DOI Artikel:
Fabiański, Marcin: Znaczenie wnętrza Panteonu dla architectury europejskiej XV-XVIII wieku: wstęp do badań nad kopułowymi salami w budowlach prywatnych i publicznych
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20537#0088
5. Mantua, dom Mantegni, przekrój i plan (rekonstruk-
cja wg E. Rosenthala)
mu Mantegni w Mantui, częściowo zrealizowane w
latach 1476—1502 35 (iryc. 5). Mieści się ano w
środku domostwa na planie kwadratu. Podobnie
jak u Francesca di Giorgio, wnętrze podzielone zo-
stało dwoma gzymsami. W dolnej kondygnacji
znajdują się cztery jednakowej wielkości portale
zamknięte półkoliście, ujęte toskańskimi pilastra-
mi. W płycinach między nimi mieszczą się prosto-
kątne otwory. Znacznie niższa strefa górna, ozdo-
biona ośmioma prostokątnymi oknami na osi por-
tali i dolnych otworów, pełni — podobnie jak u
Francesca di Giorgio i w Panteonie — funkcję
attyki. Wyżej zaprojektował prawdopodobnie Man-
---------r —r >
jpfj ji L ilj |
■i nl i • ' ' 'Jtl !■
; !> i________fi| / iN ii
i W
J L__^.i.....„...—_
-±r—
1 jj" _»__-__r X
enzzzzzi.. •: -■-
lii I) • i] | | ji ,'
1 P-l UW i: H 'ii. !: ■ : S
u> 1
1:.....I^j
Y~'/ /■' %
i
1 ;
i
6. Padwa, dom Cornaro, przekrój (wg E. Serlia)
tegna kopułę ze środkowym otworem, zapewnia-
jącym oświetlenie wnętrza. Pod względem for-
malnym można je więc określić —■ podobnie jak
atria Francesca di Giorgio i może Albertiego —
jako „uwysmukloną wersję Panteonu" 56.
Istniejące różnice formalne nie mają zasadni-
czego charakteru. Wydłużenie proporcji — wyni-
kłe z wymagań praktycznych i teorii architek-
tonicznej — występuje często w ówczesnych ry-
sunkowych rekonstrukcjach Panteonu57. Wpro-
wadzenie natomiast czterech równorzędnych
wejść — a przez to zrównoważenie lekkiego ak-
centu kierunkowego osią poprzeczną — wynika z
potrzeb funkcjonalnych d z rozplanowania po-
mieszczeń. Wykonawstwo (zwłaszcza portali), spe-
cjalne, górne oświetlenie, a także elegancja wy-
55 Nie znaną w szczegółach historię budowy, przer- in Mantua (Gazette des Beaux-Arts, LX, 1962), s. 327-
wanej przez Mantegnę ze względów finansowych, oma- 32.9.
wia E. Rosenthal, The House of Andrea Mantegna 56 Podkreśla to Rosenthal, o.c, s. 336.
57 Por. przyp. 24 i 25.
82
cja wg E. Rosenthala)
mu Mantegni w Mantui, częściowo zrealizowane w
latach 1476—1502 35 (iryc. 5). Mieści się ano w
środku domostwa na planie kwadratu. Podobnie
jak u Francesca di Giorgio, wnętrze podzielone zo-
stało dwoma gzymsami. W dolnej kondygnacji
znajdują się cztery jednakowej wielkości portale
zamknięte półkoliście, ujęte toskańskimi pilastra-
mi. W płycinach między nimi mieszczą się prosto-
kątne otwory. Znacznie niższa strefa górna, ozdo-
biona ośmioma prostokątnymi oknami na osi por-
tali i dolnych otworów, pełni — podobnie jak u
Francesca di Giorgio i w Panteonie — funkcję
attyki. Wyżej zaprojektował prawdopodobnie Man-
---------r —r >
jpfj ji L ilj |
■i nl i • ' ' 'Jtl !■
; !> i________fi| / iN ii
i W
J L__^.i.....„...—_
-±r—
1 jj" _»__-__r X
enzzzzzi.. •: -■-
lii I) • i] | | ji ,'
1 P-l UW i: H 'ii. !: ■ : S
u> 1
1:.....I^j
Y~'/ /■' %
i
1 ;
i
6. Padwa, dom Cornaro, przekrój (wg E. Serlia)
tegna kopułę ze środkowym otworem, zapewnia-
jącym oświetlenie wnętrza. Pod względem for-
malnym można je więc określić —■ podobnie jak
atria Francesca di Giorgio i może Albertiego —
jako „uwysmukloną wersję Panteonu" 56.
Istniejące różnice formalne nie mają zasadni-
czego charakteru. Wydłużenie proporcji — wyni-
kłe z wymagań praktycznych i teorii architek-
tonicznej — występuje często w ówczesnych ry-
sunkowych rekonstrukcjach Panteonu57. Wpro-
wadzenie natomiast czterech równorzędnych
wejść — a przez to zrównoważenie lekkiego ak-
centu kierunkowego osią poprzeczną — wynika z
potrzeb funkcjonalnych d z rozplanowania po-
mieszczeń. Wykonawstwo (zwłaszcza portali), spe-
cjalne, górne oświetlenie, a także elegancja wy-
55 Nie znaną w szczegółach historię budowy, przer- in Mantua (Gazette des Beaux-Arts, LX, 1962), s. 327-
wanej przez Mantegnę ze względów finansowych, oma- 32.9.
wia E. Rosenthal, The House of Andrea Mantegna 56 Podkreśla to Rosenthal, o.c, s. 336.
57 Por. przyp. 24 i 25.
82