DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: Imagines Beatae Mariae Virginis gratiosae: Małopolski typ Hodegetrii z XV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0044
17. Matka Boska z Dzieciątkiem, Błotnica, kościół para-
fialny (wg Z dawna Polski...)
18. Matka Boska z Dzieciątkiem, Kraków, kościół SS.
Piotra i Pawła (fot. W. Wolny)
tam z kościoła bernardynów w Krakowie)36, w
regionie zaś częstochowskim — w Koziegłowach
i Kłobucku 37. Teresa Mroczko i Barbara Dąb za
Katalogiem zabytków sztuki w Polsce wymienia-
ją kilka dalszych obrazów w Polsce południowej,
odnoszonych — zgodnie z dzisiejszym ich wyglą-
dem — do czasów nowożytnych 38. Do średniowie-
cznych Hodegetrii typu „piekarskiego" zaliczono
hipotetycznie pierwotną wersję ściennego wize-
runku Matki Boskiej z Dzieciątkiem w kościele
Karmelitów na Piasku w Krakowie, niegdyś na
ścianie zewnętrznej 39.
Wyjaśnienia wymagać będzie warsztatowa pro-
weniencja obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem
w kościele parafialnym w Rychwałdzie ko-
ło Żywca, przywiezionego podobno z Wielkopolski
dopiero w XVII wieku, przechowywanego kilka
lat w zamku Piotra i Katarzyny Grudzińskich w
Ślemieniu i stamtąd ofiarowanego w r. 1644 do
Rychwałdu (ryc. 20) 40. Różniący się od „klasycz-
nego" zarys ramion Marii, nietypowy układ jej
lewej dłoni i wielka brosza o niegotyckim dziś
kształcie zostały powtórzone na obrazie w pobli-
skich Lachowicach, co świadczyłoby o powstaniu
tej drugiej Hodegetrii nie wcześniej, niż w poło-
wie w. XVII41. Jednak i tu może wchodzić w
grę przemalowanie, dokonane na wzór otaczane-
go kultem obrazu w Rychwałdzie, toteż tylko dzia-
36 Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 1: Woje-
wództwo krakowskie. Pod red. J. Szabłowskiego,
Warszawa 1953, Tekst, s. 97—)9I8.
37 Mroczko, Dąb, o.c, s. 47—48, 52, 55, il. 1®, 24.
38 Ibid., s. 47.
33 M. Kornecki, H. Małkiewiczówna, Ma-
łopolska {w:] Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce. Pod
red. A. Karłowskiej-Kamzowej, Poznań 1984, s. 49—50..
40 Wymiary 113,5 X 91,5 cm. Obraz odnowiony (z
przemalowaniami?) w >r. 1964. Przed odnowieniem: J.
Szabłowski, Powiat żywiecki, Warszawa 1948 (Za-
bytki Sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, t. 3), s.
150, il. 118. Ostatnio: A. Zwiercan O.F.M., Powstanie
kultu obrazu Matki Boskiej Rychwałdzkiej (1644—1772)
(Nasza Przeszłość, t. 37, 1972), s. 101—103.
41 Szabłowski, o.c, s. 76, il. 41.
41
fialny (wg Z dawna Polski...)
18. Matka Boska z Dzieciątkiem, Kraków, kościół SS.
Piotra i Pawła (fot. W. Wolny)
tam z kościoła bernardynów w Krakowie)36, w
regionie zaś częstochowskim — w Koziegłowach
i Kłobucku 37. Teresa Mroczko i Barbara Dąb za
Katalogiem zabytków sztuki w Polsce wymienia-
ją kilka dalszych obrazów w Polsce południowej,
odnoszonych — zgodnie z dzisiejszym ich wyglą-
dem — do czasów nowożytnych 38. Do średniowie-
cznych Hodegetrii typu „piekarskiego" zaliczono
hipotetycznie pierwotną wersję ściennego wize-
runku Matki Boskiej z Dzieciątkiem w kościele
Karmelitów na Piasku w Krakowie, niegdyś na
ścianie zewnętrznej 39.
Wyjaśnienia wymagać będzie warsztatowa pro-
weniencja obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem
w kościele parafialnym w Rychwałdzie ko-
ło Żywca, przywiezionego podobno z Wielkopolski
dopiero w XVII wieku, przechowywanego kilka
lat w zamku Piotra i Katarzyny Grudzińskich w
Ślemieniu i stamtąd ofiarowanego w r. 1644 do
Rychwałdu (ryc. 20) 40. Różniący się od „klasycz-
nego" zarys ramion Marii, nietypowy układ jej
lewej dłoni i wielka brosza o niegotyckim dziś
kształcie zostały powtórzone na obrazie w pobli-
skich Lachowicach, co świadczyłoby o powstaniu
tej drugiej Hodegetrii nie wcześniej, niż w poło-
wie w. XVII41. Jednak i tu może wchodzić w
grę przemalowanie, dokonane na wzór otaczane-
go kultem obrazu w Rychwałdzie, toteż tylko dzia-
36 Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 1: Woje-
wództwo krakowskie. Pod red. J. Szabłowskiego,
Warszawa 1953, Tekst, s. 97—)9I8.
37 Mroczko, Dąb, o.c, s. 47—48, 52, 55, il. 1®, 24.
38 Ibid., s. 47.
33 M. Kornecki, H. Małkiewiczówna, Ma-
łopolska {w:] Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce. Pod
red. A. Karłowskiej-Kamzowej, Poznań 1984, s. 49—50..
40 Wymiary 113,5 X 91,5 cm. Obraz odnowiony (z
przemalowaniami?) w >r. 1964. Przed odnowieniem: J.
Szabłowski, Powiat żywiecki, Warszawa 1948 (Za-
bytki Sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, t. 3), s.
150, il. 118. Ostatnio: A. Zwiercan O.F.M., Powstanie
kultu obrazu Matki Boskiej Rychwałdzkiej (1644—1772)
(Nasza Przeszłość, t. 37, 1972), s. 101—103.
41 Szabłowski, o.c, s. 76, il. 41.
41