DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.43156#0034
— 27 —
zonder vleugels, met eene soort van sluier op het hoofd; soms ook met vele borsten en de vracht-
maat der serapis op het hoofd. Het beeld stond in Egypte bij eiken tempelingang en werd door het
volk beschouwd als een symbool der vruchtbaarheid van het land en der geheimen van de natuur. —
Bij de Grieken, waar de sphinx als symbool van een schrikwekkend geheim gold, werd zij op de
boven eerst beschreven wijze afgebeeld; bij andere volken weer anders. —* In plaats van met een
vrouwenhoofd, treft men de sphinx ook met het hoofd van eenen man aan.
Styx. Hierdoor verstaat men in de myth. of eene nimf, of wel eene rivier, die, als tak
van den oceaan, negen malen om de onderwereld stroomt, doch door sommige schrijvers voor een
moeras wordt gehouden. Niemand kon daarover terugkeeren. — Als nimf bewoont Styx eene grot
met zilveren zuilen bij den ingang van den Hades naar den Tartarus(die zoo diep beneden den
Hades, als de hemel boven de aarde lag). Styx is de dochter van Oceanus en Tethys (dochter van
Uranus en Gaea) en bij den Titan Pallas moeder van Zelus (naijver), Nice (overwinning), Bia (ge-
weld) en Cratos (kracht).
Typhon, monster uit de voorwereld. Volgens sommige schrijvers beteekencle deze naam
eigenlijk den koning van Egypte, die in de roode zee verdronk, of was Typhon de naam van
eenen Egyptischen koning; later echter de personificatie van den stormachtigen zuidenwind; sym-
bool van het verderfelijke, van het drijven der boozen. ■— Volgens Hesiodus is Typhon, bij
een ander monster, dat half vrouw en half slang was en Echidna heette, de oorsprong van al die
gedrochten, welke waren voortgebracht tot plaag der stervelingen bij of na het leven , zooals de
twee- en driekoppige hond Orthrus en Cerberus, de lernaeische waterslang, de Chimaera (vuur-
spuwend monster, van voren leeuw, in ’t midden geit, van achteren draak), de sphinx, de honderd-
koppige draak, de Scylla (vervaarlijk zeemonster met 12 wanstaltige voeten, huilende als een hond
uit 9 koppen, elk met eenen reusachtigen hals en drie rijen scherpe tanden), de arend, die de
lever van Prometheus afknaagde, en de nemeïsche leeuw. Typhon werd door den bliksem van
Zeus getroffen, toen hij dezen naar den schepter over hemel en aarde stond, en inden Tartarus of
onder den Etna begraven, terwijl Echidna door Argus werd gedood.
Vertumnus, oud-Etrurische of oud-Rom. god der jaargetijden en weersveranderingen. Hij
bezat het vermogen, allerlei gedaanten aan te nemen, waarvan hij gebruik maakte om, als oude
vrouw vermomd, de liefde van de ooftgodin Pomona te winnen. — Vertumnus wordt afgebeeld als
een welgemaakt jongeling of man , die eenen hoorn des overvloeds of een mandje met vrachten
draagt. Soms heeft hij eenen krans van bloemen of vruchten om het hoofd. Hij wordt ook afge-
beeld met een snoeimes in de rechter- en eene knots of eenen afgesneden tak in de linkerhand.
Zephyrus. Koele, aangename wind, door de Romeinen Favonius genoemd, en onder wiens
bescherming bloemen en aardvruchten stonden, gepersonifieerd voorgesteld door eenen gevleugelden
jongeling. Hij is de zoon van Aeolus of Astraeus en Eos. In den nieuweren tijd geeft men hem
dikwijls gevleugelde kinderen, Zephyretten genoemd, als begeleiders. —Aeolus, de vader der win-
den, wordt op de wolken gezeten voorgesteld of wel afgebeeld als blazende op eenen hoorn. Als
een bewijs van wansmaak uit de 17° en i8e eeuw, zagen wij eenen Aeolus met eenen blaasbalg tot
attribuut.
Deze lijst van namen kan nog met een groot aantal worden vermeerderd; de genoemde zijn
echter voor de gewone gevallen voldoende, althans voor het doel , dat daarmede werd beoogd. Wij
wilden namelijk niet alleen de beteekenis van figuren, tot het gebied der mythologie behoo-
rende, en die ons dikwijls onder de oogen komen, nagaan, maar tevens den oningewijde doen
opmerken, dat in eene geschilderde of plastische voorstelling somtijds een diepere zin ligt, dan men
er bij den eersten aanblik in ontdekt. Niet overal hebben wij de verklaring bij de beschrijving der
voorstelling gevoegd of kunnen voegen, eensdeels, omdat deze verklaring dikwijls voor de hand
zonder vleugels, met eene soort van sluier op het hoofd; soms ook met vele borsten en de vracht-
maat der serapis op het hoofd. Het beeld stond in Egypte bij eiken tempelingang en werd door het
volk beschouwd als een symbool der vruchtbaarheid van het land en der geheimen van de natuur. —
Bij de Grieken, waar de sphinx als symbool van een schrikwekkend geheim gold, werd zij op de
boven eerst beschreven wijze afgebeeld; bij andere volken weer anders. —* In plaats van met een
vrouwenhoofd, treft men de sphinx ook met het hoofd van eenen man aan.
Styx. Hierdoor verstaat men in de myth. of eene nimf, of wel eene rivier, die, als tak
van den oceaan, negen malen om de onderwereld stroomt, doch door sommige schrijvers voor een
moeras wordt gehouden. Niemand kon daarover terugkeeren. — Als nimf bewoont Styx eene grot
met zilveren zuilen bij den ingang van den Hades naar den Tartarus(die zoo diep beneden den
Hades, als de hemel boven de aarde lag). Styx is de dochter van Oceanus en Tethys (dochter van
Uranus en Gaea) en bij den Titan Pallas moeder van Zelus (naijver), Nice (overwinning), Bia (ge-
weld) en Cratos (kracht).
Typhon, monster uit de voorwereld. Volgens sommige schrijvers beteekencle deze naam
eigenlijk den koning van Egypte, die in de roode zee verdronk, of was Typhon de naam van
eenen Egyptischen koning; later echter de personificatie van den stormachtigen zuidenwind; sym-
bool van het verderfelijke, van het drijven der boozen. ■— Volgens Hesiodus is Typhon, bij
een ander monster, dat half vrouw en half slang was en Echidna heette, de oorsprong van al die
gedrochten, welke waren voortgebracht tot plaag der stervelingen bij of na het leven , zooals de
twee- en driekoppige hond Orthrus en Cerberus, de lernaeische waterslang, de Chimaera (vuur-
spuwend monster, van voren leeuw, in ’t midden geit, van achteren draak), de sphinx, de honderd-
koppige draak, de Scylla (vervaarlijk zeemonster met 12 wanstaltige voeten, huilende als een hond
uit 9 koppen, elk met eenen reusachtigen hals en drie rijen scherpe tanden), de arend, die de
lever van Prometheus afknaagde, en de nemeïsche leeuw. Typhon werd door den bliksem van
Zeus getroffen, toen hij dezen naar den schepter over hemel en aarde stond, en inden Tartarus of
onder den Etna begraven, terwijl Echidna door Argus werd gedood.
Vertumnus, oud-Etrurische of oud-Rom. god der jaargetijden en weersveranderingen. Hij
bezat het vermogen, allerlei gedaanten aan te nemen, waarvan hij gebruik maakte om, als oude
vrouw vermomd, de liefde van de ooftgodin Pomona te winnen. — Vertumnus wordt afgebeeld als
een welgemaakt jongeling of man , die eenen hoorn des overvloeds of een mandje met vrachten
draagt. Soms heeft hij eenen krans van bloemen of vruchten om het hoofd. Hij wordt ook afge-
beeld met een snoeimes in de rechter- en eene knots of eenen afgesneden tak in de linkerhand.
Zephyrus. Koele, aangename wind, door de Romeinen Favonius genoemd, en onder wiens
bescherming bloemen en aardvruchten stonden, gepersonifieerd voorgesteld door eenen gevleugelden
jongeling. Hij is de zoon van Aeolus of Astraeus en Eos. In den nieuweren tijd geeft men hem
dikwijls gevleugelde kinderen, Zephyretten genoemd, als begeleiders. —Aeolus, de vader der win-
den, wordt op de wolken gezeten voorgesteld of wel afgebeeld als blazende op eenen hoorn. Als
een bewijs van wansmaak uit de 17° en i8e eeuw, zagen wij eenen Aeolus met eenen blaasbalg tot
attribuut.
Deze lijst van namen kan nog met een groot aantal worden vermeerderd; de genoemde zijn
echter voor de gewone gevallen voldoende, althans voor het doel , dat daarmede werd beoogd. Wij
wilden namelijk niet alleen de beteekenis van figuren, tot het gebied der mythologie behoo-
rende, en die ons dikwijls onder de oogen komen, nagaan, maar tevens den oningewijde doen
opmerken, dat in eene geschilderde of plastische voorstelling somtijds een diepere zin ligt, dan men
er bij den eersten aanblik in ontdekt. Niet overal hebben wij de verklaring bij de beschrijving der
voorstelling gevoegd of kunnen voegen, eensdeels, omdat deze verklaring dikwijls voor de hand