DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: Imagines Beatae Mariae Virginis gratiosae: Małopolski typ Hodegetrii z XV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0036
2. Matka Boska z Dzieciątkiem, Jakubkowice, kościół
parafialny (fot. A. Wierzba)
3. Matka Boska z Dzieciątkiem, fragment dyptyku re-
likwiarzowego, Kraków, katedra na Wawelu (fot. W. Gu-
rrnula)
Jeżeli do dzieł tych należała Hodegetria w dypty-
ku dla katedry — w tak datowanym obrazie
zyskalibyśmy chronologiczne oparcie informują-
ce o z wolna postępujących przekształceniach ty-
pu: przed połową stulecia utrzymywał się jeszcze
układ opuszczonej ku dołowi lewej dłoni Marii,
a spięty pod szyją płaszcz zbiegał się nad broszą
łagodnie zakreślonym, zbliżonym do półkola łu-
kiem.
Poszerzoną i skróconą kompozycją wyróżnia
się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w koście-
le parafialnym w Rudawie pod Krakowem
(ryc. 4)11; tablica została zapewne obcięta wzdłuż
krawędzi prawej i dolnej, niemniej szeroka twarz
8 Wymiary w świetle ramy 12,5 X 6,8 cm (z ramą
'31,5 X 26 cm). Ewangeliarz w warstwie malarskiej nie
ukończony, brosza wtórnie uzupełniona czarnym kon-
turem; korona i 12 gwiazd z metalu na płaszczu nałożo-
ne w czasach nowożytnych — zob. Katalog zabytków
sztuki w Polsce. T. 4: Miasto Kraków. Cz. 1: Wawel.
Pod red. J. Szabłowskiego, Warszawa 1965, Tekst,
s. 118, Ilustracje, il. 352; Gadomski, Grupa małopol-
skich obrazów..., s. 124; te n ż e, Gotyckie malarstwo...,
s. 29, Hj3—(114, tabl. V, il. 32, 158.
9 „Acta visitationis Bernardi cardinalis Maczieiowski
ecclesiae cathedralis Cracovdensis anno domini 1602" (Ar-
chiwum Kapituły Metropolitalnej Krakowskiej na Wa-
welu), s. 34: „{Tabula] duplex in ąuarum una est fa-
cies Salvatoris alia B[eatissim]ae Virginis comparata per
Mathiam de Grodziecz vicarium Crac[oviensium] peregri-
inum Hierosolimitanum".
10 Cracovia artijicum 1300—1500. Wyd. J. Ptaśnik,
Kraków 1917 (Źródła do Historii Sztuki i Cywilizacji w
Polsce, t. 4), s. 127, nr 404 — por. Gadomski, Gotyc-
kie malarstwo..., s. 29, 98.
f1 Wymiary 116,5 X 73j3 cm. W wieku XIX obraz
znajdował się obok lewego ołtarza bocznego; w r. 1891
został uzupełniony aksamitną sukienką i umieszczony w
ołtarzu głównym (J. Łobczowski, Rudawa. Kościół,
probostwo, parafia, Kraków 1916, s. 13—18). Konserwo-
3 — Folia Historiae Artium, t. XXII
33
parafialny (fot. A. Wierzba)
3. Matka Boska z Dzieciątkiem, fragment dyptyku re-
likwiarzowego, Kraków, katedra na Wawelu (fot. W. Gu-
rrnula)
Jeżeli do dzieł tych należała Hodegetria w dypty-
ku dla katedry — w tak datowanym obrazie
zyskalibyśmy chronologiczne oparcie informują-
ce o z wolna postępujących przekształceniach ty-
pu: przed połową stulecia utrzymywał się jeszcze
układ opuszczonej ku dołowi lewej dłoni Marii,
a spięty pod szyją płaszcz zbiegał się nad broszą
łagodnie zakreślonym, zbliżonym do półkola łu-
kiem.
Poszerzoną i skróconą kompozycją wyróżnia
się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w koście-
le parafialnym w Rudawie pod Krakowem
(ryc. 4)11; tablica została zapewne obcięta wzdłuż
krawędzi prawej i dolnej, niemniej szeroka twarz
8 Wymiary w świetle ramy 12,5 X 6,8 cm (z ramą
'31,5 X 26 cm). Ewangeliarz w warstwie malarskiej nie
ukończony, brosza wtórnie uzupełniona czarnym kon-
turem; korona i 12 gwiazd z metalu na płaszczu nałożo-
ne w czasach nowożytnych — zob. Katalog zabytków
sztuki w Polsce. T. 4: Miasto Kraków. Cz. 1: Wawel.
Pod red. J. Szabłowskiego, Warszawa 1965, Tekst,
s. 118, Ilustracje, il. 352; Gadomski, Grupa małopol-
skich obrazów..., s. 124; te n ż e, Gotyckie malarstwo...,
s. 29, Hj3—(114, tabl. V, il. 32, 158.
9 „Acta visitationis Bernardi cardinalis Maczieiowski
ecclesiae cathedralis Cracovdensis anno domini 1602" (Ar-
chiwum Kapituły Metropolitalnej Krakowskiej na Wa-
welu), s. 34: „{Tabula] duplex in ąuarum una est fa-
cies Salvatoris alia B[eatissim]ae Virginis comparata per
Mathiam de Grodziecz vicarium Crac[oviensium] peregri-
inum Hierosolimitanum".
10 Cracovia artijicum 1300—1500. Wyd. J. Ptaśnik,
Kraków 1917 (Źródła do Historii Sztuki i Cywilizacji w
Polsce, t. 4), s. 127, nr 404 — por. Gadomski, Gotyc-
kie malarstwo..., s. 29, 98.
f1 Wymiary 116,5 X 73j3 cm. W wieku XIX obraz
znajdował się obok lewego ołtarza bocznego; w r. 1891
został uzupełniony aksamitną sukienką i umieszczony w
ołtarzu głównym (J. Łobczowski, Rudawa. Kościół,
probostwo, parafia, Kraków 1916, s. 13—18). Konserwo-
3 — Folia Historiae Artium, t. XXII
33