DOI Heft:
Artykuły
DOI Artikel:Walanus, Wojciech: Z dziejów fotograficznej dokumentacji polskiego dziedzictwa kulturowego: Kampanie inwentaryzacyjne Adolfa Szyszko-Bohusza i Stefana Zaborowskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32786#0063
63
1. Wiślica, dawna kolegiata, wnętrze. Fot. S. Zaborowski, 1905.
Fototeka IHS UJ
Korespondencja Sokołowskiego i inne archiwalia po-
zwalają na dość dokładne odtworzenie itinerarium in-
wentaryzatorów i precyzyjne (niekiedy co do kilku dni!)
datowanie wykonanych przez nich zdjęć, co z kolei może
mieć istotne znaczenie dla badań nad uwiecznionymi na
nich dziełami sztuki. Źródła te zawierają również wiele
informacji godnych odrębnej analizy, niekiedy natury
anegdotycznej, dotyczących organizacji wyjazdów, spraw
codziennych, a nawet kwestii politycznych. Dość zauwa-
żyć, że rozpoczęcie prac przypadło na niespokojny czas
rewolucji 1905 roku, w której uczestniczyli także peters-
burscy studenci 31.
roku Skrobański ofiarował jakieś fotografie (zapewne swego au-
torstwa) do tworzących się zbiorów fotograficznych PTK (ibi-
dem, s. 237). W pracach dla Komisji Historii Sztuki Skrobański
uczestniczył tylko w 1905 r., a powodem zerwania współpracy
były trudności w uzyskaniu od niego odbitek, zob. AUJ sygn. 98/7,
listy Zaborowskiego do Sokołowskiego z 4 XII1906 i 22 X 1907.
31 Zob. np. AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskie-
go z 24 X / 6 XI1905: „Nie mogłem wysłać planów i fotografij do
Krakowa z powodu strejku ogólnego. Teraz skorzystam z pewnej
przerwy w rewolucyi i prześlę te plany, rysunki i fotogralje które
obecnie mam w ręku. [...] Gdyby nie rewolucya, w której razem
z kolegami przyjmowaliśmy czynny udział, i nie brak wszelkich
podręczników (Biblioteki Cesarska i Akademicka odmówiły mi
wypisania »Zeitschriftu«), ukończyłbym tekst już dawno. Kolega
2. Brochów, kościół parafialny, elewacja boczna. Fot. S. Zaborowski,
1906. Fototeka IHS UJ
Pierwsza wycieczka rozpoczęła się 21 maja i trwała
prawdopodobnie do początku czerwca 1905 r. 32 Zgodnie
z pierwotnym pomysłem, badania objęły w pierwszej ko-
lejności dwunawowe kościoły gotyckie w Wiślicy [il. 1],
Szańcu, Stopnicy, Stróżyskach, Skotnikach i Chybicach 33,
a także kościoły w Gorysławicach i Chroberzu. Czteroo-
sobowa ekipa (Szyszko-Bohusz, Czekierski, Zaborowski
i Skrobański) odwiedziła również Wąchock, gdzie m.in.
sfotografowano dwie nieznane wcześniej, średniowieczne
płyty nagrobne 34, Koprzywnicę oraz Kije. Ponadto Czekier-
ski ze Skrobańskim wykonali pomiary i fotografie zabytków
Czekierski, zmuszony wyjechać za granicę, jest obecnie we Lwo-
wie na politechnice. [...] Co się tyczy projektów na rok przyszły,
to obecnie nie mogę wziąść na się żadnego zobowiązania, gdyż
dziś, jak nigdy, żaden z nas, studentów, nie jest pewien jutra”.
32 AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskiego z 8 V1905;
AUJ, sygn. 98/1, list Sokołowskiego do Szyszko-Bohusza z 7 VI1905,
gdzie mowa o rezultatach wycieczki.
33 AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskiego z 4 X
1905, w którym wykaz rysunków i fotografii wykonanych podczas
wycieczki; zob. także podobny wykaz (samych fotografii) w liście
architekta z 25 V1906.
34 AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskiego z 6II1906;
zob. również relację z posiedzenia Komisji 16 XI1905: „Sprawo-
zdania z Czynności i Posiedzeń Akademii Umięjętności” (dalej:
SCPAU), 10,1905, nr 10, s. 5; SKHS, 8,1912, z. 3-4, szp. CCCLXVI.
1. Wiślica, dawna kolegiata, wnętrze. Fot. S. Zaborowski, 1905.
Fototeka IHS UJ
Korespondencja Sokołowskiego i inne archiwalia po-
zwalają na dość dokładne odtworzenie itinerarium in-
wentaryzatorów i precyzyjne (niekiedy co do kilku dni!)
datowanie wykonanych przez nich zdjęć, co z kolei może
mieć istotne znaczenie dla badań nad uwiecznionymi na
nich dziełami sztuki. Źródła te zawierają również wiele
informacji godnych odrębnej analizy, niekiedy natury
anegdotycznej, dotyczących organizacji wyjazdów, spraw
codziennych, a nawet kwestii politycznych. Dość zauwa-
żyć, że rozpoczęcie prac przypadło na niespokojny czas
rewolucji 1905 roku, w której uczestniczyli także peters-
burscy studenci 31.
roku Skrobański ofiarował jakieś fotografie (zapewne swego au-
torstwa) do tworzących się zbiorów fotograficznych PTK (ibi-
dem, s. 237). W pracach dla Komisji Historii Sztuki Skrobański
uczestniczył tylko w 1905 r., a powodem zerwania współpracy
były trudności w uzyskaniu od niego odbitek, zob. AUJ sygn. 98/7,
listy Zaborowskiego do Sokołowskiego z 4 XII1906 i 22 X 1907.
31 Zob. np. AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskie-
go z 24 X / 6 XI1905: „Nie mogłem wysłać planów i fotografij do
Krakowa z powodu strejku ogólnego. Teraz skorzystam z pewnej
przerwy w rewolucyi i prześlę te plany, rysunki i fotogralje które
obecnie mam w ręku. [...] Gdyby nie rewolucya, w której razem
z kolegami przyjmowaliśmy czynny udział, i nie brak wszelkich
podręczników (Biblioteki Cesarska i Akademicka odmówiły mi
wypisania »Zeitschriftu«), ukończyłbym tekst już dawno. Kolega
2. Brochów, kościół parafialny, elewacja boczna. Fot. S. Zaborowski,
1906. Fototeka IHS UJ
Pierwsza wycieczka rozpoczęła się 21 maja i trwała
prawdopodobnie do początku czerwca 1905 r. 32 Zgodnie
z pierwotnym pomysłem, badania objęły w pierwszej ko-
lejności dwunawowe kościoły gotyckie w Wiślicy [il. 1],
Szańcu, Stopnicy, Stróżyskach, Skotnikach i Chybicach 33,
a także kościoły w Gorysławicach i Chroberzu. Czteroo-
sobowa ekipa (Szyszko-Bohusz, Czekierski, Zaborowski
i Skrobański) odwiedziła również Wąchock, gdzie m.in.
sfotografowano dwie nieznane wcześniej, średniowieczne
płyty nagrobne 34, Koprzywnicę oraz Kije. Ponadto Czekier-
ski ze Skrobańskim wykonali pomiary i fotografie zabytków
Czekierski, zmuszony wyjechać za granicę, jest obecnie we Lwo-
wie na politechnice. [...] Co się tyczy projektów na rok przyszły,
to obecnie nie mogę wziąść na się żadnego zobowiązania, gdyż
dziś, jak nigdy, żaden z nas, studentów, nie jest pewien jutra”.
32 AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskiego z 8 V1905;
AUJ, sygn. 98/1, list Sokołowskiego do Szyszko-Bohusza z 7 VI1905,
gdzie mowa o rezultatach wycieczki.
33 AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskiego z 4 X
1905, w którym wykaz rysunków i fotografii wykonanych podczas
wycieczki; zob. także podobny wykaz (samych fotografii) w liście
architekta z 25 V1906.
34 AUJ, sygn. 98/6, list Szyszko-Bohusza do Sokołowskiego z 6II1906;
zob. również relację z posiedzenia Komisji 16 XI1905: „Sprawo-
zdania z Czynności i Posiedzeń Akademii Umięjętności” (dalej:
SCPAU), 10,1905, nr 10, s. 5; SKHS, 8,1912, z. 3-4, szp. CCCLXVI.