DOI Artikel:
Krakowski, Piotr: Motyw "przejażdżki łodzią" w malarstwie wieku XVIII i XIX
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20404#0170
stawie akademii drezdeńskiej w r. 1819 i datuje
go na lata 18 1 8—18 1 9 49. Interpretacja treściowa
tego obrazu jest wieloznaczna. Zdaniem Iserginy
kompozycja przedstawia poranną podróż młodej
pary małżeńskiej do rysującego się w oddali mias-
ta stanowiącego „obietnicę bliskiego szczęścia" 50.
Tłumaczona jest zatem jako podróż życia. Podob-
ne stanowisko zajmuje W. Geismeier. Obraz Auf
dem Segler symbolizuje jego zdaniem wspólne
życie, które prowadzi ku pogrążonym w mroku
zarysom miasta wyrażającego odległą obietnicę
i spełnienie51. Inaczej rozumuje Bórsch-Supan,
który obsesyjnie w każdym niemal dziele Fried-
richa dostrzega symbole śmierci. Dla zachodnio-
niemieckiego historyka sztuki jest to scena wie-
czorna o symbolice eschatologicznej; widoczne w
oddali miasto portowe, do którego zmierza znaj-
dująca się w żaglówce para, to wizja „tamtego"
świata32. Wreszcie G. Eimer dostrzega w oma-
wianym obrazie związki z poematem Ernesta Mo-
ritza Arndta Auf dem Rugard (1811), z wyrażoną
w nim polityczną wizją przyszłości, koncepcją
„idealnego obrazu miasta nordyckiego", stano-
wiącego „cel ludzkiej tęsknoty" 33.
Również w innych obrazach i rysunkach, ta-
kich jak: Elbschiff im Friihnebel (Barka na Łabie
w porannej mgle, ok. 1822), Blick auf Greifswald
(Widok na Greifswald, 1806—1809), Abend an
der Ostsee (Wieczór nad Bałtykiem, 1826 i 1831),
czy Seestiick bei Mondschein (Widok morza przy
18. Giovanni Segantini, Ave Maria (wersja II), r. 1886 świetle księżyca, 1830—1835), przeważa interpre-
tacja wanitatywna, dopatrywanie się w poszcze-
gólnych kompozycjach alegorii śmierci, skojarzeń
łodzi z trumną itp.54
żaglach okręt, dla jednych wyraża aktywną, peł- Podobnie można by scharakteryzować obrazy
ną nadziei — o czym świadczy widoczna na dzio- o tematach marynistycznych innych malarzy ro-
bie kotwica — siłę życiową, dla innych zaś sta- mantycznych, zwłaszcza zaś tych, którzy pozosta-
nowi symbol religii chrześcijańskiej; bandera z wali pod wpływem Friedricha. Wymienić tu nale-
krzyżem interpretowana jest jako znak Chrys- ży dzieła Johanna Christiana Clauscna Dahla Ko-
tusa, trzy maszty natomiast jako wizerunek Trój- penhagener Hafen (Port w Kopenhadze, ok. 1830);
cy Świętej47. Fjordlandschaft im Mondschein (Widok fiordu
Oprócz tego Friedrich jest autorem interesu- przy świetle księżyca, 1836); Ansicht von Larvik
jącego obrazu, znajdującego się w leningradzkim (Widok Larviku, 1839), Ernsta Ferdinanda Oeh-
Ermitażu, a noszącego nazwę Auf dem Segler me'a Mondnacht auf dem Golf von Salerno (Noc
(Na żaglówce, 1818—1819). Obraz ten łączony jest księżycowa nad zatoką w Salerno), Johanna Frie-
przez radziecką historyczkę sztuki A. Iserginę z dricha Boecka Greifswalder Hafen (Port w Greifs-
podróżą Friedricha i jego młodej żony Caroline walder), czy Karla Friedricha Schinkla, którego
do Greifswaldu 48. M. Prause uważa, że jest to obraz Spreeufer bei Slralau (Brzeg Sprewy koło
ten sam obraz, który miał być pokazany na wy- Stralau, 1817) jest dobrym przykładem romanty-
47 Caspar David Friedrich 1774—1840..., s. 182—183. 51 W. Geismeier, Caspar David Friedrich, Leip-
48 A. I s e r g i n a, Unbekannte Bilder von Caspar zig 1973, s. 42.
David Friedrich (Bildende Kunst, V, 1956, s. 265). ™ Caspar David Friedrich 1774—1840, s. 224—225.
49 M. Prause, Carl Gustav Carus ais Maler, In. 53 G. E i m e r, Caspar David Friedrichs „Auf dem
Diss. Koln 1963 s. 33. Segler" (Zeitschrift fur Ostforschung, IX, 1960, s. 235).
50 Isergina, o.c, s. 2 65 . 54 Caspar David Friedrich 1774—1840, s. 280, 290,292.
164
go na lata 18 1 8—18 1 9 49. Interpretacja treściowa
tego obrazu jest wieloznaczna. Zdaniem Iserginy
kompozycja przedstawia poranną podróż młodej
pary małżeńskiej do rysującego się w oddali mias-
ta stanowiącego „obietnicę bliskiego szczęścia" 50.
Tłumaczona jest zatem jako podróż życia. Podob-
ne stanowisko zajmuje W. Geismeier. Obraz Auf
dem Segler symbolizuje jego zdaniem wspólne
życie, które prowadzi ku pogrążonym w mroku
zarysom miasta wyrażającego odległą obietnicę
i spełnienie51. Inaczej rozumuje Bórsch-Supan,
który obsesyjnie w każdym niemal dziele Fried-
richa dostrzega symbole śmierci. Dla zachodnio-
niemieckiego historyka sztuki jest to scena wie-
czorna o symbolice eschatologicznej; widoczne w
oddali miasto portowe, do którego zmierza znaj-
dująca się w żaglówce para, to wizja „tamtego"
świata32. Wreszcie G. Eimer dostrzega w oma-
wianym obrazie związki z poematem Ernesta Mo-
ritza Arndta Auf dem Rugard (1811), z wyrażoną
w nim polityczną wizją przyszłości, koncepcją
„idealnego obrazu miasta nordyckiego", stano-
wiącego „cel ludzkiej tęsknoty" 33.
Również w innych obrazach i rysunkach, ta-
kich jak: Elbschiff im Friihnebel (Barka na Łabie
w porannej mgle, ok. 1822), Blick auf Greifswald
(Widok na Greifswald, 1806—1809), Abend an
der Ostsee (Wieczór nad Bałtykiem, 1826 i 1831),
czy Seestiick bei Mondschein (Widok morza przy
18. Giovanni Segantini, Ave Maria (wersja II), r. 1886 świetle księżyca, 1830—1835), przeważa interpre-
tacja wanitatywna, dopatrywanie się w poszcze-
gólnych kompozycjach alegorii śmierci, skojarzeń
łodzi z trumną itp.54
żaglach okręt, dla jednych wyraża aktywną, peł- Podobnie można by scharakteryzować obrazy
ną nadziei — o czym świadczy widoczna na dzio- o tematach marynistycznych innych malarzy ro-
bie kotwica — siłę życiową, dla innych zaś sta- mantycznych, zwłaszcza zaś tych, którzy pozosta-
nowi symbol religii chrześcijańskiej; bandera z wali pod wpływem Friedricha. Wymienić tu nale-
krzyżem interpretowana jest jako znak Chrys- ży dzieła Johanna Christiana Clauscna Dahla Ko-
tusa, trzy maszty natomiast jako wizerunek Trój- penhagener Hafen (Port w Kopenhadze, ok. 1830);
cy Świętej47. Fjordlandschaft im Mondschein (Widok fiordu
Oprócz tego Friedrich jest autorem interesu- przy świetle księżyca, 1836); Ansicht von Larvik
jącego obrazu, znajdującego się w leningradzkim (Widok Larviku, 1839), Ernsta Ferdinanda Oeh-
Ermitażu, a noszącego nazwę Auf dem Segler me'a Mondnacht auf dem Golf von Salerno (Noc
(Na żaglówce, 1818—1819). Obraz ten łączony jest księżycowa nad zatoką w Salerno), Johanna Frie-
przez radziecką historyczkę sztuki A. Iserginę z dricha Boecka Greifswalder Hafen (Port w Greifs-
podróżą Friedricha i jego młodej żony Caroline walder), czy Karla Friedricha Schinkla, którego
do Greifswaldu 48. M. Prause uważa, że jest to obraz Spreeufer bei Slralau (Brzeg Sprewy koło
ten sam obraz, który miał być pokazany na wy- Stralau, 1817) jest dobrym przykładem romanty-
47 Caspar David Friedrich 1774—1840..., s. 182—183. 51 W. Geismeier, Caspar David Friedrich, Leip-
48 A. I s e r g i n a, Unbekannte Bilder von Caspar zig 1973, s. 42.
David Friedrich (Bildende Kunst, V, 1956, s. 265). ™ Caspar David Friedrich 1774—1840, s. 224—225.
49 M. Prause, Carl Gustav Carus ais Maler, In. 53 G. E i m e r, Caspar David Friedrichs „Auf dem
Diss. Koln 1963 s. 33. Segler" (Zeitschrift fur Ostforschung, IX, 1960, s. 235).
50 Isergina, o.c, s. 2 65 . 54 Caspar David Friedrich 1774—1840, s. 280, 290,292.
164