DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: Mistrz Rodziny Marii - krakowski malarz pierwszej ćwierci XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20613#0082
3. Sprzedaż wsi, kwatera tryptyku. Stare Bielsko, kościół parafialny (fot. A. Rzepecki)
nym albo reprezentacyjnym — wymagały odmien-
nego podejścia dyktowanego artystyczną tradycją,
wymogami funkcji obrazu czy dyrektywą klienta.
Trzeba też brać pod uwagę to, że przemiany w manie-
rze każdego artysty dokonywały się w sposób zin-
dywidualizowany. O ich dynamice decydowały skala
i gatunek talentu oraz jego siła kreacyjna, stopień
chłonności i otwartości malarza na współczesne zja-
wiska artystyczne, kontakty międzywarsztatowe, licz-
ba współpracowników, skala i techniczne możliwości
warsztatu, repertuar wzorów, potrzeby i wymagania
zleceniodawców (np. w zakresie tematów), a także ich
autorytet, rodzaj przyjmowanych zamówień i wiele
innych, często nie znanych nam czynników. Lecz
w dziełach jednego malarza, stosującego różne proce-
dury techniczno-warsztatowe i różne konwencje
przedstawieniowe, pozostawała określona „stała”: je-
go indywidualna maniera, podlegająca wprawdzie
powodowanym upływem czasu przeobrażeniom, za-
wsze jednak ujawniająca, jak charakter pisma, ślad tej
samej ręki, widoczny m.in. w sposobie kształtowania
szczegółu, zwłaszcza zaś szczegółu fizjonomicznego
(do takich cech należy charakterystyczny dla Mistrza
Rodziny Marii sposób malowania brwi „w jodełkę”).
Poddając analizie dukt linii i kształt barwnej plamy
obserwować można zjawisko „repetycji mechanicz-
nej”: powtarzania wcześniej stosowanych motywów
i zbliżonych metod konkretyzowania formy w tej
fazie artystycznego działania, w której w mniejszym
stopniu kieruje malarzem premedytacja, a w więk-
szym — spontaniczność.
Wynikiem rozpoznania cech maniery Mistrza Ro-
dziny Marii jest przedstawiony niżej przegląd jego
dzieł, uporządkowanych według przybliżonej ko-
lejności powstawania. Będzie to zatem wstępna próba
odtworzenia przebiegu działalności malarza, oparta
na stylowych cechach obrazów i podbudowana poza-
stylistycznymi wskazówkami ułatwiającymi datowa-
78
nym albo reprezentacyjnym — wymagały odmien-
nego podejścia dyktowanego artystyczną tradycją,
wymogami funkcji obrazu czy dyrektywą klienta.
Trzeba też brać pod uwagę to, że przemiany w manie-
rze każdego artysty dokonywały się w sposób zin-
dywidualizowany. O ich dynamice decydowały skala
i gatunek talentu oraz jego siła kreacyjna, stopień
chłonności i otwartości malarza na współczesne zja-
wiska artystyczne, kontakty międzywarsztatowe, licz-
ba współpracowników, skala i techniczne możliwości
warsztatu, repertuar wzorów, potrzeby i wymagania
zleceniodawców (np. w zakresie tematów), a także ich
autorytet, rodzaj przyjmowanych zamówień i wiele
innych, często nie znanych nam czynników. Lecz
w dziełach jednego malarza, stosującego różne proce-
dury techniczno-warsztatowe i różne konwencje
przedstawieniowe, pozostawała określona „stała”: je-
go indywidualna maniera, podlegająca wprawdzie
powodowanym upływem czasu przeobrażeniom, za-
wsze jednak ujawniająca, jak charakter pisma, ślad tej
samej ręki, widoczny m.in. w sposobie kształtowania
szczegółu, zwłaszcza zaś szczegółu fizjonomicznego
(do takich cech należy charakterystyczny dla Mistrza
Rodziny Marii sposób malowania brwi „w jodełkę”).
Poddając analizie dukt linii i kształt barwnej plamy
obserwować można zjawisko „repetycji mechanicz-
nej”: powtarzania wcześniej stosowanych motywów
i zbliżonych metod konkretyzowania formy w tej
fazie artystycznego działania, w której w mniejszym
stopniu kieruje malarzem premedytacja, a w więk-
szym — spontaniczność.
Wynikiem rozpoznania cech maniery Mistrza Ro-
dziny Marii jest przedstawiony niżej przegląd jego
dzieł, uporządkowanych według przybliżonej ko-
lejności powstawania. Będzie to zatem wstępna próba
odtworzenia przebiegu działalności malarza, oparta
na stylowych cechach obrazów i podbudowana poza-
stylistycznymi wskazówkami ułatwiającymi datowa-
78