Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 3): Digestum Nouum, Sev Pandectarvm Ivris Civilis Tomvs Tertivs: Ex Pandectis Florentinis quoad eius fieri potuit, repraesentatus — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0144
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
283

* Statuliberi,
& ſtatim liberi
differentia.

Statuliberi
qui & quéad-
podum fiant.

* Sub condi-
tione vel ex
die nõ fit ma-
numiſſio vin-
dicta, & tute-
la datiua.
a Conſilium
nudum non
unitur niſi
ſequatur effe-
cus.
4 Coniunctio
huius tituli ad
ſuperiores.



1.1

DE ST

.2 A
Dictum eſt generaliter de libertatibus: nune

TVLIBERIS.
ecialiter de

his ſcilicet libertatibus qua in tempus ſub conditione differuntur.

ACCVRS.
Ttuliber CA-
s vs. Statuliber
L........ ſa!
dicitur ſeruus
cui relicta eſt liber-
tas ex die vel ſub
conditione. Secundô
dicit quod conditio
uandoque eſt expreſ-
uavelle ſi nauis ex
Aſia venerit, talis ſer-
uus ſit liber. quando-
que fit conditio vi
ipſa, que facit ſeruum
atuliberum: vt ſi in
fraudem creditorum
relicta ſit libertas, &
neſcitur an ex hoc
fraudentur ipſi credi-
tores, an non nam in-
terim ſeruus talis di-
citur liberFRANC.
a 5 Manifeſtum eſt.
puta ſi ſit relicta liber-
tas ſi nauis ex Aſia ve-
nerit: vel ſub qualibet
alia ſimili.ACCVRS.
b qCum effectu non
ſolûm conſilium a: vt
& j. de fideicom. lib. l.
ii. S. ſi in fraudem. &
facit S. ne quis eum qui
in ius voca, l. penul. S.
AcCVRS.
V ſtatuliberi.
CASVS. Qua-
tuor partes habet hu-
ius legis principium.
Prima eſt quod ſtatu-
liber interim ſiue ven-
datur ab herede, ſiue
vſucapiatur ab aliquo,
ſiue interim manumit-
taturnon perdit ſpem
libertatis Orcinæ, quin
veniente condit. ſu
qua erat relicta liber-
tas, ſit Orcinus liber-
tus, ſcilicet teſtatoris.
Secunda eſt: ſtatulibe-
ri cauſam non prius
ſeruus nanſcitur, niſi
adita hereditate, ſal-
tem ab vno heredum.
antè enim quam adea-
tur, ſi vſucapiatur hic
ſeruus ab aliquo, ſpes
libertatis extinguitur.
Terria eſt:ſeruus ſub-
ſtitutus eſt filio impu-
beri, ſi contingat eum

mori in pupillari æta-

te. & in hoc caſu eſt
relicta libertas ſeruo
ſub conditione aliqua.
nunc impubes adiuit
heredi. an nunc ille
ſeruus dicatur ſtatuli-
ber, quaæritur. & dici-
tur quod ſiclicèt qui-
dam contra, & maſe.
Quarta eſt: legatus eſt
ſeruus dandus ab im-
pubere herede. huic
impuberi datus eſt
ſubſtitutus, & hoc caſu

relicta eſt libertas huie ſeruo.

DE STATVLIBE-
RIS.
TITVLVS VII.

Multum intereſt dixeris ſtatuliberum *,
an ſtatim liberum; & in l. pen. S. vlt. C.
de nec. ſer. her. inſt. placet vetus ſcriptu-
ra. Quatenus in ſuſpenſo fiat libertas, nec
ſtatim liber intelligatur, & contra. l. 33.
J. qui & à quibus man. rectius Flor. ſta-
tuliber, quam ſtatim liber. Sunt J enim
ſtatuliberi hi qui ſtatim liberi non fiunt, ſed
ex die, aut conditione. 2. Vel potius, Te-
ſtamento aut codicillis confirmatis directô
manumiſſi in diem vel conditionem. nec
enim ſunt ſtatuliberi qui per fideicommiſ-
ſum manumittuntur in conditionem vel
in diem. l eius ſerui. ad l. Falcid. l. 55.
de man. teſt, l in bello, S. ſi ſtatuliber.
adhibito S. ſi fideicom. de cap. & poſtl.
& manumiſſio * quoque vindicta ſub
conditione vel ex die non fit, vt tutela
qua testamento recte datur ſub conditio-
ne vel in diem, ſed non à magiſtratu.
3. Vel ſtatuliberi, qui ſunt in ſpe liberta-
tis. CVIAC.


Superiores tituli ſunt de libertate, hic
de ſtatulibertate CVIAC.

Hac lex ſeipſam ſummat.

1. PAVLVS libro quinto ad
Sabinum.

eſt, qui
ſtatutam & deſtina-
tam in tempus vel
conditionem liber-
tatem haber. Fiunt
autem ſtatuliberi vel conditione
expreſſa, vel vi ipſa. Conditione
expreſſa quid ſit, manifeſtum?
eſt: vi ipſa, cum creditoris frau-
dandi cauſa manumittuntur. Nã
dum incertum eſt an creditor iure
ſuo vtatur, interim ſtatuliberi
ſunt; quoniam fraus cum effectub
in lege Elia Sentia accipitur.

Statuliber quocumque tranſeat,
cum ſua cauſa tranſit: & ſtatuliberi
cauſam non prius nanciſcitur ſeruus,
quam adita ſit hereditas. ſi verô ante
aditionem tradatur, ſiue vſucapiatur:
ſpes libertatis perit. Item ſeruus ſub-
ſtitutus ſubſtitutione pupillari, licet
pupillus adeat hereditatem, nihilomi-
nus ſeruus efficitur ſtatuliber.

II. VLPIANVS libro quarto
ad Sabinum.

Vi e ſtatuliberi cauſam ad-
prehenderit , in ea con-

dicitur quod præualet libertatis

datio, vt ſic dicatur ſtatuliber, & legatum non teneat.SI IN PRI-
MIS. I Stichum ſeruum meum cum libertate heredem ex parte

inſtitui ſub condit. puta ſi nauis ex
2. .
terim non eſt ſtatuliber:cum à

non ſpe libertatis. Secundô dicit: pone
hoc caſu eſt liber tantum non heres, ſed 1

Aſia venerit. dicitur quod in-
ſeipſo accipiat libertatem, & ad-

uod deficiat conditio.

Digeſtorum Liber xl. Tit vij.

ſubſtitui ſeruum me cum libertate pupillo meo heredi inſtitu-
toſiue primo gradu ſubſtituo, puta ſi pupillus heres non erit, ſit
ſeruus liber & heres. ſiue ſecundo, puta ſi pupillus heres non ert
talis ſit heres: & ſi ille non ſit, tune ſeruus heres erit & eodem m
do in inferiori gradu ſubſtitutionis, & in omnibus his caſibus

ditione eſt, vt ſiue tradatur, ſalua
ſpe libertatis alienetur: ſiue vſu-
capiatur, cum ſua cauſa vſucapi-
tur, ſiue manumittatur, non per-
dat ſpem Orcini liberti. Sed ſta-
tuliberi cauſam non prius ſeruus
nanciſcitur, niſi adita vel ab vno
ex inſtituris hereditate. Cæterûm
ante aditionem, ſiue tradatur, ſi-
ue vſucapiatur, ſiue manumitta-
tur:ſpes ſtatæ flibertatis interci-
dits.
1. Sed ſi impuberis ta-
bulis libertas ſeruo ſit adſcriptaf:
an viuo pupillo, poſt aditionem
videlicet hereditatis patris, ſtatu-
l’iber ſit? Caſſius negat, Iulianus
contrà exiſtimat. quæ ſententia
verior habetur 6.

2. 5 Plus ſcripſit a Iulianus,
& ſi legatus ſit ſeruus ab herede
patris, liber eſſe iuſſus in pupilla-
ribus tabulis, prœualere libertatis
dationem.

Sub conditione ſeruus inſtitutus,
non eſt ſtatuliber conditione penden-
te. & reddit rationem. Si conditio

deficiat, erat ſtatuliber tantum, non
etiam heres. Item ſeruus ſubſtitutus
pupillo cum libertate, ſiue primo gra-
du, ſiue ſecundo, aut vlteriori, effici-
tur ſtatuliber. h.d. vſque ad l ſequen.

quam vide per te.

3. Si * primis l tabulis
ſub conditione ſeruus cum li-
bertate ex parte dimidia heres ſit

obtineat: vt adeunte coherede,
cum ſua cauſa vſucapiatur? Cûm à
ſemetipſo l acceperit libertatem,
non poteſt ſtatuliberi cauſam ob-
tinere. Plane ſi conditio heredi-
tatis deficiat, quo caſu ſecundum
Iulianumllibertatem apiſciturf,
dicendum eſt ſtatuliberi cauſam
obtinere: eo quôd non à ſemet-
ipſo, ſed à coherede accepiſſe li-
bertatem creditur.

4. 5 Quocumque gradu pu-
pillo ſeruus cum libertate ſubſti-
tutus ſit:neceſſarij cauſam obti-
net. que ſententia vtilitatis cauſa
recepta eſt: & à nobis probatur.
Celſus quoque putat libro quin-
todecimo * eü libertate ſubſtitu-
tum ſtatuliberi cauſam obtinere.

inſtitutus: an ſtatuliberi cauſam

ſeruo ſi aſcendat Capitolium, vel ſi Cap
heredem ſtat quo minus ſeruus vadat. nam liber erit ſeruus. Sed
pone quod ſeruo eſt relicta libertas, ſi det decem vni heredum, pu-
ta Titio: & per alterum heredem ſtat quô minus det certé liber eſt

284

dicitur heres neceſſa-
rius: & interim eſt ſta-
tuliber.FRANC.
c Qui. ſc. ſeruus.
ACCVRS.
d Adprehenderit. id
eſt, qui eſt ſtatuliber.
e Intercidit. ſed adi-
ta hereditate redinte-
gratur vtj--odl. ſtatu-
liberum. S fin. & Stitij
lpen in fin.
f5 Adſiripta eſtita ve
dictum eſtACVRS.
Habetur. quod
t ſtaruibter a&ad hoe
j. o. lfi. & l in tabulis.
& S. de heredis inſtitl.
ſed & ſi in conditione.
S fin.
a Plus ſcripſit hune
S explica ex S. vlt. l. ſi
fundum ſub conditione.
S.de leg-j.vide ſcripta
ad eumsCVIAC.
h Si in primis reſpon-
det ſcilicet Iulianus.
i Sub conditione. ſi
nauis ex Aſia venerit.
5 A ſemetipſoa.
facit S. de adquir hered.

lex parte. & dl ſed &

ſi in conditione.Sfin. & à

S. de negotgeſt. l. at qui
natura. in princip. & S.
cum me.
lSecundum Iulia-
num vt S. proxS. in fin,
Tatuliberos.) CA-
Se s saamuiberi de-
bent parere condit. ſub
qua relicta eſt eis li-
bertas; ſi nemo eos im-
dediat parere, & con-
ditio ſit poſſibilis. Se-
cundõ dicit: Seruus
iuſſus eſſe liber, ſi det
x.herediſi dat, ſtatim
eſt liber ſi autem dare
vult, & heres non vult
accipereſtatim eſt li-
ber, ex quo per eû non
remanetnec eſt vis de
qua pecunia offerat, an
peculiari, an aliunde
habita. Sed pone quod
ipſe heres debeat pe-
cuniam ſeruo: vt quia
ſeruus de peculio ero-
gauerat in bona de-
functi, vel ſeruus de-
beat recipere pecu-
niam ab extraneo: nec
heres vult ſoluere huic
ſeruo, vel non vult exi-
gere quod ſeruo debe-
tur ab extraneo: & ſic
non habet ſeruus vnde
pareat conditioni ſub
qua relicta eſt ei liber-
tas. certe liber erit, ſiue
iuſſus erat dare pecu-
niam heredi, ſiue ex
traneo. Sed pone quod
relicta erat libertas

uam iret ſeruus: & per

hic ſeruus: & coheres cui hac x.erant danda, aget familiæ erciſ-
eunte coherede non eſt liber& poſſeſſus a aliquo ſucapiatur cundae contra heredemimpedientemad iſtar ISr DECu

conditio. IVSSVS.J Seruus eſſe liber iuſſus ſi dex. heredi-accepit quin-
atuliber. Tertiô diçit que ab extraneo, & ea dedit heredi.dicitur quod non eſt liber, niſi

omnia

lſtatus,

l Adition
nin hert.
tis tabula
pillares t
ualeſcunt,
omnia in
ſeripta, lu,
aded, ſuu,
ulgan.
a Lbettt
ſemtipſ
accipit, qu
heres ſiull
liber inliu-
tus.

* Si in prini.

f adipiſei.



* vigeſine.
 
Annotationen