DOI issue:
Recenzje i przeglądy
DOI article:Marcinkowski, Wojciech: Nowe prace o Wicie Stwoszu: Literatura zagraniczna
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0159
4. Archanioł Michał, Norymberga, kościół Sw. Wawrzyń-
ca, ok. 1470/1480 (wg Veit Stoss in Nurnberg...)
cyfiks (ryc. 6) — z kamiennym Ukrzyżowanym
fundacji Slaekera, cztery anioły zaś (ryc. 7) — z
aniołami w reliefie Narodzenia w Krakowie. Zna-
mienne przy tym, że Schadler kojarzy zespół rzeź-
biarski w Rothenburgu nie tyle z wpływem Mi-
kołaja z Lejdy, ile z „nową (tzn. po-Multsche-
rowską) szkołą ulmską". Jej eksponentem ma być
Jórg Syrlin St., do niedawna traktowany wyłącz-
nie jako stolarz-przedsiębiorca. Inną „szwabską
paralelę stylistyczną" do krakowskiego retabulum
Stwosza widzi Schadler w figurze Sw. Opata (Gal-
lusa?) w kaplicy Św. Wawrzyńca w Rottweil (ryc.
8) oraz {już raczej w sensie „drugorzędnego re-
fleksu") — w Matce Boskiej w Steinhausen.
Przy studiowaniu omawianej literatury zasta-
nawiać musi pojawianie się, w coraz to innych
kontekstach sytuacyjnych, osoby Friedricha Her-
lina. Tak jak kiedyś wskazywano, mówiąc o ge-
nezie sztuki Stwosza, na prekursorskie znaczenie
nastawy w Nordlingen, tak dzisiaj, pośród Vor-
stufen wymienia się inne, wyszłe z warsztatu Her-
lina, retabulum — w Rothenburgu.
Interesujący mas problem rozwiązać można by
zapewne bardziej jednoznacznie, gdyby znane nam
były dalsze rzeźby z nastaw Herltiina (np. zaginio-
ne retabulum dla Herrieden, 1471 22). Jeżeli Stwosz
faktycznie przewinął się przez warsztat malarza
miejskiego w Nordlingen, frankońskie kontakty
tego drugiego tłumaczyłyby dobrze zagadkowe
skądinąd pojawienie się młodego Wita w Norym-
berdze przed 1477 r. Również podkreślany kiedyś
(Szydłowski) — a i całkiem niedawno (Skubiszew-
ski) — niderlandyzm krakowskiego retabulum sta-
je się bardziej zrozumiały przy założeniu pośred-
nictwa Herlina 23.
wania głowy Św. Jakuba) 19. W rzeźbach tych
Alfred Schadler dopatrywał się, rzekomo już kil-
kanaście lat temu 20, wczesnych prac Stwosza. Po-
gląd ten (ujęty ostrożniej) został ostatnio przezeń
opublikowany 21.
Zdaniem Schadlera fizjonomię św. Jakuba St.
w Rothenburgu (ryc. 5) porównać można by z
modelunkiem twarzy apostołów krakowskich, kru-
3. OKRES KRAKOWSKI
Problem współpracowników Stwosza przy wy-
konywaniu nastawy ołtarza głównego w kościele
Mariackim w Krakowie był od dawna przedmio-
tem dyskusji (Szydłowski, Dinklage i in.). Sku-
piano się przy tym wyłącznie na „rozdziale rąk"
19 H. R a m i s c h, Zum Meister des Nórdlinger Hoch-
altars (Jahrbuch der Staatlichen Kunstsammlungen in
Baden-Wurttemberg, VIII, 1971), s. 19—34.
20 P. Skubiszewski, Der Stil des ~Veit Stoss
(Zeitschrift fur Kunstgeschichte, XLI, 1978), przyp. 7 na
s. 97.
21 A. Schadler, Stetigkeit und Wandel in Werk
des Veit Stoss [w:] Veit Stoss in Nurnberg..., s. 40—42.
22 H. Rott, Quellen und Forschungen zur sudwest-
deutschen und schweizerischen Kunstgeschichte im XV.
und XVI. Jahrhundert, II, Stuttgart 1934, s. XXXIX, 162.
23 O powiązaniach Herlina z Rogierem van der Wey-
den zob. m. in.: G. A. Burkhart, Friedrich Herlin —
Forschungen, Erlangen 1912 (Beitrage zur Frankischen
Kunstgeschichte, 2), passim; F. T h 6 n e, Friedrich Her-
lin (Pantheo-n, XXV, 1940), s. 49—55.
154
ca, ok. 1470/1480 (wg Veit Stoss in Nurnberg...)
cyfiks (ryc. 6) — z kamiennym Ukrzyżowanym
fundacji Slaekera, cztery anioły zaś (ryc. 7) — z
aniołami w reliefie Narodzenia w Krakowie. Zna-
mienne przy tym, że Schadler kojarzy zespół rzeź-
biarski w Rothenburgu nie tyle z wpływem Mi-
kołaja z Lejdy, ile z „nową (tzn. po-Multsche-
rowską) szkołą ulmską". Jej eksponentem ma być
Jórg Syrlin St., do niedawna traktowany wyłącz-
nie jako stolarz-przedsiębiorca. Inną „szwabską
paralelę stylistyczną" do krakowskiego retabulum
Stwosza widzi Schadler w figurze Sw. Opata (Gal-
lusa?) w kaplicy Św. Wawrzyńca w Rottweil (ryc.
8) oraz {już raczej w sensie „drugorzędnego re-
fleksu") — w Matce Boskiej w Steinhausen.
Przy studiowaniu omawianej literatury zasta-
nawiać musi pojawianie się, w coraz to innych
kontekstach sytuacyjnych, osoby Friedricha Her-
lina. Tak jak kiedyś wskazywano, mówiąc o ge-
nezie sztuki Stwosza, na prekursorskie znaczenie
nastawy w Nordlingen, tak dzisiaj, pośród Vor-
stufen wymienia się inne, wyszłe z warsztatu Her-
lina, retabulum — w Rothenburgu.
Interesujący mas problem rozwiązać można by
zapewne bardziej jednoznacznie, gdyby znane nam
były dalsze rzeźby z nastaw Herltiina (np. zaginio-
ne retabulum dla Herrieden, 1471 22). Jeżeli Stwosz
faktycznie przewinął się przez warsztat malarza
miejskiego w Nordlingen, frankońskie kontakty
tego drugiego tłumaczyłyby dobrze zagadkowe
skądinąd pojawienie się młodego Wita w Norym-
berdze przed 1477 r. Również podkreślany kiedyś
(Szydłowski) — a i całkiem niedawno (Skubiszew-
ski) — niderlandyzm krakowskiego retabulum sta-
je się bardziej zrozumiały przy założeniu pośred-
nictwa Herlina 23.
wania głowy Św. Jakuba) 19. W rzeźbach tych
Alfred Schadler dopatrywał się, rzekomo już kil-
kanaście lat temu 20, wczesnych prac Stwosza. Po-
gląd ten (ujęty ostrożniej) został ostatnio przezeń
opublikowany 21.
Zdaniem Schadlera fizjonomię św. Jakuba St.
w Rothenburgu (ryc. 5) porównać można by z
modelunkiem twarzy apostołów krakowskich, kru-
3. OKRES KRAKOWSKI
Problem współpracowników Stwosza przy wy-
konywaniu nastawy ołtarza głównego w kościele
Mariackim w Krakowie był od dawna przedmio-
tem dyskusji (Szydłowski, Dinklage i in.). Sku-
piano się przy tym wyłącznie na „rozdziale rąk"
19 H. R a m i s c h, Zum Meister des Nórdlinger Hoch-
altars (Jahrbuch der Staatlichen Kunstsammlungen in
Baden-Wurttemberg, VIII, 1971), s. 19—34.
20 P. Skubiszewski, Der Stil des ~Veit Stoss
(Zeitschrift fur Kunstgeschichte, XLI, 1978), przyp. 7 na
s. 97.
21 A. Schadler, Stetigkeit und Wandel in Werk
des Veit Stoss [w:] Veit Stoss in Nurnberg..., s. 40—42.
22 H. Rott, Quellen und Forschungen zur sudwest-
deutschen und schweizerischen Kunstgeschichte im XV.
und XVI. Jahrhundert, II, Stuttgart 1934, s. XXXIX, 162.
23 O powiązaniach Herlina z Rogierem van der Wey-
den zob. m. in.: G. A. Burkhart, Friedrich Herlin —
Forschungen, Erlangen 1912 (Beitrage zur Frankischen
Kunstgeschichte, 2), passim; F. T h 6 n e, Friedrich Her-
lin (Pantheo-n, XXV, 1940), s. 49—55.
154