DOI article:
Gryglewicz, Tomasz: Tendencje regionalistyczno-narodowe w środkowoeuropejskim malarstwie około 1900 roku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20613#0134
15. Wacław Szymanowski, Opowieści górala, 1887, ol./pł., Lwow-
ska Galeria Obrazów (wg D. Szelest, Lwowska Galeria Obrazów,
malarstwo polskie. Warszawa 1990; reprod. A. Rzepecki)
w Santa Giustina pod Bolzano w południowym
Tyrolu, gdzie umiera w roku 1926.
Początkowo Egger-Lienz pozostawał pod silnym
wpływem Defreggerowskiej rodzajowości. W tych
kompozycjach pierwszoplanową rolę odgrywali tyrol-
Iscy chłopi, tak jak np. na obrazie (przypominającym
bardzo płótna naszego Wacława Szymanowskiego)
Płonące goździki z 1898 roku (ryc. 15, 16), na którym
przedstawił młodego wieśniaka z narzeczoną we wnę-
trzu wiejskiego domu. Równolegle powstają jego
pierwsze duże kompozycje historyczne ukazujące epi-
zody z powstania Tyrolczyków przeciw Bawarii pod-
czas wojny Napoleona z Austrią w 1809 roku (Ave
nach der Schlacht am Berg Isel, 1897, Das Kreuz,
1901). Egger-Lienz pragnął wyrazić w tych pracach,
za pomocą patetycznych środków wyrazu, heroicz-
no-patriotyczną postawę chłopów w tej wojnie. Poja-
wia się w tych obrazach, po raz pierwszy w jego
twórczości, obarczony podwójnym znaczeniem ziemi
i walki motyw kosy.
Jednakże Egger-Lienz wypracował swój charak-
terystyczny „abstrakcyjno-monumentalny”50, dojrza-
ły styl dopiero pod koniec pierwszego dziesięciolecia
50 Ibid, s. 10.
51 K. E. Hirt, Egger-Lienz [w:] Kollektiv-Ausstellungen Albin
Egger-Lienz. Clemens Holzmeister. Kunstlerhaus 14. Marz - 13.
April 1925, Wien 1925, s. 12.
52 M. Makela, The Munich Secession. Art und Politics in
Turn-of-the-Century Munich, mpis, 1988, s. 89—90.
16. Albin Egger-Lienz, Płonące goździki, 1898, ol./pł., wŁ pryw.
(wg H. Hammer, F. Kollreider, Albin Egger-Lienz, Innsbruck
—Wien—Munchen 1963)
XX wieku. W sensie ideowym, a także częściowo
w warstwie stylistycznej podążył on — jak pisze Karl
Emerich Hirt — „za wzorami Brueghela, Ostadego
i Rembrandta”51. Nadmienić należy, że właśnie twór-
czość Rembrandta wraz z całym, holenderskim, chłop-
skim realizmem została zaanektowana przez szowini-
stycznie nastawioną krytykę niemieckojęzyczną. Naj-
pełniejszy wyraz teorii o germańskim charakterze
dzieła Rembrandta dał w słynnej książce z roku 1890
Rembrandt ais Erzieher (Rembrandt jako wychowaw-
ca) nacjonalista Julius Langbehn. "Celebrując Rem-
brandta jako Niemca — pisze monografistka Miin-
chener Secession Maria Makela — Langbehn wy-
znacza go na nauczyciela nowej i ostatecznej niemiec-
kiej odnowy, w której sztuka, a nie nauka i religia,
mogła być najwyższym dobrem, prawdziwym źród-
łem wiedzy i cnoty. Ta nowa sztuka nie będzie miała
swoich korzeni w obiektywnym empiryzmie, ale w su-
biektywnych, elementarnych odczuciach człowie-
ka”52.
Poglądy Eggera-Lienza, którym dał wyraz w cy-
towanej broszurze o sztuce monumentalnej, zbliżone
były do światopoglądu krytyków o orientacji na-
cjonalistycznej typu Langbehna. Jego nacjonalizm
130
ska Galeria Obrazów (wg D. Szelest, Lwowska Galeria Obrazów,
malarstwo polskie. Warszawa 1990; reprod. A. Rzepecki)
w Santa Giustina pod Bolzano w południowym
Tyrolu, gdzie umiera w roku 1926.
Początkowo Egger-Lienz pozostawał pod silnym
wpływem Defreggerowskiej rodzajowości. W tych
kompozycjach pierwszoplanową rolę odgrywali tyrol-
Iscy chłopi, tak jak np. na obrazie (przypominającym
bardzo płótna naszego Wacława Szymanowskiego)
Płonące goździki z 1898 roku (ryc. 15, 16), na którym
przedstawił młodego wieśniaka z narzeczoną we wnę-
trzu wiejskiego domu. Równolegle powstają jego
pierwsze duże kompozycje historyczne ukazujące epi-
zody z powstania Tyrolczyków przeciw Bawarii pod-
czas wojny Napoleona z Austrią w 1809 roku (Ave
nach der Schlacht am Berg Isel, 1897, Das Kreuz,
1901). Egger-Lienz pragnął wyrazić w tych pracach,
za pomocą patetycznych środków wyrazu, heroicz-
no-patriotyczną postawę chłopów w tej wojnie. Poja-
wia się w tych obrazach, po raz pierwszy w jego
twórczości, obarczony podwójnym znaczeniem ziemi
i walki motyw kosy.
Jednakże Egger-Lienz wypracował swój charak-
terystyczny „abstrakcyjno-monumentalny”50, dojrza-
ły styl dopiero pod koniec pierwszego dziesięciolecia
50 Ibid, s. 10.
51 K. E. Hirt, Egger-Lienz [w:] Kollektiv-Ausstellungen Albin
Egger-Lienz. Clemens Holzmeister. Kunstlerhaus 14. Marz - 13.
April 1925, Wien 1925, s. 12.
52 M. Makela, The Munich Secession. Art und Politics in
Turn-of-the-Century Munich, mpis, 1988, s. 89—90.
16. Albin Egger-Lienz, Płonące goździki, 1898, ol./pł., wŁ pryw.
(wg H. Hammer, F. Kollreider, Albin Egger-Lienz, Innsbruck
—Wien—Munchen 1963)
XX wieku. W sensie ideowym, a także częściowo
w warstwie stylistycznej podążył on — jak pisze Karl
Emerich Hirt — „za wzorami Brueghela, Ostadego
i Rembrandta”51. Nadmienić należy, że właśnie twór-
czość Rembrandta wraz z całym, holenderskim, chłop-
skim realizmem została zaanektowana przez szowini-
stycznie nastawioną krytykę niemieckojęzyczną. Naj-
pełniejszy wyraz teorii o germańskim charakterze
dzieła Rembrandta dał w słynnej książce z roku 1890
Rembrandt ais Erzieher (Rembrandt jako wychowaw-
ca) nacjonalista Julius Langbehn. "Celebrując Rem-
brandta jako Niemca — pisze monografistka Miin-
chener Secession Maria Makela — Langbehn wy-
znacza go na nauczyciela nowej i ostatecznej niemiec-
kiej odnowy, w której sztuka, a nie nauka i religia,
mogła być najwyższym dobrem, prawdziwym źród-
łem wiedzy i cnoty. Ta nowa sztuka nie będzie miała
swoich korzeni w obiektywnym empiryzmie, ale w su-
biektywnych, elementarnych odczuciach człowie-
ka”52.
Poglądy Eggera-Lienza, którym dał wyraz w cy-
towanej broszurze o sztuce monumentalnej, zbliżone
były do światopoglądu krytyków o orientacji na-
cjonalistycznej typu Langbehna. Jego nacjonalizm
130