DOI article:
Fabiański, Marcin: Panteon jako źródło motywów architektonicznych w sztuce XV - XVIII wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20538#0139
39. Cronaca i Giuliano da Sangallo, wnętrze przedsionka do zakrystii
kościoła S. Spirito we Florencji (wg Biermanna)
zanie właśnie do tego przedsionka, tym bardziej,
że przede wszystkim z Florencją wiązać należy
genezę twórczości Berrecciego. Przykład florencki
stanowi też bardziej bezpośrednią — pod wzglę-
dem koordynacji rozczłonkowania — analogię do
wnętrza kaplicy niż do kopuły Bramantego w ko-
175 Bramante pracował przy rozbudowie kaplicy od
r. 1478, a dekorację terakotową wnętrza wykonał pod
nadzorem Bramantego Agostino de Fondutis w r. 1483.
Por. A. Palestra, Cronologia e documentazione riguar-
dante la costruzione della chiesa di S. Maria presso San
Satiro del Bramante (Arte Lombarda, XIV, 1968, 2);
tenże, Nuove testimonianze sulla chiesa di San Satiro
(Studi Bramanteschi, Roma 1974), s. 179. Trudno odmó-
wić słuszności poglądowi wyrażonemu ostatnio przez
K. Estreichera (Szkice o Berreccim (Rocznik Kra-
kowski, XLIII, 1972), s. 66; bibliografia) o licznych po-
dobieństwach łączących czasze kopuł kościoła s. Maria
presso S. Satiro i kaplicy Zygmuntowskiej. Jednak sam
ściele S. Maria presso S. Satiro w Mediolanie (o
niewymiernym stosunku podziałów tamburu i cza-
szy 173 i w Panteonie, który jednak dał pośrednio
początek wszystkim tym kompozycjom.
Podczas gdy kwestia celowości braku koordy-
nacji podziałów wnętrz wyżej omówionych roz-
Estreicher przyznaje, że ozdabianie kopuł kasetonami
stanowiło wówczas we Włoszech „dobro wspólne”. Wy-
mieniony zaś przez niego motyw guzów na skrzyżowa-
niu ram kasetonów pojawia się również we florenckim
przedsionku, a perspektywiczne ujęcie kwadratów —
w powszechnie znanym Panteonie. Tak więc — chociaż
nie można wykluczyć oddziaływania na Berrecciego wzo-
ru Bramantego — genezę form kaplicy Zygmuntowskiej
da się wyjaśnić bez uciekania się akurat do tego przy-
kładu. Przy okazji zwróćmy uwagę na istotne różnice
w rozczłonkowaniu wnętrza tamburu tego kościoła i Pan-
teonu. W Mediolanie tambur ozdobiony jest przez dzie-
sięć kolistych wnęk na popiersia, oddzielonych od siebie
131
kościoła S. Spirito we Florencji (wg Biermanna)
zanie właśnie do tego przedsionka, tym bardziej,
że przede wszystkim z Florencją wiązać należy
genezę twórczości Berrecciego. Przykład florencki
stanowi też bardziej bezpośrednią — pod wzglę-
dem koordynacji rozczłonkowania — analogię do
wnętrza kaplicy niż do kopuły Bramantego w ko-
175 Bramante pracował przy rozbudowie kaplicy od
r. 1478, a dekorację terakotową wnętrza wykonał pod
nadzorem Bramantego Agostino de Fondutis w r. 1483.
Por. A. Palestra, Cronologia e documentazione riguar-
dante la costruzione della chiesa di S. Maria presso San
Satiro del Bramante (Arte Lombarda, XIV, 1968, 2);
tenże, Nuove testimonianze sulla chiesa di San Satiro
(Studi Bramanteschi, Roma 1974), s. 179. Trudno odmó-
wić słuszności poglądowi wyrażonemu ostatnio przez
K. Estreichera (Szkice o Berreccim (Rocznik Kra-
kowski, XLIII, 1972), s. 66; bibliografia) o licznych po-
dobieństwach łączących czasze kopuł kościoła s. Maria
presso S. Satiro i kaplicy Zygmuntowskiej. Jednak sam
ściele S. Maria presso S. Satiro w Mediolanie (o
niewymiernym stosunku podziałów tamburu i cza-
szy 173 i w Panteonie, który jednak dał pośrednio
początek wszystkim tym kompozycjom.
Podczas gdy kwestia celowości braku koordy-
nacji podziałów wnętrz wyżej omówionych roz-
Estreicher przyznaje, że ozdabianie kopuł kasetonami
stanowiło wówczas we Włoszech „dobro wspólne”. Wy-
mieniony zaś przez niego motyw guzów na skrzyżowa-
niu ram kasetonów pojawia się również we florenckim
przedsionku, a perspektywiczne ujęcie kwadratów —
w powszechnie znanym Panteonie. Tak więc — chociaż
nie można wykluczyć oddziaływania na Berrecciego wzo-
ru Bramantego — genezę form kaplicy Zygmuntowskiej
da się wyjaśnić bez uciekania się akurat do tego przy-
kładu. Przy okazji zwróćmy uwagę na istotne różnice
w rozczłonkowaniu wnętrza tamburu tego kościoła i Pan-
teonu. W Mediolanie tambur ozdobiony jest przez dzie-
sięć kolistych wnęk na popiersia, oddzielonych od siebie
131