław, Biblioteka Uni-
wersytecka). Koloryt, szczególnie dwóch miniatur wyko-
nanych techniką gwaszową, z wyobrażeniami św. Jana
Chrzciciela i św. Marii Magdaleny (fol. 41r, 56v) po-
wtarza czerwono-brązową tonację obrazów pasyjnych
dza ■— elementy racjonalne twórczości były sta-
rannie ukryte. Było to działanie w pełni świado-
me — poprzez wybór środków malarskich. Wolno
tak sądzić, bowiem jego dzieła zawierają elementy
realistyczne: np. typ ,,kamiennych” baldachimów
wieńczących postacie świętych, przedstawienie pa-
sterzy i św. Józefa z obrazu Boże Narodzenie z
Cirkovic koło Kutnej Hory, czy żołnierzy z kwa-
tery Zmartwychwstania w ołtarzu trzebońskim.
Jednak nie rzeczywistość materialna była tema-
tem twórczości, lecz świat istot duchowych, uczuć,
a także piękna, którego zmysłowe wartości nie
miały być apoteozą cielesności. Stylizacja deko-
racyjna i idealizacja włączają Mistrza Ołtarza z
Trzeboni w ogólnoeuropejski nurt twórczości zwa-
ny „międzynarodowym stylem miękkim”. W ma-
larstwie naszych terenów trzeba rozróżnić obiekty
rzeczywiście zależne od twórczości Mistrza Ołta-
rza z Trzeboni i przykłady kierunku artystyczne-
go, który nazwałem dekoracyjmo-idealizującym 39.
Mistrza Ołtarza Trzebońskiego, w formie jednak ogrom-
nie uproszczonej. Nieco zbliżony jest również typ ele-
mentów pejzażowych, por. E. K 1 o s s, Schlesische Buch-
malerei des Mittelalters, Berlin 1943, il. 91, 92.
,50