Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]
Folia Historiae Artium — 16.1980

DOI Artikel:
Samek, Jan: Porta angusta i nagrobki portalowe w Polsce: (Zapoznana symbolika wejścia w sztuce)
DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0163
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
wejście ujęte w profilowane obramienie zwień-
czone belkowaniem z przerwanym trójkątnym
przyczółkiem (ryc. 26) 32. Fryz belkowania zawiera
lapidarny napis: PER ANGVSTA AD AVGVSTA.
Jest to wejście do klasztoru — furta klasztorna.

Warto porównać omówiony portal z portalami
elewacji kościoła. Mimo że przy budowie istniała
możliwość powtórzenia wymiarów i proporcji
bocznych odrzwi w trójosiowej okazałej, naśladu-
jącej do pewnego stopnia fasadę kościoła ŚŚ. Pio-
tra i Pawła w Krakowie elewacji — nie skorzy-
stano z tej możliwości. Portal w wejściu do klasz-
toru jest, co z naciskiem należy podkreślić, niższy
od portali bocznych w fasadzie kościoła. Wskazuje
to, iż zgodnie z cytatem na belkowaniu rozmiary
jego niewątpliwie celowo dostosowano do treści
wersetu.

Warto tutaj dodać, że przypowieści o wąskiej
bramie i podwójnej drodze obrazowano i w in-

22. Nagrobek Rafała Bnińskiego z ok. r. 1784 w kościele
parafialnym w Psarskich (fot. W. Wolny)

32 Wzmiankuje go S. T o m k o w i c z, Napisy domów
krakowskich (Teka Grona Konserwatorów Galicji Za-
chodniej, Kraków 1900, s. 39).

23. Epitafium Marcina Kłoczyńskiego (zm. 1644) w gór-
nej części portalu do zakrystii kościoła Bożego Ciała
w Krakowie (fot. J. Langda)

ny sposób. Obserwujemy to w polichromii kościo-
ła parafialnego w Binarowej koło Biecza (ok. r.
1645) 33. Na południowej ścianie nawy, pośród in-
nych tematów ikonograficznych, w pobliżu przed-
stawienia Nauki dobrego umierania (Ars bene
moriendi) wyobrażonej nad wejściem, przedsta-
wiono także dwie drogi: szeroką, którą swobodnie
kroczą liczni ludzie, aby spaść potem w przepaść,
w paszczę szatana, oraz wąską, którą dźwigając
krzyże z trudem wspinają się inni, przyjęci przez
anioła. Wyobrażenie to opatrzono napisem: BI-
VIVM HOMINIS CHRISTIANI. Warto wreszcie
wspomnieć, że sporadycznie spotkać można w na-
wiązaniu do ewangelicznej przypowieści przedsta-
wienia furtki. Wyobrażenia takie, obok innych
symboli, występują na jednym z osiemnastowiecz-
nych ornatów ozdobionym haftem tamburkowym
w katedrze przemyskiej.

Z wymienionych obiektów, których omówiliś-
my, nie licząc epitafiów włączonych w odrzwia,

33 Por. E. Karolini-Woźniczko, Polichromia
w kościele Św. Michała w Binarowej, praca magisterska,
maszynopis w archiwum UJ w Krakowie.

155
 
Annotationen