DOI Artikel:
Winiewicz, Joanna: Wiedeńskie zbiory Karola Lanckorońskiego przed stu laty
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20620#0131
miast Lanckoroński przypisał go Jacobowi Jordaen-
sowi186.
Kilka obrazów holenderskich zdobiło północną
klatkę schodową, tzw. Erstes Stiegenhaus. Były tu
m.in. dwa pejzaże wymienione jako dzieła Johanne-
sa Glaubera (1646—1726), namalowane najprawdo-
podobniej przez Cornelisa Huysmansa (1648—1727)
(ił. 35, 36)187, Scena rodzajowa opisana jako „ein Mi-
chaud und Paul Briłl” — być może identyczna z ob-
razem znanym mi z reprodukcji na pocztówce, na
której figurują nazwiska Theobalda Michau (1676—
1765) i — co zastanawiające — starszego od niego
znacznie Paula Brilla (15 54—1626)188, Burza morska
Ludolfa Bakhuysena (1631-1708)189, sporych roz-
miarów obraz przypisywany Fransowi II Francke-
nowi (1581—1642)190 oraz portret kardynała Benti-
voglia, namalowany według obrazu pędzla Antona
van Dycka z około roku 1625 z Palazzo Pitti we
Florencji191 (zob. il. 24). W ich sąsiedztwie wisiały
dwa wielkie płótna Giovanniego Paola Paniniego
(1691-1765; il. 48, 49) pochodzące z kolekcji Sta-
nisława Augusta Poniatowskiego Widok bazyliki Sw.
Piotra i Widok bazyliki św. Pawia za Murami przed
pożarem192 oraz Widok placu św. Piotra przypisywa-
ny Fransowi de Yriesowi193. Kolekcję uzupełniały
186 Ol., pł., 82 X 69 cm, neg. BDA nr 4956, Lanckoroń-
ski, Palais..., s. 11. Kopię tego obrazu wykonał w miniaturze
(akwarela, gwasz, kość słoniowa, 9,4 X 7,4 cm) w r. 1796 Win-
centy Lesseur (1745—1813); Muzeum Narodowe w Krakowie,
Zbiory XX Czartoryskich, nr inw. XII-138.
187 Pejzaż z wielkimi drzewami i sztafażem, ol., pł., 100 X
130 cm, nr AL 80, HTO 42, NBL 71, neg. BDA nr 4699, być
może identyczny ze wzmiankowanym przez Mańkowskiego,
op. cit., poz. 650, i drugi pejzaż, o takich samych wymiarach (nr
AL 81, neg. BDA nr 4700).
188 Na pocztówce tej korepondencja Karola Lanckorońskiego
do Gustava Gliicka z 8 VI 1914, ÓNB, Handschriften- Auto-
graphen- und Nachlass-Sammłung, sygn. 1058/41-6.
189 OL, pł., sygn. i dat. pośrodku (na beczce): LB 1702,
Warszawa, Zamek Królewski, nr inw. 4121, zob. Juszczak,
Małachowicz, Galeria Lanckorońskich..., poz. 3.
190 OL, deska., 128 X 114, nr AL 234, neg. BDA nr 234,
zob. G. Gliick, Rubens und Frans Francken derjiingere [w:] Aus-
gewahlte Kunstwerke..., tabl. V
191 OL, pł., 195 X 147 cm, nr inw. 1912n.93.
192Oł.,pł., 118 X 163 cm, nr AL 229, neg. BDA nr 4917,
zob. Mańkowski, op. cit., poz. 426, il. s. 133; oh, pł., 118 X
163 cm, nr AL 230, neg. BDA nr 6918, zob. Mańkowski, op.
cit., poz. 447, il. s. 133; oba wymienia Thieme, B ecker 26,
1932, s. 201. Wnętrze bazyliki sw. Piotra to jedna z blisko trzy-
dziestu wersji tej kompozycji, różniących się nieznacznie ujęciem
i sztafażem figuralnym, zob. F. Arisi, Gian Paolo Panini e i fe-
sti della Roma del’700, Roma 1986, poz. 407).
dwie sceny potyczek — pochodzące z galerii Stani-
sława Augusta i spisane w jej inwentarzu jako dzieła
Philipsa Wouwermana194; obrazy Augusta Querfur-
ta (1696—1761)195.
W tzw. Dolnej Bibliotece (il. 30), zajmującej pół-
nocno-zachodni narożnik pałacu, znajdował się m.in.
obraz Tycjana Bawiące się putta196 oraz portret Da-
niele Barbaro — dawna kopia obrazu Tintoretta197,
opisana przez Lanckorońskiego jako „Art des Tinto-
retto, Venetianischer Edelmann”198. Portret św. Ka-
rola Boromeusza, uważany za dzieło Giuseppe Marii
Crespiego (1665—1747), przekazany został w roku
2002 — zgodnie z wyrażonym wcześniej życzeniem
Karoliny Lanckorońskiej — papieżowi Janowi Pawło-
wi II. Oprócz innych dzieł sztuki znajdował się tu też
projekt pomnika Goethego Christiana Daniela Rau-
cha (1777—1857) — być może do niezrealizowanego
monumentu poety we Frankfurcie?199
W tzw. Salonie Pani (D amen salon) podziwiać
można było m.in. słynny garnitur mebli obitych
gobelinem ze scenami z bajek La Fontaine’a, który
przyciągnął uwagę Flugona von Hofmannsthala
i wymieniony — jako wielka osobliwość — przez Lu-
dwiga von Hevesiego200. Tutaj znajdowały się rów-
nież trzy portrety pędzla Elisabeth Yigee-Lebrun:
193 OL, deska 52 X 68 cm, nr AL 50, neg. BDA nr 4670.
W r. 1992 Karolina Lanckorońska podarowała go Pinakotece
Watykańskiej.
194 Opisane przez Mańkowskiego, op. cit., poz. 167: „De-
part pour la chasse, avec plusieurs figures, entre autres (un pal-
frenier tient par la bride un chevał selle [...]) une femme a qui
un homme attache les souliers, derriere est un homme a cheval,
un autre pręt a y monter, un pauvre est sur le devant du table-
aux (!) [...] sur cuivre” oraz poz. 168: „un homme vetu de ro-
uge, tient par la bride un cheval blanc, qu’un curaissier , qui
prend conge d’un vieillard, est pręt a monter, un trompeter est
a cheval pres de lui, un autre homme aussi a cheval tient un
chien en lesse”.
195 Potyczka, oh, blacha, 39,5 X 34,5 cm, neg. BDA nr
4905, Pożegnanie jeźdźców, oh, blacha, 41 X 35 cm, neg. BDA
nr 4895.
196 Obraz znajdował się w kolekcji Waltera Chryslera w No-
wym Jorku.
197 OL, pł., 82 X 98 cm, nr AL 165, HTO 185, NBL 71,
neg. BDA nr 4853. Wzmiankowany jako jedna z replik według
portretu Daniele Barbaro w National Galłery of Canada w Ot-
tawie (oh, pł., 85,8 X 71,7 cm, nr inw. 3567), zakupionego
w r. 1928 z wiedeńskich zbiorów prywatnych {The National
Gallery of Canada. Catalogue of Paintings and Sculpture, I: Older
Schools, Ottawa—Toronto 1957, s. 41. Druga z replik (oh, pł., 81
X 69) w Prado, Madryt.
198 Lanckoroński, Palais..., s. 12.
199 Thieme, Becker 28, 1934, s. 37.
2°° Hevesi, Palais..., s. 17.
125
sowi186.
Kilka obrazów holenderskich zdobiło północną
klatkę schodową, tzw. Erstes Stiegenhaus. Były tu
m.in. dwa pejzaże wymienione jako dzieła Johanne-
sa Glaubera (1646—1726), namalowane najprawdo-
podobniej przez Cornelisa Huysmansa (1648—1727)
(ił. 35, 36)187, Scena rodzajowa opisana jako „ein Mi-
chaud und Paul Briłl” — być może identyczna z ob-
razem znanym mi z reprodukcji na pocztówce, na
której figurują nazwiska Theobalda Michau (1676—
1765) i — co zastanawiające — starszego od niego
znacznie Paula Brilla (15 54—1626)188, Burza morska
Ludolfa Bakhuysena (1631-1708)189, sporych roz-
miarów obraz przypisywany Fransowi II Francke-
nowi (1581—1642)190 oraz portret kardynała Benti-
voglia, namalowany według obrazu pędzla Antona
van Dycka z około roku 1625 z Palazzo Pitti we
Florencji191 (zob. il. 24). W ich sąsiedztwie wisiały
dwa wielkie płótna Giovanniego Paola Paniniego
(1691-1765; il. 48, 49) pochodzące z kolekcji Sta-
nisława Augusta Poniatowskiego Widok bazyliki Sw.
Piotra i Widok bazyliki św. Pawia za Murami przed
pożarem192 oraz Widok placu św. Piotra przypisywa-
ny Fransowi de Yriesowi193. Kolekcję uzupełniały
186 Ol., pł., 82 X 69 cm, neg. BDA nr 4956, Lanckoroń-
ski, Palais..., s. 11. Kopię tego obrazu wykonał w miniaturze
(akwarela, gwasz, kość słoniowa, 9,4 X 7,4 cm) w r. 1796 Win-
centy Lesseur (1745—1813); Muzeum Narodowe w Krakowie,
Zbiory XX Czartoryskich, nr inw. XII-138.
187 Pejzaż z wielkimi drzewami i sztafażem, ol., pł., 100 X
130 cm, nr AL 80, HTO 42, NBL 71, neg. BDA nr 4699, być
może identyczny ze wzmiankowanym przez Mańkowskiego,
op. cit., poz. 650, i drugi pejzaż, o takich samych wymiarach (nr
AL 81, neg. BDA nr 4700).
188 Na pocztówce tej korepondencja Karola Lanckorońskiego
do Gustava Gliicka z 8 VI 1914, ÓNB, Handschriften- Auto-
graphen- und Nachlass-Sammłung, sygn. 1058/41-6.
189 OL, pł., sygn. i dat. pośrodku (na beczce): LB 1702,
Warszawa, Zamek Królewski, nr inw. 4121, zob. Juszczak,
Małachowicz, Galeria Lanckorońskich..., poz. 3.
190 OL, deska., 128 X 114, nr AL 234, neg. BDA nr 234,
zob. G. Gliick, Rubens und Frans Francken derjiingere [w:] Aus-
gewahlte Kunstwerke..., tabl. V
191 OL, pł., 195 X 147 cm, nr inw. 1912n.93.
192Oł.,pł., 118 X 163 cm, nr AL 229, neg. BDA nr 4917,
zob. Mańkowski, op. cit., poz. 426, il. s. 133; oh, pł., 118 X
163 cm, nr AL 230, neg. BDA nr 6918, zob. Mańkowski, op.
cit., poz. 447, il. s. 133; oba wymienia Thieme, B ecker 26,
1932, s. 201. Wnętrze bazyliki sw. Piotra to jedna z blisko trzy-
dziestu wersji tej kompozycji, różniących się nieznacznie ujęciem
i sztafażem figuralnym, zob. F. Arisi, Gian Paolo Panini e i fe-
sti della Roma del’700, Roma 1986, poz. 407).
dwie sceny potyczek — pochodzące z galerii Stani-
sława Augusta i spisane w jej inwentarzu jako dzieła
Philipsa Wouwermana194; obrazy Augusta Querfur-
ta (1696—1761)195.
W tzw. Dolnej Bibliotece (il. 30), zajmującej pół-
nocno-zachodni narożnik pałacu, znajdował się m.in.
obraz Tycjana Bawiące się putta196 oraz portret Da-
niele Barbaro — dawna kopia obrazu Tintoretta197,
opisana przez Lanckorońskiego jako „Art des Tinto-
retto, Venetianischer Edelmann”198. Portret św. Ka-
rola Boromeusza, uważany za dzieło Giuseppe Marii
Crespiego (1665—1747), przekazany został w roku
2002 — zgodnie z wyrażonym wcześniej życzeniem
Karoliny Lanckorońskiej — papieżowi Janowi Pawło-
wi II. Oprócz innych dzieł sztuki znajdował się tu też
projekt pomnika Goethego Christiana Daniela Rau-
cha (1777—1857) — być może do niezrealizowanego
monumentu poety we Frankfurcie?199
W tzw. Salonie Pani (D amen salon) podziwiać
można było m.in. słynny garnitur mebli obitych
gobelinem ze scenami z bajek La Fontaine’a, który
przyciągnął uwagę Flugona von Hofmannsthala
i wymieniony — jako wielka osobliwość — przez Lu-
dwiga von Hevesiego200. Tutaj znajdowały się rów-
nież trzy portrety pędzla Elisabeth Yigee-Lebrun:
193 OL, deska 52 X 68 cm, nr AL 50, neg. BDA nr 4670.
W r. 1992 Karolina Lanckorońska podarowała go Pinakotece
Watykańskiej.
194 Opisane przez Mańkowskiego, op. cit., poz. 167: „De-
part pour la chasse, avec plusieurs figures, entre autres (un pal-
frenier tient par la bride un chevał selle [...]) une femme a qui
un homme attache les souliers, derriere est un homme a cheval,
un autre pręt a y monter, un pauvre est sur le devant du table-
aux (!) [...] sur cuivre” oraz poz. 168: „un homme vetu de ro-
uge, tient par la bride un cheval blanc, qu’un curaissier , qui
prend conge d’un vieillard, est pręt a monter, un trompeter est
a cheval pres de lui, un autre homme aussi a cheval tient un
chien en lesse”.
195 Potyczka, oh, blacha, 39,5 X 34,5 cm, neg. BDA nr
4905, Pożegnanie jeźdźców, oh, blacha, 41 X 35 cm, neg. BDA
nr 4895.
196 Obraz znajdował się w kolekcji Waltera Chryslera w No-
wym Jorku.
197 OL, pł., 82 X 98 cm, nr AL 165, HTO 185, NBL 71,
neg. BDA nr 4853. Wzmiankowany jako jedna z replik według
portretu Daniele Barbaro w National Galłery of Canada w Ot-
tawie (oh, pł., 85,8 X 71,7 cm, nr inw. 3567), zakupionego
w r. 1928 z wiedeńskich zbiorów prywatnych {The National
Gallery of Canada. Catalogue of Paintings and Sculpture, I: Older
Schools, Ottawa—Toronto 1957, s. 41. Druga z replik (oh, pł., 81
X 69) w Prado, Madryt.
198 Lanckoroński, Palais..., s. 12.
199 Thieme, Becker 28, 1934, s. 37.
2°° Hevesi, Palais..., s. 17.
125