DOI Artikel:
Szablowski, Jerzy: Z badań nad flamandzkimi tapiseriami krajobrazowo-zwierzęcymi z w. XVI: (Arras w zamku Osthouse koło Kolmaru)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0136
9. Arras z lwicą, Bruksela, trzecia ćwierć w. XVI, Isola Bella, pałac Borromeuszów (fot. nieznany)
su z Osthouse z arrasem przedstawiającym kraj-
obraz z indykami, zawieszonym w jednej z komnat
pierwszego piętra zamku królewskiego na Wawe-
lu (ryc. 6). Zarówno indyk, jak i indyczka w obu
tkaninach są identyczne, utkane według jednego
i tego samego wzoru (ryc. 7 i 8). Co więcej w obu
przypadkach są one głównymi aktorami przed-
stawienia, stąd arras w Osthouse, podobnie jak
wawelski, można nazwać „werdiurą z indykami”.
Jak wspomniałem, istniejące w warsztatach wzo-
ry były wówczas często wykorzystywane w róż-
nego rodzaju przedstawieniach, nierzadko bez naj-
mniejszej zmiany. W tłach wawelskich arrasów
figuralnych pojawiają się te same czworonogi czy
ptaki, które występują w wawelskich werdiurach
ze zwierzętami2S, zaś w tych ostatnich dostrzega
się zwierzęta, które w tej samej lub podobnej po-
staci pojawiają się — jak to stwierdza M. Roeth-
lisberger 26 — w werdiurach na Isola Bella.
Jedynym znanym dotąd przykładem wprowa-
dzenia tego samego i podobnie ujętego zwierzęcia
jako głównego aktora akcji była lwica
z młodymi, figurująca zarówno na jednym z arra-
sów wawelskich (ryc. 10), jak i (w odwróceniu) na
arrasie w pałacu Borromeuszów (ryc. 9). Obecnie
dzięki odnalezieniu tapiserii w zamku Osthouse
przybywa drugi, jeszcze lepszy przykład. Ale i tu-
taj trudno mówić o replice, gdyż przy całym po-
dobieństwie czy pokrewieństwie świat otaczający
głównych aktorów jest oddany w sposób indywi-
dualny. W tkaninie w Osthouse wzbogacono nad-
to wawelską kompozycję, dodając głównym akto-
rom kilku statystów. Niektórych z nich, jak jasz-
czurkę czy jelonka, spotykamy w więcej lub mniej
25 Mor elow.sk d, o.c., 1925 (1 wyd.), s. 331, 1929
(2 wyd.), s. 39; Gębarowicz i Mańkowski, o.c.,
s. 126—127.
26 Roethlisberger, o.c., s. 111—113.
128
su z Osthouse z arrasem przedstawiającym kraj-
obraz z indykami, zawieszonym w jednej z komnat
pierwszego piętra zamku królewskiego na Wawe-
lu (ryc. 6). Zarówno indyk, jak i indyczka w obu
tkaninach są identyczne, utkane według jednego
i tego samego wzoru (ryc. 7 i 8). Co więcej w obu
przypadkach są one głównymi aktorami przed-
stawienia, stąd arras w Osthouse, podobnie jak
wawelski, można nazwać „werdiurą z indykami”.
Jak wspomniałem, istniejące w warsztatach wzo-
ry były wówczas często wykorzystywane w róż-
nego rodzaju przedstawieniach, nierzadko bez naj-
mniejszej zmiany. W tłach wawelskich arrasów
figuralnych pojawiają się te same czworonogi czy
ptaki, które występują w wawelskich werdiurach
ze zwierzętami2S, zaś w tych ostatnich dostrzega
się zwierzęta, które w tej samej lub podobnej po-
staci pojawiają się — jak to stwierdza M. Roeth-
lisberger 26 — w werdiurach na Isola Bella.
Jedynym znanym dotąd przykładem wprowa-
dzenia tego samego i podobnie ujętego zwierzęcia
jako głównego aktora akcji była lwica
z młodymi, figurująca zarówno na jednym z arra-
sów wawelskich (ryc. 10), jak i (w odwróceniu) na
arrasie w pałacu Borromeuszów (ryc. 9). Obecnie
dzięki odnalezieniu tapiserii w zamku Osthouse
przybywa drugi, jeszcze lepszy przykład. Ale i tu-
taj trudno mówić o replice, gdyż przy całym po-
dobieństwie czy pokrewieństwie świat otaczający
głównych aktorów jest oddany w sposób indywi-
dualny. W tkaninie w Osthouse wzbogacono nad-
to wawelską kompozycję, dodając głównym akto-
rom kilku statystów. Niektórych z nich, jak jasz-
czurkę czy jelonka, spotykamy w więcej lub mniej
25 Mor elow.sk d, o.c., 1925 (1 wyd.), s. 331, 1929
(2 wyd.), s. 39; Gębarowicz i Mańkowski, o.c.,
s. 126—127.
26 Roethlisberger, o.c., s. 111—113.
128