DOI Artikel:
Krakowski, Piotr: Architektura neogotycka w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20538#0183
15. Budynek Straży Pożarnej (1879) (fot. J. Krieger)
W Krakowie z wyjątkiem kaplicy Św. Broni-
sławy oboik kopca Kościuszki (i kościoła Św. Józefa
w Podgórzu nie zbudowano właściwie żadnego ko-
ścioła neogotyckiego sensu stricto. Elementy ne-
ogotyckie wystąpiły w obu spalonych w r. 1850
kościołach — Dominikanów i Franciszkanów. W
kościele Św. Trójcy zwraca przede wszystkim
uwagę kruchta według projektu Mariana Pavo-
niego ((1875) (ryc. 17); w kościele Św. Franciszka
prace restauratorskie prowadzone były w latach
1850—1912, przy udziale takich architektów i bu-
downiczych, jak Karol Kremer, Teofil Żebrowski,
Jan Mayer, Karol Knaus, Władysław Ekielski i
inni153 . W ten sposób odrestaurowana została
przez Kremera nawa główna (1853), przebudowa-
na fasada zachodnia oraz wybudowana od nowa
neogotycka kruchta od ul. Brackiej; z r. 1881 po-
chodzi zaprojektowana przez Knausa sygnaturka
neogotycka. Neogotycki jest także wielki ołtarz,
będący dziełem braci Zygmunta i Edwarda Steh-
łików.
Wzniesione do pierwszej wojny światowej
świątynie utrzymane były przeważnie w stylu
przejściowym — romańsko-gotyckim lub neoro-
mańskim. Z grupy pierwszej wymienić należy
przede wszystkim kościół Misjonarzy na Kleparzu,
dzieło Feliksa Pokutyńskiego (ryc. 18). Jego bu-
dowa trwała od r. 1876 do 1877. Jest to przykład
pogodzenia neogotyku z formami „okrągłołukowy-
mi”, przy czym punktem wyjścia stała się archi-
tektura włoskiego trecenta. I znów mamy przy-
kład ciążenia ku tradycji jeszcze romantycznej.
Twórczość Pokutyńskiego, która wyraźnie jeszcze
w tym przypadku skłania się w stronę historyzmu
Kraków, cz. II: Kościoły i klasztory Śródmieścia, 1. Pod
red. A. Bochnaka i J. Samka, Warszawa 1971, s.
108 i n.
153 J. M u c z k o w s k i, Kościół Św. Franciszka w
Krakowie (Biblioteka Kraków,ska 19), Kraków 1901, s.
18, 40; Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV: Miasto
175
W Krakowie z wyjątkiem kaplicy Św. Broni-
sławy oboik kopca Kościuszki (i kościoła Św. Józefa
w Podgórzu nie zbudowano właściwie żadnego ko-
ścioła neogotyckiego sensu stricto. Elementy ne-
ogotyckie wystąpiły w obu spalonych w r. 1850
kościołach — Dominikanów i Franciszkanów. W
kościele Św. Trójcy zwraca przede wszystkim
uwagę kruchta według projektu Mariana Pavo-
niego ((1875) (ryc. 17); w kościele Św. Franciszka
prace restauratorskie prowadzone były w latach
1850—1912, przy udziale takich architektów i bu-
downiczych, jak Karol Kremer, Teofil Żebrowski,
Jan Mayer, Karol Knaus, Władysław Ekielski i
inni153 . W ten sposób odrestaurowana została
przez Kremera nawa główna (1853), przebudowa-
na fasada zachodnia oraz wybudowana od nowa
neogotycka kruchta od ul. Brackiej; z r. 1881 po-
chodzi zaprojektowana przez Knausa sygnaturka
neogotycka. Neogotycki jest także wielki ołtarz,
będący dziełem braci Zygmunta i Edwarda Steh-
łików.
Wzniesione do pierwszej wojny światowej
świątynie utrzymane były przeważnie w stylu
przejściowym — romańsko-gotyckim lub neoro-
mańskim. Z grupy pierwszej wymienić należy
przede wszystkim kościół Misjonarzy na Kleparzu,
dzieło Feliksa Pokutyńskiego (ryc. 18). Jego bu-
dowa trwała od r. 1876 do 1877. Jest to przykład
pogodzenia neogotyku z formami „okrągłołukowy-
mi”, przy czym punktem wyjścia stała się archi-
tektura włoskiego trecenta. I znów mamy przy-
kład ciążenia ku tradycji jeszcze romantycznej.
Twórczość Pokutyńskiego, która wyraźnie jeszcze
w tym przypadku skłania się w stronę historyzmu
Kraków, cz. II: Kościoły i klasztory Śródmieścia, 1. Pod
red. A. Bochnaka i J. Samka, Warszawa 1971, s.
108 i n.
153 J. M u c z k o w s k i, Kościół Św. Franciszka w
Krakowie (Biblioteka Kraków,ska 19), Kraków 1901, s.
18, 40; Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV: Miasto
175