DOI article:
Krakowski, Piotr: Architektura neogotycka w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20538#0188
20. Kościół Św. Józefa w Podgórzu, widok od strony rynku (fot. A.
Pawlikowski)
W architekturze gotyckiej widziano w XIX
wieku przede wszystkim szczególne wartości sym-
boliczno-ideowe, potem dopiero patrzono na nią,
jak na rezultat pewnej koncepcji konstrukcyjnej.
Nie ulega wątpliwości, że neogotyk został za-
akceptowany w architekturze kościelnej, w świec-
kiej natomiast pewną popularność zyskał sobie
przy wznoszeniu rezydencji, głównie wiejskich.
Powstawały one również w najbliższym sąsiedz-
twie Krakowa, jak np. Piekary z r. 1856 czy zbu-
dowane przez Talowskiego Cianowice z r. 1890.
Jest rzeczą charakterystyczną, że obie te rezy-
dencje, mimo różnicy czasu, zaprojektowane zo-
stały w stylu anglogotyckim. W samym Krakowie
jednak jeśli chodzi o budownictwo świeckie zde-
cydowanie przeważała architektura neorenesanso-
wa. Zachęcano zresztą architektów gorąco do te-
go. „Nikt mi jeszcze nie wytłumaczył — pisał w
r. 1888 na łamach Czasu Stanisław Tomkowioz —
czemu raczej objawem ’nowego życia’ nie miało-
by być naśladowanie wzorów włoskiego renesan-
su, i to najlepszego, które mają nadto tę zaletę,
że mamy je w Krakowie od półczwarta wieku,
przez co one otrzymały indygenat, a sztuka polska
nabyła co do nich najzupełniejszy tytuł włas-
nośoi. Dlatego żywą radością przejmuje mię, gdy
widzę architekta szukającego natchnienia w tych
krakowsko-włoskich wzorach z XVI wieku” 162.
Nie ulega wątpliwości, że ostateczne piętno na o-
bliczu dziewiętnastowiecznego Krakowa wycisnął
neorenesans i neobarok.
162 T o m k o w i c z, o.c., s. 12.
Pawlikowski)
W architekturze gotyckiej widziano w XIX
wieku przede wszystkim szczególne wartości sym-
boliczno-ideowe, potem dopiero patrzono na nią,
jak na rezultat pewnej koncepcji konstrukcyjnej.
Nie ulega wątpliwości, że neogotyk został za-
akceptowany w architekturze kościelnej, w świec-
kiej natomiast pewną popularność zyskał sobie
przy wznoszeniu rezydencji, głównie wiejskich.
Powstawały one również w najbliższym sąsiedz-
twie Krakowa, jak np. Piekary z r. 1856 czy zbu-
dowane przez Talowskiego Cianowice z r. 1890.
Jest rzeczą charakterystyczną, że obie te rezy-
dencje, mimo różnicy czasu, zaprojektowane zo-
stały w stylu anglogotyckim. W samym Krakowie
jednak jeśli chodzi o budownictwo świeckie zde-
cydowanie przeważała architektura neorenesanso-
wa. Zachęcano zresztą architektów gorąco do te-
go. „Nikt mi jeszcze nie wytłumaczył — pisał w
r. 1888 na łamach Czasu Stanisław Tomkowioz —
czemu raczej objawem ’nowego życia’ nie miało-
by być naśladowanie wzorów włoskiego renesan-
su, i to najlepszego, które mają nadto tę zaletę,
że mamy je w Krakowie od półczwarta wieku,
przez co one otrzymały indygenat, a sztuka polska
nabyła co do nich najzupełniejszy tytuł włas-
nośoi. Dlatego żywą radością przejmuje mię, gdy
widzę architekta szukającego natchnienia w tych
krakowsko-włoskich wzorach z XVI wieku” 162.
Nie ulega wątpliwości, że ostateczne piętno na o-
bliczu dziewiętnastowiecznego Krakowa wycisnął
neorenesans i neobarok.
162 T o m k o w i c z, o.c., s. 12.