Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (NS: 14.2016)

73

13. Podhorce, zamek. Fot. S. Zaborowski, 1909. Muzeum Okręgowe w Tarnowie

ponadto za zadanie przywieźć z Krakowa dwa dodatko-
we aparaty fotograficzne, w tym na pewno jeden będący
własnością Gabinetu Historii Sztuki, a także zakupić kli-
sze 96. Prace inwentaryzacyjne zakończyły się na pewno
przed io października, a ich plonem byto 120 fotografii
(architektury, obrazów i „różnego sprzętarstwa”) 97. Prosto

96 AUJ, sygn. 98/1, list Sokołowskiego do Szyszko-Bohusza Z3IX1909:
„Aparat fotogr. wielki mego gabinetu [chodzi niewątpliwie o Ga-
binet Historii Sztuki - W.W.] zabierze ze sobą do Podhorzec mój
uczeń p. Świerz, który do Podhorzec koło 16/IX zjedzie”; Archi-
wum Diecezjalne w Tarnowie (dalej: ADT), sygn. P.Sang. 37, s. 299,
list Sokołowskiego do Sanguszkowej z 14 IX 1909: „Uczeń mój
Stanisław Świerz [...] wyjedzie jutro stąd [tj. z Zakopanego -
W.W.] i zatrzymuje się jeszcze w Krakowie, aby najpóźniej być
w Podhorcach 18/IX. Ponieważ zabiera 2 aparaty fotogr. i musi
nabywać klisze, otrzymał ode mnie 150 koron”. Jest to jak na razie
jedyny znany mi przekaz źródłowy dowodzący, że na wyposaże-
niu Gabinetu Historii Sztuki UJ był aparat fotograficzny. W to-
warzystwie Świerza miał do Podhorzec przyjechać także baron
Rudolf Cederstróm, „konserwator muzeum w Stockholmie”, któ-
ry, jak wiadomo z późniejszej relacji Zaborowskiego (AUJ, sygn.
98/7, list do Sokołowskiego z 27 X 1909), fotografował tam bliżej
nieokreślone proporce.

97 ADT, sygn. P.Sang. 37, s. 303-305, list Sokołowskiego do San-
guszkowej z 10 X 1909; AUJ, sygn. 98/7, list Zaborowskiego do
Sokołowskiego z 27 X 1909: „Ogółem w Podhorcach było zdjęć
(36 architektonicznych + 40 obrazów + 37 różnego sprzętarstwa

z Podhorzec Zaborowski pojechał samotnie do Lwowa, by
- jak wszystko na to wskazuje - na zlecenie Sokołowskie-
go fotografować głównie zabytki ormiańskie: miniatury
z dwóch średniowiecznych ewangeliarzy (w tym słynnego
Ewangeliarza ze Skewry) oraz kilka detali rzeźbiarskich
w katedrze ormiańskiej 98. Warto dodać, że arcybiskup or-
miańskokatolicki Józef Teodorowicz gotów był na własny

i innych + 7 wielkich zdjęć) 120 nie licząc w tem dubletów”. Pakiet
odbitek (powiększeń) z Podhorzec, dotyczących wyłącznie ma-
larstwa (162 szt. formatu 18 x 24 cm i 5 formatu 24 x 30 cm; wli-
czając dublety, „dwa portrety p. Świerza w zbroi” oraz „kilka od-
bitek ze zdjęć warszawskich”) przesłał Zaborowski Sokołowskie-
mu dopiero 16 IV 1910 (AUJ, sygn. 98/7), obiecując dostarczenie
reszty w późniejszym czasie.

AUJ, sygn. 98/7, listy Zaborowskiego do Sokołowskiego z 27 X
i 12 XI 1909. Odbitki ze wszystkich „ormiańskich” fotografii Za-
borowskiego znajdują się w Gabinecie Rycin Biblioteki PAU
i PAN w Krakowie, sygn. FD 309-310,312-319,992-1009: ukazują
9 miniatur, rzeźbiony filar w krużganku katedry, jedno z epitafiów
oraz reliefową płytę z chaczkarami (zob. J. Chrząszczewski,
Kościoły Ormian polskich, Warszawa 2001, il. 55, 62, 232), co zga-
dza się z informacjami podanymi w cytowanych listach. Wysłanie
Zaborowskiego do Lwowa można uznać za kolejny przejaw zain-
teresowania Sokołowskiego sztuką ormiańską, zob. na ten temat
J. Wolańska, Katedra ormiańska we Lwowie w latach 1902-1938.
Przemiany architektoniczne i dekoracja wnętrza, Warszawa 2010,
s. 37-38.