DOI Artikel:
Krakowski, Piotr: Architektura neogotycka w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20538#0178
10. Collegium Novum, elewacja główna (1887) (fot. J. Krieger)
stępuje: „Mamy je skomponować w duchu archi-
tektury krakowskiej. My, dzisiejsi, niestety nie
umiemy stawiać nowych gmachów w szlachetnych
i prostych liniach średniowiecza, nasze nowe gma-
chy pstrzą się barwnymi cegiełkami i ornamen-
tem — ornamentem, oględnie mówiąc, niekiedy
bardzo dziwnym i osobliwym” 144.
Zastanawiano się również, czy w wyniku za-
mierzonej budowy ten zakątek Krakowa między
Collegium Maius a Collegium Novum rzeczywiście
stanie się, jak to sugerował profesor Maurycy
Straszewski, „przecudnym salonem gotyckim”. W
Głosie Narodu domagano się wręcz, aby „zrzec
się owego fałszowanego ’gotyku’ w stylu staro-
ścińskim” [aluzja do ogłoszonego przez Starostwo
konkursu na projekt budynku Collegium] i żeby
„zbudować gmach prosty, skromniejszy, a za to
bardziej odpowiadający celowi”. Wnioskowano re-
alizację zupełnie innego budynku i w innym miej-
scu, gdyż „spełniłoby się w ten sposób — wyjaś-
nia dziennikarz Głosu Narodu — także postulat
estetyki, która ma być pogwałcona budową ’go-
144 H. U r o m s k i, Z Krakowa, I. (Wnioski dra Hen-
ryka Uromskiego złożone na walnym zgromadzeniu To-
warzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa),
Kraków 1907, s. 6.
tycką’, imitacją Collegium Novum, zastosowaną
do wymogów fizyki” 145.
Talk czy owak chciano, aby między budynkiem
Collegium Physicum a Collegium Nowum powstało
nowe neogotyckie wnętrze urbanistyczne na tere-
nie Krakowa. Tego rodzaju koncepcja nie była no-
wa i stanowiła w pewnym sensie kontynuację
niezrealizowanego projektu placu Mickiewicza,
projektu, który opracował jeszcze Księżarski w
związku z inicjatywą podjętą przez Walerego Rze-
wuskiego, sugerującego stworzenie nowego placu
dla usytuowania pomnika Adama Mickiewicza.
Zachowane przekazy ikonograficzne pozwalają o-
kreślić granice i charakter placu. Miały go wy-
znaczać: budynek gimnazjum Św. Anny (Col.
Nowodworskiego), Collegium Minus i Collegium
Novum. Plac miał być otwarty na ul. Straszew-
skiego. Księżarski zaprojektował otaczające plac
budynki w jednolitym stylu „średniowiecznym”;
proponował także neogotycką przebudowę Colle-
gium Minus 146,
Nowy budynek uniwersytecki, który stał się
145 O gmach „Collegium Physicum” (Głos Narodu,
nr 452 z 4 X 1908), s. 3.
146 Gdzie stanie pomnik Mickiewicza w Krakowie?
(Tygodnik Ilustrowany z 9 czerwca 1883, seria IV, nr 23),
170
stępuje: „Mamy je skomponować w duchu archi-
tektury krakowskiej. My, dzisiejsi, niestety nie
umiemy stawiać nowych gmachów w szlachetnych
i prostych liniach średniowiecza, nasze nowe gma-
chy pstrzą się barwnymi cegiełkami i ornamen-
tem — ornamentem, oględnie mówiąc, niekiedy
bardzo dziwnym i osobliwym” 144.
Zastanawiano się również, czy w wyniku za-
mierzonej budowy ten zakątek Krakowa między
Collegium Maius a Collegium Novum rzeczywiście
stanie się, jak to sugerował profesor Maurycy
Straszewski, „przecudnym salonem gotyckim”. W
Głosie Narodu domagano się wręcz, aby „zrzec
się owego fałszowanego ’gotyku’ w stylu staro-
ścińskim” [aluzja do ogłoszonego przez Starostwo
konkursu na projekt budynku Collegium] i żeby
„zbudować gmach prosty, skromniejszy, a za to
bardziej odpowiadający celowi”. Wnioskowano re-
alizację zupełnie innego budynku i w innym miej-
scu, gdyż „spełniłoby się w ten sposób — wyjaś-
nia dziennikarz Głosu Narodu — także postulat
estetyki, która ma być pogwałcona budową ’go-
144 H. U r o m s k i, Z Krakowa, I. (Wnioski dra Hen-
ryka Uromskiego złożone na walnym zgromadzeniu To-
warzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa),
Kraków 1907, s. 6.
tycką’, imitacją Collegium Novum, zastosowaną
do wymogów fizyki” 145.
Talk czy owak chciano, aby między budynkiem
Collegium Physicum a Collegium Nowum powstało
nowe neogotyckie wnętrze urbanistyczne na tere-
nie Krakowa. Tego rodzaju koncepcja nie była no-
wa i stanowiła w pewnym sensie kontynuację
niezrealizowanego projektu placu Mickiewicza,
projektu, który opracował jeszcze Księżarski w
związku z inicjatywą podjętą przez Walerego Rze-
wuskiego, sugerującego stworzenie nowego placu
dla usytuowania pomnika Adama Mickiewicza.
Zachowane przekazy ikonograficzne pozwalają o-
kreślić granice i charakter placu. Miały go wy-
znaczać: budynek gimnazjum Św. Anny (Col.
Nowodworskiego), Collegium Minus i Collegium
Novum. Plac miał być otwarty na ul. Straszew-
skiego. Księżarski zaprojektował otaczające plac
budynki w jednolitym stylu „średniowiecznym”;
proponował także neogotycką przebudowę Colle-
gium Minus 146,
Nowy budynek uniwersytecki, który stał się
145 O gmach „Collegium Physicum” (Głos Narodu,
nr 452 z 4 X 1908), s. 3.
146 Gdzie stanie pomnik Mickiewicza w Krakowie?
(Tygodnik Ilustrowany z 9 czerwca 1883, seria IV, nr 23),
170