DOI Heft:
Recenzje i przeglądy
DOI Artikel:Marcinkowski, Wojciech: Nowe prace o Wicie Stwoszu: Literatura zagraniczna
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0162
Spośród kilku dzieł przypisywanych ostatnio
Stwoszowi szczególnie interesująca jest dla nas
niewielka głowa kamienna nabyta przez Museum
fiir Kunst und Gewerbe w Hamburgu na nowo-
jorskim rynku sztuki (ryc. 9). Jórg Rasmussen29
datuje ją na lata 1485/1495 i zestawia z typami
fizjonomicznymi postaci w krakowskiej szafie oł-
tarzowej, dostrzegając tu analogiczną („zatrważa-
jąco żywą") ekspresję psychiczną, a także po-
wtórzenie charakterystyczinej maniery modelunku
twarzy. Ze śladów na odwrocie wynika, że rzeźba
Wprawiona była pierwotnie w ścianę, co skłania
9. Głowa proroka (?), Hamburg, Museum fiir Kunst und
Gewerbe, ok. 1485/1495? (wg Rasmussen, Beitrage zu
einem Veit Stoss-Lapidarium...)
"Gottschalk, o.c, s. 213—215, zwł. przyp. 52
na s. 214.
28 M. M o j z e r, Veit Stoss krakkoi bardt ja — La-
szló Magyar asztalos (fipites es epiteszettudomany, XII,
19810), is. 349—354. Przekład tego 'tekstu zawdzięczam p.
Ewie Montor-Oses, Balatonviilagos.
29 J. Rasmussen, Beitrage zu einem Veit Stoss-
-Lapidarium (Jahrbueh des Museums fiir Kunst und Ge-
werbe, N. F. I, 1982), s. 9—14.
30 W. Sc h we m mer, Der Krakauer Marienaltar
von Veit Stoss 1940—1946 in Nurnberg (Jahrbueh fiir
Frankische Ląndesforschung, XXXIX, 1979), s. 203—208.
Rasmussen a do przypuszczenia, że pochodzi ona
z domku sakramentarzowego. Skądinąd wiadomo,
że Stwosz podejmował i takie zlecenia.
Wspomnieć wypada na koniec o pracy Wilhel-
ma Schwemmera, przedstawiającej losy retabu-
lum Mariackiego w latach 1940—1946, gdy było
ono przechowywane w Norymberdze, w schronie
przy Obere Schimiedgasse 30. Znaczące są dla nas
obserwacje odnoszące się do stanu zachowania
rzeźb (skrzynia ołtarzowa złożona była oddziel-
nie, na zamku Wiesenthau), które autor miał spo-
sobność poczynić wiosną 1946 podczas prowadzo-
nych wraz z Karolem Estreicherem prac inwen-
taryzacyjnych, poprzedzających odesłanie dzieła
do Polski.
4. RETABULUM OŁTARZA GŁÓWNEGO FARY
W SCHWAB ACH
Zakończona w r. 1982 restauracja retabulum
ołtarza głównego fary ŚŚ. Jana Chrzciciela i Mar-
cina w Schwabach (przed 1506—1508 — ryc. 10)
stanowiła asumpt dla wydania dwóch pokaźnych
zbiorów publikacji31. Nastawa w Schwabach nie
jest sygnowana, jednakże przekazy archiwalne
wymieniają norymberskiego malarza Michaela
Wolgemuta jako odpowiedzialnego za jej realiza-
cję. Trzeba tu nadmienić, że wnikliwsza analiza
dokumentu z 27 kwietnia 1507 (w miejscowym
Stadtarchw) — traktowanego powszechnie jako
umowa na< wykonanie retabulum — wykazała,
że jest to w istocie poręczenie za Wolgemuta,
przedłożone radzie Schwabach przez Wilhelma
Derrera z Norymbergi, w związku z koniecznością
wprowadzenia zmian w programie robót (Aende-
rung)32.
Figury korpusu retabulum 33 (Koronacja Marii
przez Chrystusa w obecności patronów kościo-
ła — ryc. 11) przez długi czas uchodziły za wła-
snoręczne dzieła Wita Stwosza. Wyłomu w tej
tradycji dokonał Lolssnitzer, który doszedł do
wniosku, że snycerz pracujący przy tym ołtarzu
31 G. Bauer (Hrsg.), Der Hochaltar der Schwaba-
cher Stadtkirche, Schwabach [1983]; Der Schwabacher
Hochaltar. Internationales Kolloąuium anlasslich der Re-
staurierung..., [Miinchen 1982] (Arbeitshefte des Bayeri-
schen Landesamtas fiir Denkmalpflege 11).
32 K. Dumrath, Die Biirgschaftsurkunde von 1507
[w:] Der Schwabacher Hochaltar..., s. 19—23 (in extenso).
33 Rzeźby, zwieńczenia i reliefy na awersach skrzy-
deł przekonywająco związał z warsztatem Hansa Seyfera
M. v. R a u c h, Meister Hans Seyfer, Bildhauer und Bild-
schnitzer in Heilbronn (Monatshefte fiir Kumstwissen-
schaft, II, 1909), s. 5210-^522,
157
Stwoszowi szczególnie interesująca jest dla nas
niewielka głowa kamienna nabyta przez Museum
fiir Kunst und Gewerbe w Hamburgu na nowo-
jorskim rynku sztuki (ryc. 9). Jórg Rasmussen29
datuje ją na lata 1485/1495 i zestawia z typami
fizjonomicznymi postaci w krakowskiej szafie oł-
tarzowej, dostrzegając tu analogiczną („zatrważa-
jąco żywą") ekspresję psychiczną, a także po-
wtórzenie charakterystyczinej maniery modelunku
twarzy. Ze śladów na odwrocie wynika, że rzeźba
Wprawiona była pierwotnie w ścianę, co skłania
9. Głowa proroka (?), Hamburg, Museum fiir Kunst und
Gewerbe, ok. 1485/1495? (wg Rasmussen, Beitrage zu
einem Veit Stoss-Lapidarium...)
"Gottschalk, o.c, s. 213—215, zwł. przyp. 52
na s. 214.
28 M. M o j z e r, Veit Stoss krakkoi bardt ja — La-
szló Magyar asztalos (fipites es epiteszettudomany, XII,
19810), is. 349—354. Przekład tego 'tekstu zawdzięczam p.
Ewie Montor-Oses, Balatonviilagos.
29 J. Rasmussen, Beitrage zu einem Veit Stoss-
-Lapidarium (Jahrbueh des Museums fiir Kunst und Ge-
werbe, N. F. I, 1982), s. 9—14.
30 W. Sc h we m mer, Der Krakauer Marienaltar
von Veit Stoss 1940—1946 in Nurnberg (Jahrbueh fiir
Frankische Ląndesforschung, XXXIX, 1979), s. 203—208.
Rasmussen a do przypuszczenia, że pochodzi ona
z domku sakramentarzowego. Skądinąd wiadomo,
że Stwosz podejmował i takie zlecenia.
Wspomnieć wypada na koniec o pracy Wilhel-
ma Schwemmera, przedstawiającej losy retabu-
lum Mariackiego w latach 1940—1946, gdy było
ono przechowywane w Norymberdze, w schronie
przy Obere Schimiedgasse 30. Znaczące są dla nas
obserwacje odnoszące się do stanu zachowania
rzeźb (skrzynia ołtarzowa złożona była oddziel-
nie, na zamku Wiesenthau), które autor miał spo-
sobność poczynić wiosną 1946 podczas prowadzo-
nych wraz z Karolem Estreicherem prac inwen-
taryzacyjnych, poprzedzających odesłanie dzieła
do Polski.
4. RETABULUM OŁTARZA GŁÓWNEGO FARY
W SCHWAB ACH
Zakończona w r. 1982 restauracja retabulum
ołtarza głównego fary ŚŚ. Jana Chrzciciela i Mar-
cina w Schwabach (przed 1506—1508 — ryc. 10)
stanowiła asumpt dla wydania dwóch pokaźnych
zbiorów publikacji31. Nastawa w Schwabach nie
jest sygnowana, jednakże przekazy archiwalne
wymieniają norymberskiego malarza Michaela
Wolgemuta jako odpowiedzialnego za jej realiza-
cję. Trzeba tu nadmienić, że wnikliwsza analiza
dokumentu z 27 kwietnia 1507 (w miejscowym
Stadtarchw) — traktowanego powszechnie jako
umowa na< wykonanie retabulum — wykazała,
że jest to w istocie poręczenie za Wolgemuta,
przedłożone radzie Schwabach przez Wilhelma
Derrera z Norymbergi, w związku z koniecznością
wprowadzenia zmian w programie robót (Aende-
rung)32.
Figury korpusu retabulum 33 (Koronacja Marii
przez Chrystusa w obecności patronów kościo-
ła — ryc. 11) przez długi czas uchodziły za wła-
snoręczne dzieła Wita Stwosza. Wyłomu w tej
tradycji dokonał Lolssnitzer, który doszedł do
wniosku, że snycerz pracujący przy tym ołtarzu
31 G. Bauer (Hrsg.), Der Hochaltar der Schwaba-
cher Stadtkirche, Schwabach [1983]; Der Schwabacher
Hochaltar. Internationales Kolloąuium anlasslich der Re-
staurierung..., [Miinchen 1982] (Arbeitshefte des Bayeri-
schen Landesamtas fiir Denkmalpflege 11).
32 K. Dumrath, Die Biirgschaftsurkunde von 1507
[w:] Der Schwabacher Hochaltar..., s. 19—23 (in extenso).
33 Rzeźby, zwieńczenia i reliefy na awersach skrzy-
deł przekonywająco związał z warsztatem Hansa Seyfera
M. v. R a u c h, Meister Hans Seyfer, Bildhauer und Bild-
schnitzer in Heilbronn (Monatshefte fiir Kumstwissen-
schaft, II, 1909), s. 5210-^522,
157