DOI Heft:
Nekrologi
DOI Heft:Ziętkiewicz-Kotz, Joanna: Kronika Historii Sztuki Polskiej Akademii Umiejętności za rok 2015
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32786#0137
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 14: 2016/PL ISSN 0071-6723
KRONIKA
KOMISJI HISTORII SZTUKI
POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
ZA ROK 2015
WŁADZE KOMISJI
przewodniczący:
prof. dr hab. Adam Małkiewicz
zastępca przewodniczącego:
prof. dr hab. Jan K. Ostrowski
sekretarze:
dr hab. Kazimierz Kuczman
dr Joanna Ziętkiewicz-Kotz
ODCZYTY W ROKU 2015
81 dr Joanna Wolańska, Malowanyfryz Jana Henryka Ro-
sena w dziale polskim Esposizione Mondiale della Stampa
Cattolica w Watykanie (1936)
Dwunastego maja 1936 roku otwarto w Watykanie Mię-
dzynarodową Wystawę Prasy Katolickiej, zorganizowa-
ną dla uczczenia siedemdziesięciopięciolecia istnienia
watykańskiego dziennika „L’Osservatore Romano”, która
miała być jednocześnie hołdem dla papieża Piusa XI.
W głównej części wystawy znalazły się prezentacje prasy
katolickiej 45 państw Europy i Ameryki oraz 53 regionów
z pozostałych kontynentów.
Było to wydarzenie jedyne w swoim rodzaju, niemające
precedensu i bez następstw, które jednak - pomimo wiel-
kiego rozmachu i rozgłosu nadanego mu przez prasę - nie
doczekało się współcześnie zainteresowania historyków,
czy to w zakresie prasoznawstwa, czy też (z małymi wyjąt-
kami) innych dziedzin historycznych badań naukowych.
W referacie przedstawiono dzieje przygotowania pre-
zentacji polskiej oraz powstania tytułowego malowidła,
będącego głównym - zarówno artystycznym, jak i ideo-
wym - akcentem sali polskiej. Dzięki materiałom zacho-
wanym w spuściznie bp. katowickiego Stanisława Adam-
skiego, udało się szczegółowo prześledzić wspomniane
wyżej problemy i pokazać, że polska prezentacja na
wystawie była nie tyle pokazem osiągnięć prasy, ile wyda-
rzeniem, w którym jak w soczewce skupiły się jedne z naj-
ważniejszych podówczas problemów wewnętrznej (m.in.
stosunki państwo - Kościół) i zagranicznej (zwłaszcza
wschodniej, z naciskiem na kwestie ukraińskie) polityki
Polski okresu międzywojennego. Zgodnie z intencją bp.
Adamskiego mottem prezentacji polskiej było bowiem
hasło „Polska - przedmurzem chrześcijaństwa”, a tytuł
obrazu Rosena (zachowanego w domu arcybiskupów
warszawskich przy ul. Miodowej) - o charakterze wy-
raźnie propagandowym, niosącym niedwuznacznie
narodowe treści - brzmiał: „Polska - Matka świętych
i tarcza chrześcijaństwa” (Polonia - Sanctorum Mater et
Scutum Christianitatis). Powyższe zagadnienia pojawiają
się w ponadto w niezwykle interesującym kontekście, jako
że choć wystawa była prezentacją międzynarodową, to
oficjalnie uczestniczyły w niej nie poszczególne państwa,
lecz narodowe reprezentacje Kościoła katolickiego.
Dzięki odnalezieniu sygnatury Stefana du Chateau -
studenta architekury, który pomagał Rosenowi - na wi-
docznej pośrodku obrazu panoramie Wawelu, doszło do
symbolicznego, a nieoczekiwanego połączenia ideowego
motta z praktycznym działaniem. Praca tego (podówczas
początkującego) architekta przy budowie osiedli dla pol-
skich osadników na Podolu, wznoszonych aż do wybuchu
wojny na nadzbruczańskich rubieżach (m.in. w miejsco-
wości Niwra) w ramach wprowadzania w życie reformy
rolnej i w myśl tworzenia chrześcijańskiego przedmurza
w opozycji wobec Rusinów/Ukraińców (a w dalszej per-
pektywie - Związku Radzieckiego), stała się niejako do-
wodem prawdziwości i aktualności w tym czasie wysta-
wowego motta „Polonia antemurale Christianitatis”.
Tekst opublikowany jako:
Wawel i Kresy. Malowany fryz Jana Henryka Rosena
w dziale polskim Esposizione Mondiale della Stampa Cat-
tolica w Watykanie (1936), „Przegląd Wschodni”, 13, 2014
[publ. 2015], z. 3 (51), s. 609-669.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 14: 2016/PL ISSN 0071-6723
KRONIKA
KOMISJI HISTORII SZTUKI
POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
ZA ROK 2015
WŁADZE KOMISJI
przewodniczący:
prof. dr hab. Adam Małkiewicz
zastępca przewodniczącego:
prof. dr hab. Jan K. Ostrowski
sekretarze:
dr hab. Kazimierz Kuczman
dr Joanna Ziętkiewicz-Kotz
ODCZYTY W ROKU 2015
81 dr Joanna Wolańska, Malowanyfryz Jana Henryka Ro-
sena w dziale polskim Esposizione Mondiale della Stampa
Cattolica w Watykanie (1936)
Dwunastego maja 1936 roku otwarto w Watykanie Mię-
dzynarodową Wystawę Prasy Katolickiej, zorganizowa-
ną dla uczczenia siedemdziesięciopięciolecia istnienia
watykańskiego dziennika „L’Osservatore Romano”, która
miała być jednocześnie hołdem dla papieża Piusa XI.
W głównej części wystawy znalazły się prezentacje prasy
katolickiej 45 państw Europy i Ameryki oraz 53 regionów
z pozostałych kontynentów.
Było to wydarzenie jedyne w swoim rodzaju, niemające
precedensu i bez następstw, które jednak - pomimo wiel-
kiego rozmachu i rozgłosu nadanego mu przez prasę - nie
doczekało się współcześnie zainteresowania historyków,
czy to w zakresie prasoznawstwa, czy też (z małymi wyjąt-
kami) innych dziedzin historycznych badań naukowych.
W referacie przedstawiono dzieje przygotowania pre-
zentacji polskiej oraz powstania tytułowego malowidła,
będącego głównym - zarówno artystycznym, jak i ideo-
wym - akcentem sali polskiej. Dzięki materiałom zacho-
wanym w spuściznie bp. katowickiego Stanisława Adam-
skiego, udało się szczegółowo prześledzić wspomniane
wyżej problemy i pokazać, że polska prezentacja na
wystawie była nie tyle pokazem osiągnięć prasy, ile wyda-
rzeniem, w którym jak w soczewce skupiły się jedne z naj-
ważniejszych podówczas problemów wewnętrznej (m.in.
stosunki państwo - Kościół) i zagranicznej (zwłaszcza
wschodniej, z naciskiem na kwestie ukraińskie) polityki
Polski okresu międzywojennego. Zgodnie z intencją bp.
Adamskiego mottem prezentacji polskiej było bowiem
hasło „Polska - przedmurzem chrześcijaństwa”, a tytuł
obrazu Rosena (zachowanego w domu arcybiskupów
warszawskich przy ul. Miodowej) - o charakterze wy-
raźnie propagandowym, niosącym niedwuznacznie
narodowe treści - brzmiał: „Polska - Matka świętych
i tarcza chrześcijaństwa” (Polonia - Sanctorum Mater et
Scutum Christianitatis). Powyższe zagadnienia pojawiają
się w ponadto w niezwykle interesującym kontekście, jako
że choć wystawa była prezentacją międzynarodową, to
oficjalnie uczestniczyły w niej nie poszczególne państwa,
lecz narodowe reprezentacje Kościoła katolickiego.
Dzięki odnalezieniu sygnatury Stefana du Chateau -
studenta architekury, który pomagał Rosenowi - na wi-
docznej pośrodku obrazu panoramie Wawelu, doszło do
symbolicznego, a nieoczekiwanego połączenia ideowego
motta z praktycznym działaniem. Praca tego (podówczas
początkującego) architekta przy budowie osiedli dla pol-
skich osadników na Podolu, wznoszonych aż do wybuchu
wojny na nadzbruczańskich rubieżach (m.in. w miejsco-
wości Niwra) w ramach wprowadzania w życie reformy
rolnej i w myśl tworzenia chrześcijańskiego przedmurza
w opozycji wobec Rusinów/Ukraińców (a w dalszej per-
pektywie - Związku Radzieckiego), stała się niejako do-
wodem prawdziwości i aktualności w tym czasie wysta-
wowego motta „Polonia antemurale Christianitatis”.
Tekst opublikowany jako:
Wawel i Kresy. Malowany fryz Jana Henryka Rosena
w dziale polskim Esposizione Mondiale della Stampa Cat-
tolica w Watykanie (1936), „Przegląd Wschodni”, 13, 2014
[publ. 2015], z. 3 (51), s. 609-669.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).