DOI Artikel:
Rzepińska, Maria: Napis i tytuł w malarstwie Maxa Ernsta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20537#0173
14. Colombes bleues et roses
lorem jego jest błękit — kolor dali, chłodu, du-
chowości, marzenia o lepszym świecie. Tak ujmo-
wał go Jean Paul Richter, Maeterlinck, Bache-
lard 33. Nie jest przypadkiem, że tak wiele obra-
zów Ernsta ma dominantę błękitu.
W intepretacji psychologii snów ptak jest jed-
nym z symboli osobowości śniącego. Uosabia
tęsknotę do swobody, do uwolnienia się od auto-
rytetu, od wszelkich więzów i rygorów. Interpre-
tacja na podłożu teorii snów i psychologii głębi
jest najwłaściwszym kluczem do zrozumienia ro-
li ptaka w twórczości Ernsta. Nie jest to żaden
z symboli umownych, kulturowo-historycznych.
Nie jest ptakiem Afrodyty, Duchem Świętym
ani gołębiem pokoju. Ptak Ernsta jest totemem
artysty i jego drugim ego.
W półprawdziwej a półfantastycznej autobio-
grafii Ernsta (pisanej w trzeciej osobie) czyta-
my: „Drugiego kwietnia 1891, o godzinie 9.45 po
raz pierwszy zetknął się z światem Max Ernst,
wykluwając się z jaja, które jego matka złożyła
35 G. Bachelard, L'air et les songes, Paris 1948,
s. 89, s. 198. Por. też: F. G. Fidler, The Bird that
is blue, London 192'8; Chevalier, Gheerbrandt,
o.c., t. III, s. 307^343; CiTlot, o.c, s. 25; de Vries,
°-c, s. 47—48; G. W i c k e r, Der Seelenvogel in der
alten Literatur und Kunst, Leipzig 1902.
Przykłady obrazów Ernsta całych rozwiązanych w
błękicie: Eve la seule ąui nous reste (1926), Golfstrom
(1927), Le facteur cheval (1929/1930), Le buveur de coc-
ktail (1945), La nuit rhenane (1944), L'heure bleue (1946/
/1947), Le cri de la mouette (1953), Caprice de Neptune
(1953), Le cavalier polonais (1954), Pour Alice (1957),
Pour les amis d'Alice (1957), Le grand Albert (1957),
w gnieździe orła; ptak wysiadywał je przez sie-
dem lat". Fragment ten pochodzi z lat ok. 1927/
/1928, kiedy powstała cała seria utworów pla-
stycznych powtarzających temat ptaka. Ale towa-
rzyszy on artyście nadal, także po przybyciu na
kontynent amerykański podczas wojny. W r. 1941
Ernst pisze: „Ptak towarzyszył samolotowi, któ-
ry przyniósł Maxa 14 lipca do tego kraju i zbu-
dował swe gniazdo w chmurze nad East River" 36.
Z motywem ptaka łączy się niekiedy motyw
klatki. La colombe z r. 1925 jest pierwszym tego
rodzaju obrazem; potem na pewien czas klatka
znika, aby pojawić się znowu po r. 1960, w serii
klatek-łóżek (metafora erotyczna). Z roku 1965
pochodzi cały cykl płócien i kolaży z obsesyjnym
motywem klatki (Sanctuary, Soliloąue, 1965) i in.
Tu warto zauważyć, że motyw klatki pojawia się
też u Magritte'a, Miro i Giacomettiego.
Ernst wykonuje serię kolaży pt. Harpe eolien-
ne, gdzie pręty klatki są utożsamione ze struna-
mi harfy. Barwny kolaż z r. 1965 nosi tytuł Har-
Les dieux obscurs (1957), Les princes dorment mai
(1957) , Apres moi le sommeil (Le tombeau du poetę)
(1958) , Fillettes chassant les papillons (1958), Quand les
sirenes se reveillent la raison s'endort (1960), Quasi feu
le romantisme (1960), Portrait de Dorothće (1960), OH
naissenst les idees fixes (1960), Happy New Year (1960),
Fudjiyama (1963), Le monde des }lous (1965), L'air lavć
a l'eau (1969), Octobre (1968), Tangled Lighting (1969),
Poissons noctambules (1972).
36 Cytaty wg: M. Ernisi, Beyond Painting and the
other Writings by the Artist and his Friends, New
York 1948, s. 26, s. 29.
167
lorem jego jest błękit — kolor dali, chłodu, du-
chowości, marzenia o lepszym świecie. Tak ujmo-
wał go Jean Paul Richter, Maeterlinck, Bache-
lard 33. Nie jest przypadkiem, że tak wiele obra-
zów Ernsta ma dominantę błękitu.
W intepretacji psychologii snów ptak jest jed-
nym z symboli osobowości śniącego. Uosabia
tęsknotę do swobody, do uwolnienia się od auto-
rytetu, od wszelkich więzów i rygorów. Interpre-
tacja na podłożu teorii snów i psychologii głębi
jest najwłaściwszym kluczem do zrozumienia ro-
li ptaka w twórczości Ernsta. Nie jest to żaden
z symboli umownych, kulturowo-historycznych.
Nie jest ptakiem Afrodyty, Duchem Świętym
ani gołębiem pokoju. Ptak Ernsta jest totemem
artysty i jego drugim ego.
W półprawdziwej a półfantastycznej autobio-
grafii Ernsta (pisanej w trzeciej osobie) czyta-
my: „Drugiego kwietnia 1891, o godzinie 9.45 po
raz pierwszy zetknął się z światem Max Ernst,
wykluwając się z jaja, które jego matka złożyła
35 G. Bachelard, L'air et les songes, Paris 1948,
s. 89, s. 198. Por. też: F. G. Fidler, The Bird that
is blue, London 192'8; Chevalier, Gheerbrandt,
o.c., t. III, s. 307^343; CiTlot, o.c, s. 25; de Vries,
°-c, s. 47—48; G. W i c k e r, Der Seelenvogel in der
alten Literatur und Kunst, Leipzig 1902.
Przykłady obrazów Ernsta całych rozwiązanych w
błękicie: Eve la seule ąui nous reste (1926), Golfstrom
(1927), Le facteur cheval (1929/1930), Le buveur de coc-
ktail (1945), La nuit rhenane (1944), L'heure bleue (1946/
/1947), Le cri de la mouette (1953), Caprice de Neptune
(1953), Le cavalier polonais (1954), Pour Alice (1957),
Pour les amis d'Alice (1957), Le grand Albert (1957),
w gnieździe orła; ptak wysiadywał je przez sie-
dem lat". Fragment ten pochodzi z lat ok. 1927/
/1928, kiedy powstała cała seria utworów pla-
stycznych powtarzających temat ptaka. Ale towa-
rzyszy on artyście nadal, także po przybyciu na
kontynent amerykański podczas wojny. W r. 1941
Ernst pisze: „Ptak towarzyszył samolotowi, któ-
ry przyniósł Maxa 14 lipca do tego kraju i zbu-
dował swe gniazdo w chmurze nad East River" 36.
Z motywem ptaka łączy się niekiedy motyw
klatki. La colombe z r. 1925 jest pierwszym tego
rodzaju obrazem; potem na pewien czas klatka
znika, aby pojawić się znowu po r. 1960, w serii
klatek-łóżek (metafora erotyczna). Z roku 1965
pochodzi cały cykl płócien i kolaży z obsesyjnym
motywem klatki (Sanctuary, Soliloąue, 1965) i in.
Tu warto zauważyć, że motyw klatki pojawia się
też u Magritte'a, Miro i Giacomettiego.
Ernst wykonuje serię kolaży pt. Harpe eolien-
ne, gdzie pręty klatki są utożsamione ze struna-
mi harfy. Barwny kolaż z r. 1965 nosi tytuł Har-
Les dieux obscurs (1957), Les princes dorment mai
(1957) , Apres moi le sommeil (Le tombeau du poetę)
(1958) , Fillettes chassant les papillons (1958), Quand les
sirenes se reveillent la raison s'endort (1960), Quasi feu
le romantisme (1960), Portrait de Dorothće (1960), OH
naissenst les idees fixes (1960), Happy New Year (1960),
Fudjiyama (1963), Le monde des }lous (1965), L'air lavć
a l'eau (1969), Octobre (1968), Tangled Lighting (1969),
Poissons noctambules (1972).
36 Cytaty wg: M. Ernisi, Beyond Painting and the
other Writings by the Artist and his Friends, New
York 1948, s. 26, s. 29.
167