Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Editor]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Editor]: Folia Historiae Artium (NS: 13.2015)

Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 13: 2015 /pl issn 0071-6723

MICHAŁ KURZEJ

Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki

ŚWIĄTYNIA MĄDROŚCI

PROGRAM TREŚCIOWY WYSTROJU KOŚCIOŁA ŚW. ANNY W KRAKOWIE

Treściom wystroju kościoła św. Anny [il. 1] najwięcej uwagi
poświęciła Zofia Maślińska-Nowakowa w bardzo wnikliwej
i świetnej pod względem metodologicznym pracy doktorskiej.
Badaczka wskazała na kluczową rolę księdza Sebastiana
Piskorskiego, dyrektora fabryki kościoła w zaplanowaniu
dekoracji świątyni i zwróciła uwagę na jego kazania jako
klucz do interpretacji jej programu treściowego. Omawiając
go w kolejności chronologii dziejów Zbawienia, wyekspono-
wała wątek chrystologiczny, rozpoczynający się od wcielenia
Jezusa i kontynuowany przez jego nauczanie, śmierć i zmar-
twychwstanie, aż po zapowiedź przyszłej chwały. Osobno
omówiła tematy związane ze św. Janem Kantym oraz wątek
Jerozolimy Niebiańskiej 1. W całości opublikowany został
ostatni rozdział pracy, zawierający wyliczenie ikonograficz-
nych środków wyrazu, ich niezbyt dokładną kłasyfikację 2
oraz skrót zasadniczej części dysertacji 3. Próbę interpreta-
cji programu kościoła podjął później Stanisław Kobielus,
który za pierwszopłanowy uznał apokaliptyczny wątek Nie-
biańskiej Jerozolimy i w jego kontekście przeanalizował
tematykę oraz układ poszczególnych przedstawień, biorąc

1 Z. Maślińska-Nowakowa, Rola tekstu literackiego w kształtowaniu
dekoracji barokowego wnętrza kościoła św. Anny w Kmkowie, praca
doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Adama Bochnaka
w Instytucie Historii Sztuki uj, 1966, mps w Archiwum uj.

2 Z. Maślińska-Nowakowa, Formy słowno-obrazowe dekoracji koś-
cioła św. Anny w Krakowie, [w:] Treści dzieła sztuki. Materiały sesji
shs, Gdańsk, grudzień 1966, Warszawa 1969, s. 195-213. Opisane
przez autorkę aluzje nie różnią się zasadniczo od symboli, emblemy
to wszystkie połączenia wizerunku z tekstem, a glorie to narracje,
które zostały umieszczone na sklepieniu.

3 Z. Maślińska-Nowakowa, Literackie źródła dekoracji kościoła

św. Anny w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 42,1971, s. 33-62.

1. Kościół św. Anny w Krakowie, widok od zachodu (fot. M. Kurzej)

pod uwagę szeroką tradycję literatury teologicznej 4. Trafne
spostrzeżenia na temat treści wystroju kościoła poczynił też
Mariusz Karpowicz przy okazji omówienia płótna w ołtarzu
głównym. Podkreślił on znaczenie obrazu w programie koś-
cioła oraz wskazał na jego połączenie z wątkiem wcielenia
Chrystusa i treściami mariologicznymi wyeksponowanymi
w nawie 5. Niektóre elementy wystroju kościoła były również
uwzględniane w opracowaniach poświęconych wybranym

4 S. Kobielus, ldea Niebiańskiej Jerozolimy w dekoracji monumen-
talnej kościoła św. Anny w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, 53,1987,
s. 39-62.

5 M. Karpowicz, Jerzy Eleuter Siemiginowski, malarzpolskiego baroku,
Warszawa 1974, s. 155.