DOI Artikel:
Kozłowski, Janusz Krzysztof; Kuczman, Kazimierz: Włoska fundacja krakowskiego malodwidła cechowego: Epitafijny obraz Ainolfa Tedaldiego w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20538#0049
Folia HistoriaArtium, T. XX (1984)
PL ISSN 0071-6723
JANUSZ KOZŁOWSKI, KAZIMIERZ KUCZMAN
WŁOSKA FUNDACJA KRAKOWSKIEGO MALOWIDŁA CECHOWEGO.
EPITAFIJNY OBRAZ AINOLFA TEDALDIEGO W MUZEUM DIECEZJALNYM W TARNOWIE *
W roku 1906 zdeponowano w Muzeum Diece-
zjalnym w Tarnowie późnogotycki obraz z kościo-
ła parafialnego w Jodłowniku (k. Limanowej) 1,
w typie ankony, ze Zwiastowaniem w części środ-
kowej oraz śś. Janem Chrzcicielem i Dominikiem
w częściach bocznych f(ryc. 1). To dość wysokiej
klasy artystycznej dzieło zwraca uwagę na kilka
interesujących zagadnień, wartych osobnego omó-
wienia. Nie zachowały się żadne przekazy history-
czne dotyczące miejsca bądź czasu jego powstania,
jak również osoby fundatora i twórcy. Jest rzeczą
pewną, iż pierwotnym miejscem przechowywa-
nia dzieła nie był kościół w Jodłowniku, gdyż ten
wzniesiony został dopiero w r. 1585 2.
Zwiastowanie z Jodłownika było niejednokrot-
nie wzmiankowane w literaturze. Jako pierwszy
* Artykuł został opracowany przez Kazimierza Kucz-
mana na podstawie obszernej pracy magisterskiej Ja-
nusza Kozłowskiego, pt. „Obraz Zwiastowania z Jodło-
wnika pochodzący z Muzeum Diecezjalnego w Tarno-
wie”, napisanej w r. 1967 pod kierunkiem prof. dra
Lecha Kalinowskiego.
1 Inwentarz Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, nr
127.
2 Katalog zabytków sztuki w Polsce, I. Woj. kra-
kowskie. Pow. limanowski. Oprać. J. Dutkiewicz,
Warszawa 1951, s. 188; Archiwum klasztoru Cystersów
w Szczyrzycu, sygn. 40. W r. 1595 bezdzietny Przecław
Niewiarowski z żoną Elżbietą zapisali Jodłownik wraz
z innymi dobrami dominikanom krakowskim — zob.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. A.
V. Cap. 65 (Acta Visitationis Exterioris Decanatum Tar-
noviensis [...] Anno Domini MDXC sexto fol. 92); Archi-
wum klasztoru Cystersów w Szczyrzycu, sygn. 40. Koś-
ciół w Jodłowniku znajdował się pod opieką dominika-
nów krakowskich do czasu konfiskaty majątku zakonne-
go przez rząd austriacki w r. 1784 — zob. Ż. Pauli,
zwrócił nań uwagę S. Tomkowicz, datując je na
początek w. XVI i odczytując herb fundatora ja-
ko Gryf 3. Edward Gerisch, kustosz Akademii w
Wiedniu — który konserwował obraz w r. 1910 -
w" liście do księdza Franciszka Leśniaka, kustosza
Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, datuje obraz
na czas około r. 1500 i określa jako dzieło nie-
mieckiego malarza; uważa ponadto, iż herby
„przemawiają za kimś, kto był spokrewniony w
jakiś sposób z francuską szlachtą” 4. H. Braune
i E. Wiese, S. Zahorska oraz Z. Wrześniowski pod-
kreślali flamizujący charakter obrazu, dopatrywa-
li się w nim również wpływów Mistrza Ołtarza
Św. Barbary 5, które wykluczył M. Walicki6. Spo-
ro miejsca poświęciła ankonie K. Gutmanówna 7.
Zauważyła ona wyjątkowe w polskim malarstwie
„Wypisy do historii” (rękopis), Bibl. Jag., sygn. 5357 (II,
t. 10, s. 163); M. Knapików a, „Polichromia kościo-
ła parafialnego w Jodłowniku” (maszynopis, 1957—1958),
s. 2.
3 Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, II,
Kraków 1900, s. 123.
4 Rękopis listu w Archiwum Muzeum Diecezjalnego
w Tarnowie; Mitteilungen der KK Zentral Komission
fur Erfórschung und Erhaltung der Kunst..., IX, Wien
1910, s. 142; F. Leśniak, Artystyczne i historyczne
zabytki miasta Tarnowa, Tarnów 1911, s. 132.
5 H. B r a u n e, E. W i e s e, Schlesische Malerei und
Plastik des Mittelalters, Leipzig 1929, s. 84; S. Z a h o r-
s k a, Dzieje malarstwa w Polsce [w:] Wiedza o Polsce,
II, Warszawa 1932, s. 605, ryc. 772; Z. Wrześniow-
ski, Przewodnik po Muzeum Archidiecezjalnym we
Wrocławiu, Wrocław 1952, s. 17 n.
6 M. Walicki, [recenzja z:] S. Zahorska, Dzie-
je malarstwa w Polsce (Biuletyn Naukowy, I, 1933, s.
221 i n).
7 K. Gutmanówna, Wpływy niderlandzkie na
41
PL ISSN 0071-6723
JANUSZ KOZŁOWSKI, KAZIMIERZ KUCZMAN
WŁOSKA FUNDACJA KRAKOWSKIEGO MALOWIDŁA CECHOWEGO.
EPITAFIJNY OBRAZ AINOLFA TEDALDIEGO W MUZEUM DIECEZJALNYM W TARNOWIE *
W roku 1906 zdeponowano w Muzeum Diece-
zjalnym w Tarnowie późnogotycki obraz z kościo-
ła parafialnego w Jodłowniku (k. Limanowej) 1,
w typie ankony, ze Zwiastowaniem w części środ-
kowej oraz śś. Janem Chrzcicielem i Dominikiem
w częściach bocznych f(ryc. 1). To dość wysokiej
klasy artystycznej dzieło zwraca uwagę na kilka
interesujących zagadnień, wartych osobnego omó-
wienia. Nie zachowały się żadne przekazy history-
czne dotyczące miejsca bądź czasu jego powstania,
jak również osoby fundatora i twórcy. Jest rzeczą
pewną, iż pierwotnym miejscem przechowywa-
nia dzieła nie był kościół w Jodłowniku, gdyż ten
wzniesiony został dopiero w r. 1585 2.
Zwiastowanie z Jodłownika było niejednokrot-
nie wzmiankowane w literaturze. Jako pierwszy
* Artykuł został opracowany przez Kazimierza Kucz-
mana na podstawie obszernej pracy magisterskiej Ja-
nusza Kozłowskiego, pt. „Obraz Zwiastowania z Jodło-
wnika pochodzący z Muzeum Diecezjalnego w Tarno-
wie”, napisanej w r. 1967 pod kierunkiem prof. dra
Lecha Kalinowskiego.
1 Inwentarz Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, nr
127.
2 Katalog zabytków sztuki w Polsce, I. Woj. kra-
kowskie. Pow. limanowski. Oprać. J. Dutkiewicz,
Warszawa 1951, s. 188; Archiwum klasztoru Cystersów
w Szczyrzycu, sygn. 40. W r. 1595 bezdzietny Przecław
Niewiarowski z żoną Elżbietą zapisali Jodłownik wraz
z innymi dobrami dominikanom krakowskim — zob.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. A.
V. Cap. 65 (Acta Visitationis Exterioris Decanatum Tar-
noviensis [...] Anno Domini MDXC sexto fol. 92); Archi-
wum klasztoru Cystersów w Szczyrzycu, sygn. 40. Koś-
ciół w Jodłowniku znajdował się pod opieką dominika-
nów krakowskich do czasu konfiskaty majątku zakonne-
go przez rząd austriacki w r. 1784 — zob. Ż. Pauli,
zwrócił nań uwagę S. Tomkowicz, datując je na
początek w. XVI i odczytując herb fundatora ja-
ko Gryf 3. Edward Gerisch, kustosz Akademii w
Wiedniu — który konserwował obraz w r. 1910 -
w" liście do księdza Franciszka Leśniaka, kustosza
Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, datuje obraz
na czas około r. 1500 i określa jako dzieło nie-
mieckiego malarza; uważa ponadto, iż herby
„przemawiają za kimś, kto był spokrewniony w
jakiś sposób z francuską szlachtą” 4. H. Braune
i E. Wiese, S. Zahorska oraz Z. Wrześniowski pod-
kreślali flamizujący charakter obrazu, dopatrywa-
li się w nim również wpływów Mistrza Ołtarza
Św. Barbary 5, które wykluczył M. Walicki6. Spo-
ro miejsca poświęciła ankonie K. Gutmanówna 7.
Zauważyła ona wyjątkowe w polskim malarstwie
„Wypisy do historii” (rękopis), Bibl. Jag., sygn. 5357 (II,
t. 10, s. 163); M. Knapików a, „Polichromia kościo-
ła parafialnego w Jodłowniku” (maszynopis, 1957—1958),
s. 2.
3 Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, II,
Kraków 1900, s. 123.
4 Rękopis listu w Archiwum Muzeum Diecezjalnego
w Tarnowie; Mitteilungen der KK Zentral Komission
fur Erfórschung und Erhaltung der Kunst..., IX, Wien
1910, s. 142; F. Leśniak, Artystyczne i historyczne
zabytki miasta Tarnowa, Tarnów 1911, s. 132.
5 H. B r a u n e, E. W i e s e, Schlesische Malerei und
Plastik des Mittelalters, Leipzig 1929, s. 84; S. Z a h o r-
s k a, Dzieje malarstwa w Polsce [w:] Wiedza o Polsce,
II, Warszawa 1932, s. 605, ryc. 772; Z. Wrześniow-
ski, Przewodnik po Muzeum Archidiecezjalnym we
Wrocławiu, Wrocław 1952, s. 17 n.
6 M. Walicki, [recenzja z:] S. Zahorska, Dzie-
je malarstwa w Polsce (Biuletyn Naukowy, I, 1933, s.
221 i n).
7 K. Gutmanówna, Wpływy niderlandzkie na
41