Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (19.1983)

12. Zygmunt Langman, grupa rzeźbiarska (lewa) wieńcząca ryzalit

główny Schroniska fundacji ks. A. Lubomirskiego (fot. J. Dora-

czek)

ściowe i symetrycznie do nich parę okien oświe- ny element całego gmachu — ośmioboczną kopu-

tlających westybul. Ponad wejściem znajdowała łę — zwieńczono latarnią o hełmie stylizowanym

się — zatarta dziś, a zawsze aktualna — dewiza na kształt mitry książęcej, z której wyrasta krzyż.

„Ora et labora". Krzyż umieszczono również na szczycie trójkąt-

Strefę pięter flankują cztery pilastry, rozmie- nego zwieńczenia ryzalitu, w którego tympano-

szczone symetrycznie po dwóch stronach dużego, nie znajduje się kartusz z herbem Lubomirskie-

prostokątnego, zamkniętego półkolistym łukiem go — Szreniawą. Grupy rzeźbiarskie są alegoria-

okna kaplicy w formie serłiany. Pola boczne ser- mi miłosierdzia i pracy wychowawczej nad dzieć-

liany wypełnione są dekoracją sgraffitową. Bazy mi. Autorem lewej, przedstawiającej salezjanina

pilastrów — analogicznie jak w planie drugim i w otoczeniu dzieci, jest Zygmunt Langman, zaś

ryzalitach bocznych — wyrastają z gzymsu od- prawej, analogicznej, przedstawiającej szarytkę

dzielającego boniowany parter od strefy pięter, wśród dzieci — Alfred Daun (ryc. 12 i 13). Rów-

Pilastry te podtrzymują belkowanie, na którym nież dekoracja sgraffitową poprzez monogramy i

wspiera się przełamany, trójkątny przyczółek. Po- niezachowane napisy przekazywała określone tre-

nad trójkątnym przyczółkiem, na bokach, umie- ści ideowe40.

szczono dwie grupy rzeźbiarskie. Ryzalit główny p0Za ryzalitem głównym bogatszą dekoracją
nakrywa ośmioboczną kopuła osadzona na, pozo- architektoniczną odznacza się — znajdujący się
stawionym w surowej cegle, tamburze. na jeg0 os{ podłużnej, od strony ogrodu — zespół
W strefie dachu część ryzalitowa jest wyraź- san gimnastycznej i pływalni (zamienionej dżi-
nie wyższa od korpusu głównego, od którego od- siaj na kotłownię). Ściany boczne sali gimnasty-
dziela ją agresywny, ceglany mur ogniowy. Jest
to wyraźny błąd popełniony przez architektów.

Stosunkowo bogata dekoracja fasady ryzalitu . .

n. . . , . 40 POiza wspomnianą dewizą „Ora et labora w miej-

środkowego realizuje program ideowy związany gcu dzisiejsiZeg0 napisu j>Akademia Ekonomiczna" znaj-

z osobą fundatora oraz celami instytucji, której dowała się _ przytoczona w tytule artykułu — statuto-

miał służyć gmach. Najbardziej charakterystycz- wa nazwa zakładu.

146